हैद्राबाद : कोलन कॅन्सर म्हणजे काय ( What is Colon Cancer ), ज्याचा सामना आजकाल महान फुटबॉलपटू आणि ब्राझीलचे माजी क्रीडा मंत्री "पेले" करीत आहेत. कोलन कॅन्सर म्हणजे काय ( Brazilian Veteran Player Pele is Ill with Colon Cancer ) आणि तो कसा टाळता येईल आणि त्यावर उपचार कसे करता ( Stomach Diseases ) येतील हे जाणून घेऊया तज्ज्ञांकडून. पोटाच्या गंभीर आजारांकडे दुर्लक्ष न ( Large Intestine have Increased Greatly in Last Few Years ) करता, यावर वेळीच उपचार करावेत. अथावा पोटाच्या आजारांचे वेळीच निदान करून घ्यावे. हा कर्करोग वेळेवर उपचार केल्याने बरा होतो.
ब्राझीलचे दिग्गज खेळाडू पेले कोलन कॅन्सरने आजारी : सध्या केवळ फुटबॉलप्रेमींमध्येच नाही, तर जगभरातील सर्वसामान्यांमध्येही ब्राझीलचा दिग्गज खेळाडू पेले यांच्या प्रकृतीबाबत चिंतेचे वातावरण ( Brazilian Legendary Player Pele ) आहे. वास्तविक पेले कोलन कॅन्सरशी लढा देत आहेत. परंतु, अलीकडेच त्यांना कोविड-१९ असल्याची पुष्टी झाल्यानंतर त्यांच्या चाहत्यांची चिंता आणखी वाढली होती. कॅन्सर, तो कोणताही असो, गुंतागुंतीच्या आजाराच्या श्रेणीत येत असला, तरी गेल्या काही वर्षांत वैद्यकीय जगतात झालेल्या प्रगतीमुळे बहुतांश प्रकारच्या कॅन्सरचे वेळेवर निदान आणि योग्य उपचार झाले आहेत. तो पूर्णपणे बरा होऊ शकतो. कोलन कॅन्सर हादेखील असाच एक कॅन्सर आहे.
कोलन कॅन्सर म्हणजेच मोठ्या आतड्याच्या कर्करोगाची प्रकरणे : विशेष म्हणजे, कोलन कॅन्सर म्हणजेच मोठ्या आतड्याच्या कर्करोगाची प्रकरणे गेल्या काही वर्षांत देशातच नव्हे, तर संपूर्ण जगात खूप वाढली आहेत. भारतातही तो चौथ्या क्रमांकाचा कर्करोग म्हणून ओळखला जातो. असे का होते आणि कर्करोगाच्या या प्रकाराविषयी अधिक जाणून घेण्यासाठी, ETV भारत सुखी भवने डॉ. दिग्पाल धारकर, वरिष्ठ सर्जिकल ऑन्कोलॉजिस्ट, कर्करोग सर्जन आणि इंदूर कॅन्सर फाउंडेशनचे संस्थापक यांच्याशी बातचित केली.
कोलन कॅन्सर म्हणजे काय आणि त्याची कारणे आणि लक्षणे : डॉ. दिग्पाल धारकर स्पष्ट करतात की, कोलन कॅन्सरला हिंदी भाषेत मोठ्या आतड्याचा कर्करोगदेखील म्हणतात. जरी हे कोणत्याही वयात होऊ शकते. परंतु, बहुतेक प्रकरणांमध्ये याचा परिणाम केवळ वृद्धांवर होतो. हे सहसा मोठ्या आतड्याच्या भिंतीच्या सर्वात आतल्या थरात होते. डॉ. धारकर स्पष्ट करतात की, खराब किंवा बैठी जीवनशैली, विशेषतः खराब आहार हे कोलन कर्करोगाचे सर्वात मोठे कारण मानले जाऊ शकते.
याबरोबर अनेक कारणांमुळे कोलन कॅन्सर होऊ शकतो, पाहूयात याची कारणे : लाल मांस किंवा इतर असे खाद्यपदार्थ ज्यामध्ये कार्सिनोजेनिक प्रभाव असतो. म्हणजेच कर्करोगाला प्रोत्साहन देणारे घटक आढळतात. त्यामुळे कोलन कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो. ते स्पष्ट करतात की, सामान्यतः अन्न खाल्ल्यानंतर ते ९० मिनिटांत पोटातून बाहेर पडते आणि अडीच तासांत ते कोलनमधून बाहेर पडते आणि गुदाशयात पोहोचते. परंतु, जर आपली जीवनशैली निष्क्रिय किंवा कमी सक्रिय असेल, तर आपल्या मोठ्या आतड्यात स्टूलचा वेग वाढतो. निर्मितीची प्रक्रिया मंदावते. अशा परिस्थितीत, जर आपल्या आहारात कार्सिनोजेनिक घटक असतील तर ते कोलनच्या आतील बाजूस आणि श्लेष्मल त्वचेच्या वरच्या अस्तरांवर बराच काळ राहतात. या प्रकरणात, ते कोलनवर परिणाम करू शकतात.
