सातारा: अणुऊर्जा विभाग आणि भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेच्या संयुक्त विद्यमाने हैदराबादमधील टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्च इन्स्टिट्यूटच्या ( Tata Institute in Hyderabad ) बलून फॅसिलिटीमधून वैज्ञानिक संशोधनासाठी अवकाशात १० बलून फ्लाईटस् सोडण्यात येणार ( 10 balloon flights launched into space ) आहेत. वैज्ञानिक उपकरणे असलेले हे बलून मोठ्या रंगीत पॅराशुटसह औरंगाबाद, बीड, नांदेड, उस्मानाबाद, परभणी, सांगली, सातारा, अहमदनगर, वर्धा, चंद्रपूर, गडचिरोली, नागपूर, जळगाव आणि सोलापूर जिल्ह्याच्या हद्दीत जमिनीवर येण्याची शक्यता आहे. अशी उपकरणे आढळून आल्यास उपकरणांना स्पर्श अथवा छेडछाड न करता स्थानिक प्रशासनाला कळविण्याचे आवाहन साताऱ्याचे अप्पर जिल्हाधिकारी जीवन गलांडे यांनी केले आहे.
हायड्रोजन फुगे ४२ किमी उंची गाठणार: हैदराबाद येथील टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्च इन्स्टिट्यूटच्या बलून फॅसिलिटीमधून दि. १ नोव्हेंबर २०२२ ते ३० एप्रिल २०२३ या कालावधीत सोडले जाणारे हे फुगे पातळ (पॉलीथिलीन) प्लास्टिक फिल्म्सपासून बनवलेले आहेत. ५० ते ८५ मीटर व्यासाचे फुगे हायड्रोजन वायूने भरलेले असतात. संशोधनासाठी वैज्ञानिक उपकरणे वाहून नेणारे हे फुगे ३० ते ४२ किमी दरम्यान उंची गाठण्याची अपेक्षा आहे. काही तासांच्या कालावधीनंतर ही उपकरणे मोठ्या रंगीत पॅराशूटसह जमिनीवर खाली येतात.
उपकरणाशी छेडछाड करणे धोकादायक: सुमारे २० ते ४० मीटर लांबीच्या एका लांब दोरीला लटकलेली उपकरणे असलेले पॅराशूट हळूहळू जमिनीवर येतात. ही उपकरणे हैदराबादपासून सुमारे २०० ते ३५० कि. मी. अंतरातील बिंदूंवर उतरू शकतात. विशाखापट्टणम-हैदराबाद-सोलापूर मार्गावर, आंध्रप्रदेश, उत्तर कर्नाटक आणि महाराष्ट्र राज्यांमध्ये हे बलून वाहतील, असा अंदाज आहे. वैज्ञानिक संशोधनाची उपकरणे अत्यंत संवेदनशील आहेत आणि त्यांच्याशी छेडछाड केल्यास मौल्यवान वैज्ञानिक माहिती नष्ट होईल. त्यातील काही उपकरणांवर उच्च व्होल्टेज असू शकतात. ती उघडण्याचा अथवा हाताळण्याचा प्रयत्न केल्यास धोकादायक ठरू शकतात, असा धोक्याचा इशारा देखील देण्यात आला आहे.
उपकरणांची माहिती देणाऱ्यांना बक्षिस: ही उपकरणे जमिनीवर आल्याबाबतची माहिती दिल्यानंतर प्रयोग करणारे शास्त्रज्ञ ती उपकरणे गोळा करतील. तसेच शोधकर्त्याला योग्य बक्षीसही देतील. तसेच टेलिग्राम पाठवणे, दूरध्वनी करणे, माहिती पोहोचवण्यासाठी प्रवास करणे इत्यादीचा सर्व खर्चही दिला जाणार आहे. मात्र, उपकरणासोबत कोणतीही छेडछाड केल्याचे आढळून आल्यास संबंधितांना कोणतेही बक्षीस मिळणार नाही, असेही प्रशासनाने कळविले आहे.
