फुकुओका [जपान] : जपानमधील संशोधक म्हणाले की, सबॅक्युट स्क्लेरोसिंग पॅनेंसेफलायटीस, एक दुर्मिळ परंतु विनाशकारी न्यूरोलॉजिकल स्थिती आहे, जी गोवर संसर्गानंतर अनेक वर्षांनी विकसित होऊ शकते. शास्त्रज्ञांनी शोधून काढले की गोवर विषाणूचे सामान्य स्वरूप चेतासंस्थेला संक्रमित करू शकत नसले तरीही, शरीरात राहणारे विषाणू एका महत्त्वपूर्ण प्रथिनेमध्ये उत्परिवर्तन करू शकतात. ते पेशींना कसे संक्रमित करतात हे नियंत्रित करतात. त्यामुळे मेंदूला संक्रमित करण्याची क्षमता मिळते.
नऊ दशलक्ष लोकांना गोवरची लागण : तुम्ही विशिष्ट वयाचे असल्यास, तुम्हाला लहानपणी गोवर झाला असेल. कदाचित 1970 नंतर जन्मलेल्या अनेकांना लसींमुळे गोवर झाला नसेल. ही स्थिती त्याच नावाच्या विषाणूमुळे उद्भवते, जी आजपर्यंत सर्वात संक्रमक रोगजनकांपैकी एक आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनचा अंदाज आहे की, 2021 मध्ये जगभरात सुमारे नऊ दशलक्ष लोकांना गोवरची लागण झाली होती आणि मृत्यूची संख्या 128,000 वर पोहोचली आहे.
गोवरच्या विषाणूमुळे उद्भवणारी स्थिती : उपलब्धता असूनही, अलीकडील कोविड-19 साथीच्या रोगामुळे लसीकरण मागे ठेवण्यात आले. क्यूशू विद्यापीठाच्या वैद्यकीय विज्ञान विद्याशाखेतील सहायक प्राध्यापक म्हणाले, एसएसपीई ही गोवरच्या विषाणूमुळे उद्भवणारी दुर्मिळ परंतु घातक स्थिती आहे. गोवरच्या सामान्य विषाणूमध्ये मेंदूमध्ये प्रसार करण्याची क्षमता नसते आणि त्यामुळे एन्सेफलायटीस कसा होतो हे स्पष्ट झाले नाही. व्हायरस त्याच्या पृष्ठभागावरुन बाहेर पडणाऱ्या पेशींना संक्रमित करतो. सामान्यतः, एक प्रथिने प्रथम व्हायरसला सेलच्या पृष्ठभागावर जोडण्यास मदत करेल. व्हायरस सेलमध्ये येण्याची शकत्या असते, त्यामुळे संसर्ग होतो. म्हणून, व्हायरस काय संक्रमित करू शकतो किंवा करू शकत नाही हे सेलच्या प्रकारावर बरेच अवलंबून असते.
पेशींना संक्रमित करण्याची क्षमता : सामान्यतः, गोवरचा विषाणू फक्त तुमच्या रोगप्रतिकारक शक्ती आणि पेशींना संक्रमित करतो, त्यामुळे ताप आणि पुरळ येतात. एसएसपीई असलेल्या रूग्णांमध्ये, गोवरचा विषाणू त्यांच्या शरीरात राहिला असावा आणि उत्परिवर्तित झाला असावा. नंतर त्यांनी मज्जातंतूंच्या पेशींना संक्रमित करण्याची क्षमता प्राप्त केली. गोवरसारखे आरएनए विषाणू उत्परिवर्तित होतात, परंतु ते संक्रमित करण्यासाठी कसे विकसित झाले याची यंत्रणा न्यूरॉन्स हे एक रहस्य आहे.
मेंदूला संक्रमित करते : गोवरच्या विषाणूला पेशी संक्रमित करण्यास परवानगी देणारा मुख्य खेळाडू म्हणजे फ्यूजन प्रोटीन. संघाच्या मागील अभ्यासात, त्यांनी दाखवले की एफ प्रोटीनमधील काही उत्परिवर्तनांमुळे ते 'हायपरफ्यूसॉन्जेनिक' अवस्थेत होते. त्यामुळे ते न्यूरल सायनॅप्समध्ये मिसळते आणि मेंदूला संक्रमित करते. त्यांच्या ताज्या अभ्यासात, संघाने एसएसपीई रुग्णांच्या गोवर विषाणूच्या जीनोमचे विश्लेषण केले आणि त्यांच्या एफ प्रोटीनमध्ये विविध उत्परिवर्तन जमा झाल्याचे आढळले. विशेष म्हणजे, काही उत्परिवर्तनांमुळे संसर्गाची क्रिया वाढेल.
हेही वाचा : अमेरीकेत हृदय अन् रक्तवाहिन्यासंबंधी आजाराने मरणाऱ्या लोकांमध्ये झाली वाढ