ही आहेत कारणे कोलन कॅन्सरची : याशिवाय आपली जीवनशैली गतिहीन आणि निष्क्रिय होत आहे. ज्यामुळे केवळ आतड्याचा कर्करोगच नाही तर इतर अनेक प्रकारच्या कर्करोगाचा धोकाही वाढतो. त्याच वेळी लोकांच्या अन्नामध्ये फास्ट फूड, जंक फूड आणि सॅच्युरेटेड फूडचे प्रमाण वाढत आहे. ज्यामुळे केवळ आतड्याचा कर्करोगच नाही, तर इतर प्रकारचे कर्करोगदेखील होऊ शकतात.
अनुवांशिक कारणेदेखील आतड्याच्या कर्करोगास कारणीभूत : कधी कधी आनुवंशिक किंवा अनुवांशिक कारणेदेखील आतड्याच्या कर्करोगास कारणीभूत ठरू शकतात. खरे तर, कोलन कॅन्सरमध्ये, आपल्या कोलनमध्ये लहान नोड्यूलच्या रूपात असलेल्या पॉलीप्समध्ये कर्करोगाच्या पेशी वाढू लागतात. फॅमिलीअल पॉलीपोसिस म्हणूनही ओळखले जाते. अनुवांशिक कारणांमुळे, हे पॉलीप्स कधीकधी लोकांमध्ये कर्करोगापूर्वी असू शकतात.
वाढते वय किंवा वृद्धत्व हेदेखील एक कारण असू शकते : लक्षणे : डॉ. धारकर स्पष्ट करतात की, सततच्या समस्या किंवा आतड्यांसंबंधी हालचाल किंवा आतड्यांच्या हालचालींमध्ये बदल जसे की, आतड्यांसंबंधी हालचाल दिनचर्यांमध्ये बदल, दोन ते तीन महिने वेळ किंवा आतड्याची हालचाल, मल पास होण्यास जास्त वेळ लागणे, मल पास करताना त्रास होणे किंवा वाटणे. पोट साफ न होणे हे कोलन कॅन्सरचे एक विशेष लक्षण मानले जाऊ शकते.
याची इतरही लक्षणे आहेत ती पाहुयात : याशिवाय इतरही काही लक्षणे आहेत जे हा आजार दर्शवू शकतात. त्यातील काही प्रकार आहेत. स्टूलमध्ये रक्त किंवा स्टूलमध्ये रक्ताच्या लहान किंवा मोठ्या गुठळ्या होणे हे या आजाराचे लक्षण आहे. सतत जुलाब किंवा बद्धकोष्ठतेची समस्या. अशक्तपणा किंवा थकवा आणि भूक न लागणे, वजन कमी होणे, ओटीपोटात वेदना किंवा अस्वस्थता
कसे जगायचे : डॉ. धारकर स्पष्ट करतात की, तुम्हाला कोणत्याही प्रकारचा कर्करोग, विशेषत: आतड्याचा कर्करोग टाळायचा असेल, तर आहार आणि जीवनशैली निरोगी ठेवा. ते स्पष्ट करतात की, हिरव्या भाज्या, कडधान्ये, धान्ये आणि सॅलड हे सर्व भारतीय थाळीत असते. ज्यामध्ये शरीरासाठी आवश्यक पोषक तत्वे मुबलक प्रमाणात आढळतात. जर आपण या प्रकारच्या आहाराचे पालन केले तसेच लाल मांस किंवा अशा कोणत्याही आहाराचे सेवन टाळले ज्यामध्ये कर्करोगजन्य प्रवृत्ती आढळते, तर आपण पोटाच्या समस्यांपासून मुक्त होऊ शकतो तसेच कर्करोगाचा धोका कमी करू शकतो.
