लंडन : एका अभ्यासातून समोर आले आहे की, किशोरवयात किमान सात तास दर्जेदार झोप न मिळाल्यास मल्टिपल स्क्लेरोसिस विकसित होण्याचा धोका असतो. जर्नल ऑफ न्यूरोलॉजी न्यूरोसर्जरी अँड सायकियाट्रीमध्ये प्रकाशित झालेल्या संशोधनात या गोष्टी समोर आल्या आहेत. तरुण असताना जर पुरेशी झोप मिळाली तर या आजारापासून बचाव होऊ शकतो असे निरीक्षणही यामध्ये नोंदवण्यात आले आहे. मल्टिपल स्क्लेरोसिसवर अनुवांशिक आणि पर्यावरणीय दोन्ही घटकांचा प्रभाव आहे. त्यामध्ये धूम्रपान, किशोरवयीन वजन, सूर्यप्रकाश आणि व्हिटॅमिन डी, इत्यादी घटक असल्याचे संशोधकांनी सांगितले. शिफ्टमध्ये काम केल्यानेही याचा धोका असल्याचे नोंदवण्यात आले आहे.
मल्टिपल स्क्लेरोसिसमधील डेटा : स्टॉकहोम युनिव्हर्सिटी आणि कॅरोलिंस्का इन्स्टिट्यूट, स्वीडन येथील संशोधकांनी लोकसंख्या-आधारित केस-नियंत्रण अभ्यास, एपिडेमियोलॉजिकल इन्व्हेस्टिगेशन ऑफ मल्टिपल स्क्लेरोसिसमधील डेटा वापरला. त्यामध्ये 16-70 वर्षांच्या स्वीडिश रहिवाशांचा समावेश आहे. मल्टिपल स्क्लेरोसिस असलेल्या लोकांना हॉस्पिटल - आणि खाजगीरित्या चालवल्या जाणार्‍या न्यूरोलॉजी क्लिनिकमधून दाखल करण्यात आले आहे.
झोपेच्या नमुन्यांवर लक्ष केंद्रित केले : या संशोधनात 15 ते 19 वयोगटातील मुलांच्या झोपेच्या नमुन्यांवर लक्ष केंद्रित केले. अंतिम विश्लेषणामध्ये मल्टिपल स्क्लेरोसिस असलेल्या 2,075 जणांचा समावेश होता. या वयोगटातील निर्धारित नसलेल्या 3,164 लोकांचा अभ्यास करण्यात आला. अभ्यासातील सहभागींना वेगवेगळ्या वयोगटातील त्यांच्या झोपण्याच्या पद्धतींबद्दल विचारले गेले आहे.
झोपेच्या गुणवत्तेचे मूल्यांकन : कमी प्रमाणातील झोपेची व्याख्या प्रति रात्र सात तासांपेक्षा कमी अशी करण्यात आली होती. 7-9 तास पुरेशी झोप आणि 10 किंवा त्याहून अधिक तासांची दीर्घ झोप. अभ्यासातील सहभागींना 5-पॉइंट स्केल वापरून वेगवेगळ्या वयोगटातील झोपेच्या गुणवत्तेचे मूल्यांकन करण्यास सांगितले गेले. त्यामध्ये 5 म्हणजे उच्च दर्जाची झोप असे प्रमाण होते. मल्टिपल स्क्लेरोसिसचे निदान झालेल्यांचे सरासरी वय 34 होते.
न्यूरोलॉजिकल नुकसानीचा परिणाम : पौगंडावस्थेतील झोपेचे प्रमाण आणि गुणवत्ता हे मल्टिपल स्क्लेरोसिस निदानाच्या धोक्याशी संबंधित होते. ते झोपेच्या खराब गुणवत्तेमुळे वाढते, असे संशोधकांना आढळले. पौगंडावस्थेतील 7-9 तासांच्या झोपेच्या तुलनेत, कमी झोपेमुळे नंतर मल्टिपल स्क्लेरोसिस विकसित होण्याचा धोका 40 टक्क्यांनी वाढतो. संशोधकांनी सांगितले की, या कालावधीत झोपेच्या खराब गुणवत्तेचे व्यक्तिनिष्ठ मूल्यांकन केल्याने ही स्थिती विकसित होण्याच्या 50 टक्क्यांनी जास्त धोका होता. संशोधक सावध करतात की, खराब झोप हा इतर गोष्टींपेक्षा न्यूरोलॉजिकल नुकसानीचा परिणाम असू शकतो.
हेही वाचा : वजन कमी करण्यास 'हे' पाच कमी कॅलरी असलेल पदार्थ खा, तुम्हाला नेहमी पोट भरले असल्याची जाणीव होईल
