ETV Bharat / sukhibhava

Problem of Vitiligo : त्वचारोगाची समस्या समजून घेणे

author img

By

Published : Jun 28, 2022, 4:27 PM IST

तुम्ही कधी कोरडी त्वचा असलेले लोक ( People with dry skin ) पाहिले आहेत का? पॅच सामान्यतः वास्तविक त्वचेच्या टोनपेक्षा फिकट रंगाचे असतात आणि ते कालांतराने पसरू शकतात. डॉक्टर सुनील प्रभू, MBBS, MD, DNB त्वचाविज्ञानी, वेनेरिओलॉजिस्ट आणि सौंदर्याचा चिकित्सक यांनी स्पष्ट केल्याप्रमाणे, विटिलिगो या स्थितीबद्दल तुम्हाला अधिक जाणून घेणे आवश्यक आहे.

Problem of Vitiligo
Problem of Vitiligo

त्वचारोग ही एक तीव्र त्वचेची स्थिती ( what is Vitiligo ) आहे. ज्यामुळे त्वचेवर फिकट पांढरे चट्टे पडतात. त्वचेमध्ये आढळणारे रंगद्रव्य मेलेनिनच्या कमतरतेमुळे त्वचारोग होतो. या स्थितीचा परिणाम शरीराच्या कोणत्याही भागावर होत असला तरी, पॅच सामान्यतः चेहरा, मान, हात आणि त्वचेवर सुरकुत्या दिसतात. हे ओठांवर, बोटांच्या टिपांवर आणि जननेंद्रियाच्या भागात देखील दिसू शकते.

त्वचारोग सर्व त्वचेच्या रंगांच्या लोकांना प्रभावित करतो, परंतु गडद त्वचा असलेल्या लोकांमध्ये तो अधिक दिसून येतो. हा विकार प्राणघातक किंवा सांसर्गिक नसतो आणि तो स्वयंप्रतिकार विकार म्हणून वर्गीकृत केला जात असला तरी, थायरॉईड किंवा अधिवृक्क ग्रंथीसारख्या इतर अंतःस्रावी अवयवांच्या समस्यांशी तो क्वचितच संबंधित असतो. तथापि, त्वचारोगामुळे तणाव आणि आत्मसन्मान कमी होऊ शकतो. त्याच वेळी, हा रोग कसा वाढेल हे सांगणे देखील कठीण आहे. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, रंगद्रव्य कमी होणे त्वचेचा बहुतेक भाग झाकण्यासाठी पसरते ( Understanding the problem of Vitiligo ). त्वचेचा रंग परत येणे दुर्मिळ आहे.

चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत ( what are the causes of Vitiligo )?

जीवनाच्या कोणत्याही टप्प्यावर त्वचारोगाची चिन्हे आणि लक्षणे दिसू शकतात. यासहीत:

  • पॅचमध्ये त्वचेचा रंग कमी होणे, सामान्यत: प्रथम चेहरा, हात, पाय आणि पायांवर दिसतात
  • भागांचा समावेश असल्यास, पापण्या, भुवया आणि चेहऱ्यावरील केसांसह शरीराचे केस लवकर गळतात.
  • थायरॉईड आणि अधिवृक्क ग्रंथी समस्या.
  • या स्थितीमुळे सहसा खाज सुटणे किंवा वेदना यांसारखी कोणतीही लक्षणे उद्भवत नाहीत.
  • पांढरे डाग शोधणे

त्वचारोग तज्ञ त्वचेच्या चाचणीच्या मदतीने त्वचारोगाचे निदान करतात. त्वचेच्या इतर स्थिती नाकारण्यासाठी, डॉक्टर त्यांच्याशी संबंधित लक्षणे शोधतील, जसे की एक्जिमा किंवा सोरायसिसचे जखम बरे करणारे इतर हायपोपिग्मेंटरी विकार. तुम्हाला कोणत्या प्रकारचे त्वचारोग आहे हे निर्धारित करण्यासाठी डॉक्टर तुमच्या त्वचेच्या प्रत्येक भागाची तपासणी करतील ( who is at risk of Vitiligo ), त्यावर कोणत्या पॅच दिसतात.

गडद त्वचेवर पॅच सहजपणे आढळतात. तथापि, हलक्या त्वचेच्या लोकांमध्ये प्रभावित आणि अप्रभावित त्वचेमध्ये कमी फरक असल्याने, पॅच जवळून पाहण्यासाठी डॉक्टर वुड लॅम्प (जे अल्ट्राव्हायोलेट प्रकाश उत्सर्जित करते) नावाचे उपकरण वापरू शकतात. हे रंगद्रव्य कमी होणे आणि रंग कमी होणे यात फरक करण्यास देखील मदत करते.

