अमेरिकन हार्ट असोसिएशनच्या ( American Heart Association ) म्हणण्यानुसार, रजोनिवृत्तीनंतर स्त्रीच्या शरीरात कमी इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन तयार होतात. हे बदल हृदयाच्या विफलतेसह हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगांचा धोका वाढवू शकतात. रजोनिवृत्ती विशेषत: 45 ते 55 वयोगटात येते. नैसर्गिक रजोनिवृत्तीचे सरासरी वय गेल्या सहा दशकांमध्ये 1.5 वर्षांनी वाढले आहे. राष्ट्रीय आरोग्य आणि पोषण परीक्षा सर्वेक्षण (NHANES) 1959-2018 मध्ये - युनायटेड स्टेट्सचे राष्ट्रीय प्रातिनिधिक अंदाज प्रदान करणारे सर्वेक्षण करण्यात आले. रजोनिवृत्तीचे प्रमाण (वय 45 वर्षापूर्वी) 12.6% आणि उशीरा रजोनिवृत्ती (वय 55 नंतर) 14.2% होते.
ज्या महिलांना लवकर रजोनिवृत्ती येते त्यांना हृदयाचा धोका जास्त असतो. हृदय शरीराच्या अवयवांना चांगले कार्य करण्यास पुरेसे रक्त आणि ऑक्सिजनसाठी व्यवस्थित केले जात नाही. वयाच्या 55 किंवा त्याहून अधिक वयात हार्ट अॅटॅकच्या घटनांवर संशोधन होणे बाकी आहे. असे कॅलिफोर्निया डेव्हिस विद्यापीठात हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी औषध विभागाचे प्रमुख अभ्यास लेखक इमो ए. इबोंग यांनी सांगितले.
एथेरोस्क्लेरोसिस रिस्क इन कम्युनिटीज
लठ्ठपणामुळे हृदय अपयशाचा धोका वाढतो आणि रजोनिवृत्तीची सुरुवात शरीरातील चरबी वाढण्याशी होते, इबोंग म्हणाले. लठ्ठपणा रजोनिवृत्तीचे वय आणि भविष्यातील हृदय अपयशाचा धोका या संबंधावर जास्त परिणाम करतो. एथेरोस्क्लेरोसिस रिस्क इन कम्युनिटीज (ARIC) अभ्यासातील 4,500 पोस्टमेनोपॉझल महिलांच्या आरोग्य डेटाचे विश्लेषण केले गेले. ARIC हा एक दीर्घकालीन संशोधन प्रकल्प आहे. यात 1987 मध्ये सहभागींची नावनोंदणी केली. यात ज्ञात आणि संशयित हृदयरोग जोखीम घटक आणि युनायटेड स्टेट्समधील फोर्सिथ काउंटी, उत्तर कॅरोलिना ; जॅक्सन, मिसिसिपी; मिनियापोलिसची उपनगरे; आणि वॉशिंग्टन काउंटी, मेरीलँड यातील 2019 पर्यंत सहा पाठपुरावा भेटी पूर्ण झाल्या.
हेही वाचा - Schizophrenia : स्किझोफ्रेनिया असलेल्या लोकांमध्ये होते जनुक उत्परिवर्तन
संशोधनाची प्रक्रिया
या विश्लेषणासाठी, रजोनिवृत्तीमध्ये प्रवेश करताना सहभागींचे वय किती होते यानुसार गटबद्ध केले गेले: 45 वर्षांपेक्षा लहान; 45-49 वर्षे; 50-54 वर्षे; आणि 55 वर्षे आणि त्याहून अधिक. चौथ्या भेटीत अभ्यास सहभागींचे सरासरी वय ६३.५ वर्षे होते. चौथ्या अभ्यास भेटीपूर्वी हृदय अपयश असलेल्या स्त्रियांना या अभ्यासाच्या विश्लेषणातून वगळण्यात आले होते. यात बेसलाइन मोजमाप आणि मूल्यांकनांपैकी, स्त्रियांनी रजोनिवृत्तीच्या वेळी त्यांचे वय दिले आणि त्यांचे वजन मोजले गेले. तीन गटांपैकी एका गटात वजनानुसार वर्गीकरण करण्यात आले: सामान्य वजन (जर बॉडी मास इंडेक्स – BMI – 18.5 - 24.9 kg/m2 दरम्यान असेल); जास्त वजन (बॉडी मास इंडेक्स 25.0 - 29.9 kg/m2 दरम्यान असल्यास); आणि लठ्ठ (बॉडी मास इंडेक्स 30 kg/m2 किंवा जास्त असल्यास).
लठ्ठपणामुळे हार्ट फेल्युअरचा धोका
बीएमआय किंवा कंबरेचा घेर मोजल्यानुसार लठ्ठपणामुळे हार्ट फेल्युअरचा धोका हृदयरोगासाठी इतर अनेक आरोग्य आणि जीवनशैलीच्या जोखीम घटकांसाठी वेळ मोजला गेला. यात टाइप 1 किंवा टाइप 2 मधुमेह, उच्च रक्तदाब (किंवा उच्च रक्तदाब) , मूत्रपिंडाचे कार्य, जळजळ, डाव्या वेंट्रिक्युलर हायपरट्रॉफी आणि आधी हृदयविकाराचा झटका यांचा समावेश आहे. 16.5 वर्षांच्या सरासरी पाठपुराव्या दरम्यान, सुमारे 900 महिलांना हृदयविकाराचा त्रास झाला ज्यामुळे एकतर हॉस्पिटलायझेशन किंवा मृत्यू झाला.
- बीएमआयमध्ये प्रत्येक सहा-पॉइंट वाढीमागे मेनोपॉजच्या आधी-वय-45-गटातील महिलांमध्ये हृदयविकाराचा धोका 39% वाढला. 45-49 वयोगटातील लोकांसाठी 33%; आणि उशीरा रजोनिवृत्ती गटातील (वय ५५ किंवा त्याहून अधिक) महिलांमध्ये दुप्पट (२.०२ पट जास्त). उच्च बीएमआय 50-54 वयोगटातील महिलांचा धोका वाढला.
- कंबरेच्या घेरामध्ये प्रत्येक 6-इंच वाढीसाठी, 55 वर्षे किंवा त्याहून जास्त मोजोपॉज असलेल्या लोकांचा धोका वाढला.
- कंबरेचा घेर इतर कोणत्याही रजोनिवृत्तीच्या वयोगटातील स्त्रियांसाठी हृदय अपयशाचा धोका वाढवत नाही.
हेही वाचा - Ultra-processed foods : अल्ट्रा-प्रोसेस्ड खाद्यपदार्थांचे सेवनामुळे लठ्ठ होण्याचे प्रमाण जास्त : संशोधन
