हैदराबाद : अनेक संशोधने आणि अहवालांनी असे म्हटले आहे की जपानी आहार केवळ आरोग्य आणि सौंदर्यासाठीच नाही तर आयुष्य वाढवण्यासाठीही खूप फायदेशीर आहे. त्यामुळे जपानी लोक दीर्घकाळ जगतात. आजकाल जपानी आहार आणि त्याची चव जगभरातील लोकांमध्ये लोकप्रिय होत आहे. जपानी आहाराची शैली काय आहे आणि जपानी आहाराचा आरोग्याला कसा फायदा होतो हे जाणून घेऊया.
जपानी आहार अभ्यास हे सिद्ध करतो : काही दिवसांपूर्वी एका आंतरराष्ट्रीय अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की जपानी आहाराचे पालन केल्याने नॉन-अल्कोहोलिक फॅटी यकृत रोग किंवा एनएएफएलडीने ग्रस्त असलेल्या लोकांच्या समस्येची प्रगती कमी होण्यास मदत होते. MDPI मध्ये प्रकाशित केलेल्या अभ्यासात असे सुचवले आहे की सोया फूड, सीफूड आणि समुद्री शैवाल यकृतामध्ये फायब्रोसिसची प्रगती कमी करण्यास सक्षम असलेल्या जपानी पाककृतीमध्ये समृद्ध आहार. MDPI मध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासात, संशोधकांनी जपानमधील ओसाका मेट्रोपॉलिटन युनिव्हर्सिटी हॉस्पिटलमध्ये NAFLD असलेल्या 136 लोकांचा अभ्यास केला. संशोधनाबाबत मेडिकल न्यूज टुडेमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या माहितीनुसार, संशोधनादरम्यान सहभागींना 12 भागांचा जपानी आहार बॉक्स देण्यात आला. संशोधन मूल्यमापनात असे आढळून आले की ज्या सहभागींनी सोया, सीफूड आणि समुद्री शैवाल जास्त प्रमाणात सेवन केले त्यांच्यामध्ये स्नायूंच्या वस्तुमान तयार करताना नॉन-अल्कोहोलिक फॅटी यकृत रोगासह यकृत फायब्रोसिसची प्रगती कमी होते. महत्त्वाचे म्हणजे, या 12 भागांच्या जपानी आहार बॉक्समध्ये जपानी आहारात खाल्ल्या जाणाऱ्या 12 प्रकारच्या पदार्थांचा समावेश होता. यामध्ये तांदूळ, मिसो सूप, लोणचे, सोया उत्पादने, हिरव्या आणि पिवळ्या भाज्या, फळे, सीफूड, मशरूम, सीव्हीड, ग्रीन टी, कॉफी आणि गोमांस आणि डुकराचे मांस यांचा समावेश होता.
जपानी अन्न आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे : याशिवाय, इतर अनेक संशोधनांनी जपानी आहाराचे आरोग्य फायदे पुष्टी केली आहेत. आजकाल, जपानी आहार जगभरात लोकप्रिय होत आहे. सुशी, मिसो सूप, लोणच्याच्या भाज्या, टोफूपासून बनवलेले पदार्थ, जपानी शैलीतील मासे आणि इतर जपानी पदार्थ आजकाल जगभरात लोकप्रिय आहेत. जपानी आहाराच्या लोकप्रियतेचे श्रेय त्याचे आरोग्य फायदे तसेच चव आहे.
जपानी लोक जगात सर्वात जास्त काळ जगतात : जपानी लोक जास्त काळ जगतात असे म्हटले जाते, ज्याचे श्रेय त्यांच्या अतिशय सक्रिय जीवनशैली आणि आहार पद्धतींना दिले जाते. 2019 मध्ये, आयुर्मानावर एक अहवाल आला होता, ज्यानुसार जपानी लोक जगात सर्वात जास्त काळ जगतात. त्यावेळच्या आकडेवारीनुसार, जपानमधील सुमारे 2.3 दशलक्ष लोक 90 वर्षांपेक्षा जास्त वयाचे होते, तर 71,000 हजार लोक 100 वर्षांपेक्षा जास्त वयाचे असल्याचे आढळले.
जपानमध्ये अन्न शिजवण्यावर विशेष लक्ष दिले जाते : जपानी पाककृती आणि त्याचे फायदे याबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी, ETV भारत सुखीभावने नवी दिल्लीस्थित आहारतज्ज्ञ डॉ. दिव्या शर्मा आणि जपानी पाककृती शेफ मानव बिजलानी यांच्याशी बोललो. मानव बिजलानी स्पष्ट करतात की जपानी आहार, विशेषतः जपानमध्ये खाल्ला जाणारा दैनंदिन आहार हा सोपा, ताजा आणि चवीच्या दृष्टीने संतुलित आहे. जपानी आहारात भाज्यांचा वापर वेगवेगळ्या प्रकारे केला जातो. यासोबतच त्यांना शिजवण्याचीही विशेष काळजी घेतली जाते.