त्वचारोगाचे निदान करण्यासाठी हलके डाग आणि रुग्णाचा वैद्यकीय इतिहास पुरेसा आहे. तथापि, पुष्टीकरणासाठी डॉक्टर अतिरिक्त चाचण्यांची शिफारस करू शकतात. उदाहरणार्थ, त्वचेची बायोप्सी मेलेनोसाइट्स आहेत की नाही हे उघड करेल. मेलानोसाइट्सच्या अनुपस्थितीचा उपयोग त्वचारोगाच्या निदानाची पुष्टी करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

त्वचेच्या बायोप्सीमुळे हे देखील कळू शकते की रुग्णाला त्वचेच्या कर्करोगाचा एक प्रकार हायपोपिग्मेंटेड त्वचेचा टी-सेल लिम्फोमा आहे. ही स्थिती अ‍ॅनिमिया किंवा टाइप 1 मधुमेह यांसारख्या अंतर्निहित स्वयंप्रतिकार रोगामुळे झाली आहे की नाही हे निर्धारित करण्यासाठी डॉक्टरांद्वारे अनेकदा रक्त तपासणीची शिफारस केली जाते. इतर स्वयंप्रतिकार रोग आणि एंडोक्रिनोपॅथींशी त्याचा संबंध असल्यामुळे, लक्षणे किंवा लक्षणे असलेल्या रुग्णांना अंतर्निहित स्थिती नाकारण्यासाठी अतिरिक्त चाचणीची आवश्यकता असू शकते. थायरॉईड, मधुमेह मेल्तिस, अपायकारक अशक्तपणा, एडिसन रोग आणि एलोपेशिया एरियाटा या सर्वांचा संबंध त्वचारोगाशी आहे.

काही इलाज आहे का?

त्वचारोगासाठी अद्याप कोणतेही उपचारात्मक उपचार उपलब्ध ( how is Vitiligo treated ) नाहीत, लक्षणांसाठी उपचार विकृतीकरण प्रक्रिया थांबवण्यासाठी किंवा कमी करण्यासाठी आणि त्वचेचा रंग पुनर्संचयित करण्यासाठी दिला जाऊ शकतो. एकतर रंग पुनर्संचयित करून (पुनरुत्थान) किंवा उरलेला रंग (डिगमेंटेशन) काढून एक समान त्वचा टोन प्राप्त करणे हे लक्षणात्मक उपचारांचे उद्दिष्ट आहे. त्वचारोगाच्या काही सामान्य उपचारांमध्ये कॅमफ्लाज थेरपी, पिगमेंटेशन थेरपी, लाइट थेरपी आणि शस्त्रक्रिया यांचा समावेश होतो. (एजन्सी इनपुटसह)

हेही वाचा - Miscarriage in Summer Season : उन्हाळ्यात गर्भपात होण्याचे प्रमाण वाढू शकते - अभ्यासातून स्पष्ट

त्वचारोग ही एक तीव्र त्वचेची स्थिती ( what is Vitiligo ) आहे. ज्यामुळे त्वचेवर फिकट पांढरे चट्टे पडतात. त्वचेमध्ये आढळणारे रंगद्रव्य मेलेनिनच्या कमतरतेमुळे त्वचारोग होतो. या स्थितीचा परिणाम शरीराच्या कोणत्याही भागावर होत असला तरी, पॅच सामान्यतः चेहरा, मान, हात आणि त्वचेवर सुरकुत्या दिसतात. हे ओठांवर, बोटांच्या टिपांवर आणि जननेंद्रियाच्या भागात देखील दिसू शकते.

त्वचारोग सर्व त्वचेच्या रंगांच्या लोकांना प्रभावित करतो, परंतु गडद त्वचा असलेल्या लोकांमध्ये तो अधिक दिसून येतो. हा विकार प्राणघातक किंवा सांसर्गिक नसतो आणि तो स्वयंप्रतिकार विकार म्हणून वर्गीकृत केला जात असला तरी, थायरॉईड किंवा अधिवृक्क ग्रंथीसारख्या इतर अंतःस्रावी अवयवांच्या समस्यांशी तो क्वचितच संबंधित असतो. तथापि, त्वचारोगामुळे तणाव आणि आत्मसन्मान कमी होऊ शकतो. त्याच वेळी, हा रोग कसा वाढेल हे सांगणे देखील कठीण आहे. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, रंगद्रव्य कमी होणे त्वचेचा बहुतेक भाग झाकण्यासाठी पसरते ( Understanding the problem of Vitiligo ). त्वचेचा रंग परत येणे दुर्मिळ आहे.

चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत ( what are the causes of Vitiligo )?