याशिवाय, धूम्रपान आणि नशा टाळणे, दिनचर्यामध्ये नियमित व्यायामासह, किंवा ज्या दिनचर्यामध्ये अधिक शारीरिक हालचाल असते, अशा दिनचर्येचे पालन करणे, तसेच आरोग्याबाबत जागरूक राहणे आणि नियमित तपासणी करून घेणे यामुळे कोलन कॅन्सरचा धोका कमी होऊ शकतो.
रोगापासून पूर्णपणे मुक्त होणे शक्य : डॉ. धारकर स्पष्ट करतात की, कोलन कॅन्सरच्या अनेक पॅथॉलॉजिकल प्रकारांचा विचार केला गेला आहे. त्यापैकी मेलोडोमासारखे काही क्लिष्ट प्रकार सोडले तर, योग्य तपासणी व पूर्ण उपचार करून व खबरदारी घेतल्यास या आजाराच्या बहुतांश प्रकारांतून पूर्णपणे मुक्ती मिळू शकते. परंतु, हे पीडित व्यक्तीच्या शरीरातील रोगाची स्थिती आणि तीव्रता यावरदेखील अवलंबून असते.
वेळीच सतर्क राहून तपासणी करणे आवश्यक : येथे हेदेखील लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे की, कोलन कॅन्सरच्या गुंतागुंतीच्या प्रकाराने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीच्या उपचारात विलंब झाल्यास किंवा त्याच्या कर्करोगाने आजूबाजूच्या अवयवांमध्येही त्याचा प्रसार होऊ लागला. तर ती धोक्याची घंटा ठरू शकते. वेळीच सतर्क राहून तपासणी करणे आवश्यक आहे. ते स्पष्ट करतात की म्हातारपणात एक वय झाल्यानंतर आणि ज्या लोकांच्या कुटुंबात कोलन कॅन्सरचा इतिहास आहे त्यांना याचा त्रास होतो.
कर्करोगाची पुष्टी करण्यासाठी दोन चाचण्या कराव्यात : ज्यांच्या आतड्यांसंबंधी हालचालींमध्ये बदल दिसून येत असला तरीही त्यांच्यामध्ये कर्करोगाची पुष्टी होत नाही. त्यांनी प्रत्येक वेळी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. दोन महिन्यांत तपासणी केली. पण हे लक्षात ठेवा की, ही चाचणी दोनदा करावी कारण अनेक वेळा मूळव्याध, मिरचीचा मसाला जास्त खाणे आणि इतर कारणांमुळे मलमध्ये रक्त येऊ शकते. अशावेळी कर्करोगाची पुष्टी करण्यासाठी दोन चाचण्या कराव्यात.
ट्यूमर मार्करची अनेक वेळा चाचणी : या प्रकारच्या कर्करोगाचे निदान रक्त तपासणीद्वारेदेखील केले जाते. वास्तविक, हा रोग तपासण्यासाठी, ट्यूमर मार्करची अनेक वेळा चाचणी केली जाते. ज्यामध्ये रक्तातील CEA म्हणजेच कार्सिनोएम्ब्रॉनिक अँटीजेनची चाचणी केली जाते. कर्करोग बरा झाल्यानंतरही ही चाचणी केली जाते, जेणेकरून रोगाची स्थिती आणि त्याचे परिणाम व्यक्तीमध्ये कळू शकतात. याशिवाय कॅन्सर तपासण्यासाठी सोनोग्राफी आणि कोलोनोस्कोपीसारख्या चाचण्यांचीही मदत घेतली जाते.
इंदूर कॅन्सर फाऊंडेशनकडून वेळोवेळी कॅन्सरवरील जागृतीकरिता केले जातात प्रयत्न : इंदूर कॅन्सर फाऊंडेशनद्वारे केवळ इंदूरमध्येच नव्हे तर देशभरातील लोकांना कर्करोगाची लक्षणे, चिन्हे आणि उपचारांविषयी माहिती देण्यासाठी प्रयत्न केले जात आहेत. या मालिकेत फाउंडेशनने “कर्करोग संकेत” हे मोबाईल अॅप तयार केले आहे. ज्यामध्ये एखादी व्यक्ती त्याच्या लक्षणांबद्दल जाणून घेऊ शकते, तसेच ती चिन्हे दिसू लागल्यावर योग्य वेळी उपचारासाठी प्रयत्न करू शकतात. याशिवाय कॅन्सर होम केअर अॅपही फाउंडेशन लवकरच सुरू करणार आहे. जे 10 प्रादेशिक भाषांमध्ये कर्करोगाच्या विविध प्रकारांबाबत माहिती आणि होम केअर सुविधेच्या क्षेत्रात खूप उपयुक्त ठरेल.