जपानी लोक अशा प्रकारे अन्न तयार करतात : जपानी पाककृती मुख्यतः वाफवलेले किंवा शिजवलेले असते आणि नंतर भाजलेले असते. त्यामुळे त्यांचे पोषक तत्व नष्ट होत नाहीत. त्यांच्या आहारात मुख्यतः सीफूड, समुद्री शैवाल, सोयाबीन आणि त्याची उत्पादने, आंबवलेले पदार्थ, भाज्या, विशेष प्रकारचे तांदूळ आणि चहा यांचा समावेश होतो. पण जपानी आहारात मांस, साखर, बटाटे आणि दुग्धजन्य पदार्थ कमी प्रमाणात वापरले जातात.
जपानी आहाराचे फायदे : डॉ. दिव्या शर्मा जपानी आहार हा संतुलित आहार असल्याचे स्पष्ट करतात. कोणत्याही प्रदेशाचा नियमित आहार हा नेहमीच देश, वेळ आणि परिस्थितीनुसार असावा कारण हा आहार हवामान, वातावरण आणि सर्व प्रजातींच्या उपलब्धतेनुसार फायदे देतो. जपानी पाककृतीमध्ये दिले जाणारे अन्न आणि बनवण्याची पद्धत दोन्ही आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहेत. सीफूड, सोया आणि सोया-आधारित सूप, टोफू आणि इतर पदार्थ, समुद्री शैवाल, ताज्या भाज्या आणि लोणचे आणि त्यांची उत्पादने केवळ पौष्टिकच नाहीत तर आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे फायदेशीर आहेत. जपानी आहारात वापरले जाणारे बहुतेक पदार्थ आणि त्यांचे काही फायदे खालीलप्रमाणे आहेत.
सीफूड : ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड, जीवनसत्त्वे जसे की डी आणि बी2, कॅल्शियम आणि फॉस्फरस, लोह, जस्त, आयोडीन, मॅग्नेशियम आणि पोटॅशियम यांसारखी खनिजे सीफूडमध्ये, विशेषतः माशांमध्ये मुबलक प्रमाणात आढळतात.
समुद्री शैवाल : जपानी आहारातील मुख्य मानले जाणारे समुद्री शैवाल देखील वंडर फूड प्रकारात मोडतात. हे खनिजे, जीवनसत्त्वे बी12 आणि के आणि ओमेगा -3 फॅटी ऍसिडने समृद्ध आहे.
सोयाबीन : सोयाबीनचा जपानी आहारात मोठ्या प्रमाणात वापर केला जातो. जपानमध्ये सामान्य दुग्धजन्य पदार्थांऐवजी सोया दूध, सोया (टोफू), सोया सूप इत्यादीपासून बनवलेले चीज मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते. फायबर वनस्पती प्रथिने, जीवनसत्त्वे B6, B12, कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, पोटॅशियम, लोह आणि निरोगी शरीरासाठी आवश्यक ऍसिडस् मुबलक प्रमाणात आढळतात.
आंबवलेले पदार्थ : आंबवलेले पदार्थ जपानी आहारात नियमित वापरले जातात. आंबवलेले पदार्थ केवळ आतड्याचे निरोगी आरोग्य राखण्यास मदत करत नाहीत तर मौलसेस बॅक्टेरियाच्या निर्मितीस देखील मदत करतात, संपूर्ण आरोग्य राखतात. ज्यामुळे बद्धकोष्ठता, गॅस, अपचन आणि ऍसिडिटी सारख्या समस्या कमी होतात. त्यामध्ये लॅक्टिक ऍसिड असते जे आतडे निरोगी ठेवते. या प्रकारच्या आहाराचे सेवन केल्याने वजन कमी होते, चयापचय सुधारते आणि रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते. यासोबतच शरीरातील व्हिटॅमिन बी12 ची कमतरताही दूर होते.
ग्रीन टी : ग्रीन टी हा जपानी पाककृतीचा एक खास भाग आहे. विविध प्रकारची फुले, फळे आणि औषधी मुळांपासून बनवलेला ग्रीन टी वापरला जातो. ग्रीन टीमध्ये अँटिऑक्सिडंट गुणधर्म मुबलक प्रमाणात आढळतात. यासोबतच त्यातील मूळ पदार्थांचे गुणधर्मही आरोग्याला अनेक प्रकारे फायदेशीर ठरतात. म्हणून, ग्रीन टी तणाव कमी करण्यास, मन शांत आणि आनंदी ठेवण्यास, निरोगी पचनसंस्था राखण्यास, वृद्धत्वाचे परिणाम कमी करण्यास आणि त्वचा तरुण ठेवण्यास, तसेच हृदयाचे आरोग्य आणि एकंदर आरोग्य राखण्यास मदत करते. या सर्व आहारामुळे केवळ रक्तदाब आणि कोलेस्टेरॉल नियंत्रित राहत नाही, तर हृदय आणि मेंदूही निरोगी राहतो, असे डॉ.दिव्या सांगतात. या प्रकारच्या आहाराचे योग्य प्रमाणात सेवन केल्याने शरीरातील रोगप्रतिकारशक्ती सुधारते, चयापचय आणि पचनक्रिया मजबूत होते, तणाव दूर होतो, त्वचा आणि केस निरोगी राहतात आणि स्मरणशक्ती वाढते आणि माणूस निरोगी आयुष्य जगतो तेव्हा त्याचे वयही वाढते.
हेही वाचा :