जीवनाच्या कोणत्याही टप्प्यावर त्वचारोगाची चिन्हे आणि लक्षणे दिसू शकतात. यासहीत:

  • पॅचमध्ये त्वचेचा रंग कमी होणे, सामान्यत: प्रथम चेहरा, हात, पाय आणि पायांवर दिसतात
  • भागांचा समावेश असल्यास, पापण्या, भुवया आणि चेहऱ्यावरील केसांसह शरीराचे केस लवकर गळतात.
  • थायरॉईड आणि अधिवृक्क ग्रंथी समस्या.
  • या स्थितीमुळे सहसा खाज सुटणे किंवा वेदना यांसारखी कोणतीही लक्षणे उद्भवत नाहीत.
  • पांढरे डाग शोधणे

त्वचारोग तज्ञ त्वचेच्या चाचणीच्या मदतीने त्वचारोगाचे निदान करतात. त्वचेच्या इतर स्थिती नाकारण्यासाठी, डॉक्टर त्यांच्याशी संबंधित लक्षणे शोधतील, जसे की एक्जिमा किंवा सोरायसिसचे जखम बरे करणारे इतर हायपोपिग्मेंटरी विकार. तुम्हाला कोणत्या प्रकारचे त्वचारोग आहे हे निर्धारित करण्यासाठी डॉक्टर तुमच्या त्वचेच्या प्रत्येक भागाची तपासणी करतील ( who is at risk of Vitiligo ), त्यावर कोणत्या पॅच दिसतात.

गडद त्वचेवर पॅच सहजपणे आढळतात. तथापि, हलक्या त्वचेच्या लोकांमध्ये प्रभावित आणि अप्रभावित त्वचेमध्ये कमी फरक असल्याने, पॅच जवळून पाहण्यासाठी डॉक्टर वुड लॅम्प (जे अल्ट्राव्हायोलेट प्रकाश उत्सर्जित करते) नावाचे उपकरण वापरू शकतात. हे रंगद्रव्य कमी होणे आणि रंग कमी होणे यात फरक करण्यास देखील मदत करते.

त्वचारोगाचे निदान करण्यासाठी हलके डाग आणि रुग्णाचा वैद्यकीय इतिहास पुरेसा आहे. तथापि, पुष्टीकरणासाठी डॉक्टर अतिरिक्त चाचण्यांची शिफारस करू शकतात. उदाहरणार्थ, त्वचेची बायोप्सी मेलेनोसाइट्स आहेत की नाही हे उघड करेल. मेलानोसाइट्सच्या अनुपस्थितीचा उपयोग त्वचारोगाच्या निदानाची पुष्टी करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

त्वचेच्या बायोप्सीमुळे हे देखील कळू शकते की रुग्णाला त्वचेच्या कर्करोगाचा एक प्रकार हायपोपिग्मेंटेड त्वचेचा टी-सेल लिम्फोमा आहे. ही स्थिती अ‍ॅनिमिया किंवा टाइप 1 मधुमेह यांसारख्या अंतर्निहित स्वयंप्रतिकार रोगामुळे झाली आहे की नाही हे निर्धारित करण्यासाठी डॉक्टरांद्वारे अनेकदा रक्त तपासणीची शिफारस केली जाते. इतर स्वयंप्रतिकार रोग आणि एंडोक्रिनोपॅथींशी त्याचा संबंध असल्यामुळे, लक्षणे किंवा लक्षणे असलेल्या रुग्णांना अंतर्निहित स्थिती नाकारण्यासाठी अतिरिक्त चाचणीची आवश्यकता असू शकते. थायरॉईड, मधुमेह मेल्तिस, अपायकारक अशक्तपणा, एडिसन रोग आणि एलोपेशिया एरियाटा या सर्वांचा संबंध त्वचारोगाशी आहे.

काही इलाज आहे का?

त्वचारोगासाठी अद्याप कोणतेही उपचारात्मक उपचार उपलब्ध ( how is Vitiligo treated ) नाहीत, लक्षणांसाठी उपचार विकृतीकरण प्रक्रिया थांबवण्यासाठी किंवा कमी करण्यासाठी आणि त्वचेचा रंग पुनर्संचयित करण्यासाठी दिला जाऊ शकतो. एकतर रंग पुनर्संचयित करून (पुनरुत्थान) किंवा उरलेला रंग (डिगमेंटेशन) काढून एक समान त्वचा टोन प्राप्त करणे हे लक्षणात्मक उपचारांचे उद्दिष्ट आहे. त्वचारोगाच्या काही सामान्य उपचारांमध्ये कॅमफ्लाज थेरपी, पिगमेंटेशन थेरपी, लाइट थेरपी आणि शस्त्रक्रिया यांचा समावेश होतो. (एजन्सी इनपुटसह)

हेही वाचा - Miscarriage in Summer Season : उन्हाळ्यात गर्भपात होण्याचे प्रमाण वाढू शकते - अभ्यासातून स्पष्ट

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.