हैदराबाद : ओरल रिहायड्रेशन सॉल्ट (ORS) चे महत्त्व अधोरेखित करण्यासाठी आणि त्याबद्दल लोकांना जागरूक करण्यासाठी दरवर्षी 29 जुलै रोजी ओआरएस दिवस साजरा केला जातो. केवळ अतिसारासाठीच नव्हे तर शरीरातील पाण्याच्या कमतरतेवर मात करण्यासाठी ओआरएसच्या महत्त्वाविषयी लोकांमध्ये जागरूकता पसरवणे हा यामागचा उद्देश आहे. तीव्र अतिसार हे अनेक विकसनशील देशांमधील अर्भक आणि लहान मुलांमधील मृत्यूचे प्रमुख कारण आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते, पाच वर्षांखालील मुलांमध्ये अतिसार हे मृत्यूचे दुसरे प्रमुख कारण आहे.
ओआरएस म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे : ओआरएस म्हणजे शरीरातील इलेक्ट्रोलाइट्स बदलण्यासाठी ओरल रीहायड्रेशन सॉल्ट्स. डायरियाची समस्या दूर करण्यासाठी हा सर्वात स्वस्त उपचार आहे. जेव्हा एखाद्या मुलाला जुलाब आणि उलट्या होतात तेव्हा ओआरएस स्वच्छ किंवा उकळलेल्या पाण्यात मिसळून प्यायल्याने त्याच्या शरीरात पाण्याची कमतरता होत नाही. ओआरएस सोल्यूशनच्या मदतीने, आतडे सोडियम तसेच ग्लुकोज आणि पाणी शोषून घेतात, त्यामुळे शरीराचे ओआरएसपासून संरक्षण होते. हा तीव्र अतिसार आणि निर्जलीकरणावर सर्वात प्रभावी उपचार आहे.
शरीरात पाण्याच्या कमतरतेमुळे मृत्यू : ओआरएसमध्ये सोडियम क्लोराईड किंवा सामान्य मीठ, ट्रायसोडियम सायट्रेट आणि पोटॅशियम क्लोराईड यासह 3 प्रकारचे क्षार असतात. जागतिक आरोग्य संघटना देखील अतिसारसारख्या परिस्थितीत मुलांना निरोगी ठेवण्यासाठी ओआरएस आवश्यक मानते. एका संशोधनानुसार देशात दरवर्षी सुमारे १५ लाख लोकांचा शरीरात पाण्याच्या कमतरतेमुळे मृत्यू होतो. अशा वेळी ओआरएस सोल्यूशन तुमचे प्राण वाचवू शकते.
ओआरएस सोल्यूशन घरीही तयार करता येते : ओआरएस पॅकेट सर्व रुग्णालये आणि वैद्यकीय दुकानांवर सहज उपलब्ध आहेत. पण आपत्कालीन परिस्थितीत ओआरएस पॅकेट उपलब्ध नसल्यास ते घरी तयार करता येते. यासाठी 1 लिटर स्वच्छ (उकडलेल्या) पाण्यात 30 ग्रॅम किंवा 6 चमचे साखर आणि अर्धा चमचा मीठ मिसळा, चांगले मिसळा आणि एका बाटलीत भरा. हे द्रावण मुलांना दिवसातून अनेक वेळा थोड्या अंतराने एक चमचाच्या प्रमाणात द्यावे.
- मुलांना किती ओआरएस द्यायचे : 2 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना डॉक्टरांनी प्रत्येक अतिसारानंतर 60 ते 125 मिली ओआरएस द्यावे. 2 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांमध्ये, हे प्रमाण 250 मिली असावी. 12 वर्षांपेक्षा जास्त वयाची मुले, प्रौढ आणि वृद्धांनी अतिसारानंतर प्रत्येकवेळी 250 मिली ते 400 मिली आणि ओआरएसचे सेवन केले पाहिजे.
लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी :
- ओआरएस प्रत्येक लूज मोशननंतर ५०-१०० मिली आणि व्यक्तीला आवश्यक तितके दिले जाऊ शकते.
- पोटदुखी किंवा उलट्या झाल्यास, शरीर एकाच वेळी मोठ्या प्रमाणात द्रव घेण्यास सक्षम नाही. त्यामुळे ओआरएसचे द्रावण पूर्ण ग्लासपेक्षा कमी प्रमाणात दिले जाते.
- ताप, लघवी कमी होणे किंवा पोटदुखी यांसारखी लक्षणे आढळल्यास ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधा.
- जर तुम्हाला ओआरएसची चव आवडत नसेल, तर तुम्ही चवीनुसार ओआरएस द्रावण देऊ शकता, परंतु हे जागतिक आरोग्य संघटनेने शिफारस केलेले सूत्र आहे याची खात्री करा.
- ओआरएसचे द्रावण लहान मुलांना किंवा प्रौढांना जुलाब सुरू झाल्यावर दिले जाऊ शकते. यामुळे व्यक्तीची स्थिती बिघडणे, हॉस्पिटलायझेशन आणि इंट्राव्हेनस थेरपी टाळता येते. ओआरएस सोल्यूशन सुरक्षित आहे, तुम्ही डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवायही ते मुलांना देऊ शकता.
- केवळ मुलांसाठीच नाही तर प्रौढांनाही ओआरएसने डिहायड्रेशनचा उपचार करता येतो. त्यामुळे आज प्रत्येक औषध दुकानात ओआरएस पावडर सहज उपलब्ध आहे. हे एक जीवन वाचवणारे सूत्र आहे आणि लोकांनी त्याबद्दल अधिक जागरूक असणे आवश्यक आहे.
हेही वाचा :
