साधारणपणे मुलांना जेव्हा खोकला किंवा सर्दी होते तेव्हा आपण विचार न करता, म्हणजेच डॉक्टरांचा सल्ला न घेता बाजारातून कफ सिरप आणतो आणि मुलांना देतो. जेणेकरून त्यांना तात्काळ आराम मिळेल. एका अहवालानुसार, हरियाणास्थित औषध कंपनी 'मेडन फार्मास्युटिकल लिमिटेड'च्या कफ सिरपमुळे गांबियामध्ये सुमारे 66 मुलांचा मृत्यू झाला आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) च्या अहवालानुसार, कफ सिरपमध्ये डायथिलीन ग्लायकॉल आणि इथिलीन ग्लायकोल आढळले आहेत.
काय घडले? : आफ्रिकेतील गॅम्बिया (The Gambia) या देशामध्ये नुकतीच तब्बल ६६ मुलांचा मृत्यू झाल्याची दुर्दैवी घटना समोर आली आहे. हे मृत्यू या मुलांना देण्यात आलेल्या कफ सिरपमुळे झाल्याचा संशय WHO ला आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) च्या अहवालानुसार, कफ सिरपमध्ये डायथिलीन ग्लायकॉल आणि इथिलीन ग्लायकोल आढळले आहेत. एनडीटीव्हीने आरोग्य मंत्रालयातील सूत्रांच्या हवाल्याने दिलेल्या वृत्तानुसार WHO ने यासंदर्भात डीसीजीएला (Drugs Controller General of India) २९ सप्टेंबर रोजी सतर्कतेचा इशारा दिला आहे. डीसीजीएने तातडीने या सगळ्या प्रकारावर हरियाणा प्रशासनाशी चर्चा करून चौकशी सुरू केली आहे.
कफ सिरपमुळे नुकसान: कफ सिरप जास्त प्रमाणात प्यायल्याने खूप नुकसान होऊ शकते. मुलांना कडू खोकल्याचे औषध पिणे शक्य नसते, म्हणून ते त्यांच्या सिरपमध्ये जोडले जातात. जर कफ सिरपशी संबंधित या बातम्या तुम्हाला घाबरवत असतील तर तुम्ही खोकल्यासाठी काही घरगुती उपाय अवलंबू शकता. चला तर मग जाणून घेऊया...
मेंदूला गंभीर नुकसान होऊ शकते: खोकला नसतानाही कायमस्वरूपी कफ सिरप घेतल्यानं अनेक घातक दुष्परिणाम होऊ शकतात. कफ सिरपमध्ये असे अनेक पदार्थ वापरले जातात, ज्यामुळं मेंदूला गंभीर नुकसान होऊ शकते. मायोक्लिनिकच्या मते, जेव्हा अफूपासून बनवलेला हा कृत्रिम पदार्थ रक्तप्रवाहात पोहोचतो, तेव्हा तो मेंदूच्या पेशींच्या रिसेप्टर्सला चिकटतो. त्यामुळे वेदना थांबण्याचे संकेत मिळतात आणि बरे वाटण्याची अनुभूती येते. मात्र, त्यामुळे लगेच बरे वाटत असले तरी याचे प्रमाण थोडेसे जरी जास्त झाले तरी हृदयाचे मोठे नुकसान होऊ शकते.
लहान मुलांवर वाईट परिणाम: आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते, खोकला आणि सर्दीच्या औषधांचे दुष्परिणाम होतात. त्यांचा लहान मुलांवर वाईट परिणाम होऊ शकतो. अन्न आणि औषध प्रशासन (FDA) देखील 2 वर्षांपेक्षा लहान मुलांना खोकल्याची औषधे न देण्याची शिफारस करते. अनेक औषधांमध्ये 4 वर्षांपर्यंतच्या मुलांना औषध न देण्याचा इशारा आहे. जर खोकला फार गंभीर नसेल तर 6 वर्षांपर्यंतच्या बालकांना सर्दी-खोकल्यासाठी औषधांऐवजी घरगुती उपाय करा.
घरगुती उपाय: जर मूल 4 महिन्यांपेक्षा लहान असेल तर खोकला झाल्यास डॉक्टरांशी संपर्क साधा. हे सर्व घरगुती उपाय (Home remedies for cough) सामान्य खोकल्यासाठी आहेत. जर खोकल्याचा मुलाला खूप त्रास होत असेल तर डॉक्टरांच्या सल्ल्याने औषधे द्या. जर मूल 6 महिने ते 1 वर्षाचे असेल तर 1 ते 2 चमचे कोमट लिंबूपाणी दिवसातून चार वेळा प्यावे. जर मूल लहान असेल तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
वृद्ध व्यक्तींना औषधांचे दुष्परिणाम: वृद्ध व्यक्तींना खोकल्याच्या औषधांचे दुष्परिणाम देखील लक्षात येतात. अशा परिस्थितीत घरगुती उपाय म्हणून अधिकाधिक पाणी प्या. आले किसून त्यात मध मिसळून खावे किंवा दाताखाली दाबून त्याचा रस घशात जाऊ द्या. भरपूर पाणी प्या. वाफ घ्या. कोमट पाण्यात मीठ टाकून गार्गल करा. खोकला असताना ऍसिड रिफ्लक्स टाळा. आम्लयुक्त काहीही खाऊ नका, रिकाम्या पोटी राहू नका आणि जेवल्यानंतर लगेच झोपू नका.
