इंदोर: जागतिक रेडिओग्राफी दिवस दरवर्षी 8 नोव्हेंबर रोजी जगभरात साजरा केला जातो. (World Radiography Day 2022) रेडिओग्राफी हे एक एक्स-रे तंत्र आहे, ज्याचा उपयोग शरीराच्या अंतर्गत अवयवांची छायाचित्रे घेण्यासाठी आणि रोग शोधण्यासाठी केला जातो. परंतु बहुतेक लोकांना याची माहिती नसते. या लेखात रेडियोग्राफीशी संबंधित महत्त्वाच्या गोष्टी जाणून घेऊया. (x ray radiation) (Radiography techniques). या तारखेला 1895 मध्ये विल्हेल्म रोएंटजेनने क्ष-किरणांचा महत्त्वाचा शोध (Wilhelm Conrad Rontgen discovered X Ray) लावला.
जनजागृती मोहीम: रेडिओग्राफी करताना होणाऱ्या घातक किरणोत्सर्गापासून संरक्षण म्हणूनही हा दिवस साजरा केला जातो. असे मानले जाते की, जागतिक रेडिओग्राफी दिवस 2022 साजरा करण्याची सुरुवात 1996 मध्ये मध्य प्रदेशातील इंदोर शहरातून झाली होती. त्याचे पुरावे आंतरराष्ट्रीय जर्नल्स आणि विविध रेकॉर्डमध्येही आहेत. प्रत्यक्षात इंदोरच्या विविध हॉस्पिटलमध्ये एक्स-रे करणारे काही रेडिओग्राफर एक्स-रे रेडिएशनच्या प्राणघातक किरणोत्सर्गाचे बळी ठरले. यानंतर, त्यावेळी येथे सक्रिय असलेल्या मध्य प्रदेश रेडिओग्राफर्स असोसिएशनने विविध रुग्णालयांमध्ये एक्स-रे करताना रेडिएशनचे दुष्परिणाम सहन करणा-या लोकांसाठी जनजागृती मोहीम सुरू केली.
दुष्परिणाम टाळण्यासाठी प्रोटोकॉल: शहरातील सर्व रुग्णालयांव्यतिरिक्त शहरातील सर्व शाळा-कॉलेज सार्वजनिक ठिकाणी तसेच शहरातील सर्व शैक्षणिक संस्थांमध्ये याबाबत माहिती देण्यात आली. त्याच वेळी, सामान्य लोकांव्यतिरिक्त, एक्स-रे रेडिएशनच्या दुष्परिणामांपासून रेडिओग्राफरचे संरक्षण करण्यासाठी काही प्रोटोकॉल निश्चित केले गेले. यानंतर जनजागृती म्हणून 8 नोव्हेंबर रोजी सर्व रेडिओग्राफर्सनी मिळून या दिवशी जनजागृतीचे कार्यक्रम करण्यास सुरुवात केली. म्हणून 8 नोव्हेंबर रोजी भारताव्यतिरिक्त इतर देशांमध्ये जागतिक रेडिओग्राफी दिन साजरा करण्यास सुरुवात झाली.
क्ष-किरणांमुळेही मृत्यू होऊ शकतो: (X-rays can also cause death) क्ष-किरण करणाऱ्या रेडिओग्राफरचा असा विश्वास आहे की, हॉस्पिटलमध्ये एक्स-रे करताना रेडिओग्राफर त्वचेच्या कर्करोगालाही बळी पडतात. याशिवाय या किरणोत्सर्गाचा प्रभाव टाळला नाही तर मृत्यू ओढवतो. एक्स-रे रेडिएशनचे दुष्परिणाम सर्दी, जुलाब, ताप या लक्षणांपासून सुरू होतात. जे पुढे जीवघेणे रूप धारण करते. आज अनेक प्रकारची यंत्रे आली असली, तरी या मशिन्समधून एक्स-रे करताना बाहेर पडणाऱ्या किरणोत्सर्गापासून संरक्षण करणे आवश्यक आहे. रेडिओग्राफर मान्य करतात की, क्ष-किरण अत्यंत दुर्मिळ प्रकरणांमध्ये केले पाहिजे कारण क्ष-किरणांचे घातक दुष्परिणाम देखील असतात, तर डॉक्टरांनी सामान्यतः रुग्णांच्या गरजेनुसार क्ष-किरणांचा सल्ला टाळावा. कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर आधारित प्लॅटफॉर्मवरून एक्स-रेद्वारे कोविड रुग्णांची ओळख लवकरच केली जाईल.
