ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଏଵେ ସିନା କୋରୋନା ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବାକୁ ମାସ୍କ୍ ବ୍ୟଵହାର ସହିତ ପୃଥିବୀ ନୂଆ ନୂଆ ପରିଚିତ ହେଲା-କିନ୍ତୁ ଏ ଧାରା ଆଦିମ ! ମୁହଁରେ ମାସ୍କ୍ ଢାଙ୍କିବା ଓ ମୁହଁକୁ ଲୁଚେଇ ରଖିବାର ପ୍ରୟାସ୍ ଵହୁ ପୂର୍ବରୁ ହୋଇଛି। ଆଦିମ ମଣିଷ ମଧ୍ୟ ସେତେବେଳେ ସାମାଜିକ ଦୂରତା ରକ୍ଷା କରିବା ସହିତ ମହିଳାମାନେ ଦେହର ରଙ୍ଗ ଓ ମୁଖମଣ୍ଡଳକୁ ଲୁଚେଇବା ପାଇଁ ମାସ୍କ୍ ବ୍ୟଵହାର କରୁଥିଲେ।
ମିଳିଥିଵା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ସେତେଵେଳେର ଅମ୍ବିକା ଦେବୀଙ୍କ କଳା-କୌଶଳ ଲୋକମାନଙ୍କ ଚେହେରାରେ ମାସ୍କ ଆବୃତ୍ତ କରି ଗାଁ କିମ୍ବା ବଜାରରେ ସାମାଜିକ ଦୂରତା ବହନ କରୁଥିବା ଦର୍ଶାଏ। ଏହି ପ୍ୟାଡ୍ ପେଣ୍ଟିଂ ରାଜସ୍ଥାନର ମୂଳ ଅଟେ ଏବଂ ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ସମୟରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସେମାନେ ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ବଡ଼ କପଡା ପ୍ୟାନେଲରେ ଚିତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ। ଉତ୍ସବର ଶୋଭାଯାତ୍ରା ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧର ରାଜକୀୟ ଦୃଶ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିଲେ। ପ୍ରକାଶ ଯୋଶୀ ରାଜସ୍ଥାନର ଭିଲୱାରାର ଜଣେ ଚିତ୍ରକଳା ଶିଳ୍ପୀ। ତାଙ୍କର ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସାମାଜିକ ଦୂରତା ବହନ କରିବା ଏବଂ ଚେହେରା ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ବିଷୟରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାରେ ବାର୍ତ୍ତା ବହନ କରି ଆସୁଛି।
17 ଶହ ଶତାବ୍ଦୀର ରାଜସ୍ଥାନୀ ମିନି ପରମ୍ପରାରେ ତୁଲସୀ ଦାସ ନିମ୍ବାର୍କ ଚିତ୍ର କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ହିନ୍ଦୁ ଦେବତା କୃଷ୍ଣ ଏକ ବଗିଚାରେ ନାଚୁଥିବା ଜଣେ ସାଧୁଙ୍କ ସହିତ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧି ଏକ ହାତ ବୋତଲ ପାଖରେ ତରଳ ସାବୁନରେ ହାତ ଧୋଉ ଥିବାର ଦେଖାଯାଇଛି। ତେଵେ କୁହନ୍ତୁ ତ ? ମାସ୍କ୍ ପିନ୍ଧିବା ଏବଂ ସାନିଟାଇଜର୍ ବ୍ୟବହାର କରିବା କ'ଣ ଆଜିର ବିକଳ୍ପ କି ? ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କରେ ଯେ, ଆଜି ସିନା କୋରୋନା ସଂକ୍ରମଣ ହେଉଛି, କିନ୍ତୁ ସେତେବେଳେ ଚିତ୍ରକଳା ଶିଳ୍ପୀ ତଥା ଲୋକମାନେ କେତେ ସଚେତନ ଥିଲେ ? ଭାରତର ଲୋକ-କଳାକାରମାନ ସାମାଜିକ ବାର୍ତ୍ତା ପାଇଁ ପାରମ୍ପରିକ କଳାକୁ ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ବ୍ୟବହାର କରିଆସୁଛନ୍ତି।
ଏ ସଂପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇ ମୁଖପାତ୍ର ରିୟା ଗୁପ୍ତା କୁହନ୍ତି, "ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଭାରତରେ ବହୁ ଲୋକକଳା ଫାର୍ମ ବୃହତ ସ୍କ୍ରୋଲରେ କିମ୍ବା ସ୍ଥାନୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସହିତ ସୂଚନା ବାଣ୍ଟିବା ପାଇଁ ଵିଭିନ୍ନ ମୂର୍ତିମାନ ତିଆରି କରୁଥିଲା। କଳାକାରମାନେ ଗ୍ରାମ ଛକରେ ସ୍କ୍ରୋଲ୍ ରଖି ବାର୍ତ୍ତା ବାଣ୍ଟିବେ କିମ୍ବା ଭିଜୁଆଲ୍ ସହିତ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବେ।"
ଲକ୍-ଡାଉନ୍ ମଧ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ଏକ ମାସରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ଚାଲିଛି, ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ଲୋକ କଳାକାର ଏବଂ କାରିଗରମାନେ ଏହି ଚିତ୍ର ଏବଂ ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ପାରମ୍ପାରିକ ଶୈଳୀ ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବାର ଜଣାଯାଇଛି। ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ତଥା କାରିଗରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସମାଜ ଦସ୍ତକର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଲଲା ଟାୟାବଜୀ ବିସିସିଆଇକୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦିଓ ଅନେକେ ଭୟ କରୁଛନ୍ତି ଯେ କୋଭିଡ୍-19ର ପ୍ରଭାବ କାରୀଗରମାନଙ୍କ ଉପରେ ଜୋରଦାର୍ ପଡିବ କିନ୍ତୁ ଏହା ସେମାନଙ୍କର ସୃଜନଶୀଳତା ଏବଂ ସ୍ଥିରତା ହିଁ ସେମାନଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇ ପାରିବ।
ମାର୍ଚ୍ଚ ଠାରୁ, ଦସ୍ତକରଙ୍କ ସହ କାମ କରୁଥିବା ଲୋକ କଳାକାରମାନେ ଏପରି କଳାକୃତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି ଯାହାକି ସାମାଜିକ ଦୂରତା, ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା, ସାବୁନରେ ହାତ ଧୋଇବା ଏବଂ ଗୋଷ୍ଠୀ ଭ୍ରମଣରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ପରି ହୋଇଛି। କୋଭିଡ -19 ରୋଗୀଙ୍କ ଚିକିତ୍ସା କରୁଥିବା ଡାକ୍ତରଖାନାଗୁଡ଼ିକର ଚିତ୍ର ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ରହିଅଛି।
