मुंबई : गुजरातमधील भरूच येथील या १८ वर्षीय तरुणीच्या हाताचा पंजा जन्मजात विकसित (हँड ऍप्लासिया) झाला नव्हता. या हातावर ग्लोबल हॉस्पिटल, परळ येथे प्रत्यारोपण शस्त्रक्रिया करून सामियाला नवा हाथ देण्यात आला आहे. यामुळे येत्या काही काळात सामिया सामान्य नागरिकांप्रमाणे आपल्या हाताने काम करू शकणार असल्याची माहिती सीनियर कन्सल्टंट प्लास्टिक, हँड अँड रिकन्स्ट्रक्टिव्ह मायक्रोसर्जन डॉ. नीलेश सतभाई यांनी दिली.
जयपूरपासून हाताचा शोध : गुजरातमधील भरूच येथील सामिया मन्सुरी या १८ वर्षीय तरुणीच्या उजव्या हाताचा पंजा जन्मजात विकसित झाला नव्हता. सामियाला चांगले हात प्रोस्थेसिस मिळेल याची खात्री करण्यासाठी कुटुंबाने सर्वतोपरी प्रयत्न देखीले केले, मात्र ते यशस्वी झाले नाही. त्यांनी जयपूरसह अनेक शहरांना भेट देऊन हाताचे कृत्रिम अवयव शोधले. त्यानंतर त्यांच्या लक्षात आले की हाताचे कृत्रिम अवयव तिला कार्यक्षम हात देऊ शकणार नाहीत.
हात पूर्णपणे विकसित नव्हता : सामियाचा हात पूर्णपणे विकसित झालेला नव्हता. अविकसीत अवयवामुळे तिच्या उजव्या हाताच्या सर्व रक्तवाहिन्या, स्नायू, हाडे आणि नसा सर्वसामान्यांपेक्षा लहान होत्या. त्यामुळे शस्त्रक्रिया ही आव्हानात्मक आणि गुंतागुंतीची होती. आम्ही हाताच्या कोपराकडील रक्तवाहिन्या आणि नसा त्यांच्या आकाराशी जुळण्यासाठी दुरुस्त करण्याचा प्रयत्न केला. जसजसा मज्जातंतू कार्यरत होईल तसतसे रुग्णाची कार्यक्षमता वाढेल. तिला पूर्णपणे कार्यक्षम हात मिळण्यासाठी सुमारे ९-१२ महिन्यांचा कालावधी लागेल. सामियाला घरी सोडण्यात आले असून सर्व वैद्यकीय उपचार आणि शस्त्रक्रियेनंतर घ्यायची काळजी याविषयी रुग्ण आणि तिच्या पालकांना माहिती दिली आहे, अशी माहिती डॉ. सतभाई यांनी दिली.
इंदोरच्या महिलेचा अवयव दानाचा निर्णय : यानंतर कुटुंबीयांनी हात प्रत्यारोपणासाठी ग्लोबल हॉस्पिटलमधील डॉ. सतभाईंचा सल्ला घेतला. समुपदेशनाच्या अनेक सत्रांनंतर डॉ. सतभाई आणि त्यांच्या टीमने सामियाच्या प्रत्यारोपणाची तयारी सुरू केली. तत्पूर्वी ती १८ वर्षांची होईपर्यंत प्रतीक्षा करण्याचे ठरवले. १८ वर्षांची झाल्यावर, १० जानेवारी रोजी सामिया शारीरिक आणि कायदेशीररित्या हात प्रत्यारोपणासाठी नोंदणी करण्यास पात्र ठरली होती. इंदोरमधील ५२ वर्षीय महिलेच्या कुटुंबाने सामियासाठी अवयवदान करण्याचा निर्णय घेतला. या महिलेचे हात प्रत्यारोपणासाठी उपलब्ध झाल्याचे कळताच आणखी विलंब न करता सामियाला तातडीने ग्लोबल हॉस्पिटलमध्ये दाखल करण्यात आल्याची माहिती डॉ. सतभाई यांनी दिली.
आता दुसऱ्यांची गरज लागणार नाही : मी गुजरात भरूच येथे राहणारी असून कॉलेजचे शिक्षण घेत आहे. पहिली सहामाही परीक्षा संपली आहे. ऑपरेशन नंतर माझा हात आज मला पुन्हा मिळाल्याने खूप खुश आहे. मी नेहमीच माझ्या मित्र-मैत्रिणींना दोन हाताने काम करताना बघत होते. त्यावेळी मलाही दोन हात असावेत असे वाटत होते. एका हाताने काम करताना खूप अडचणी येत होत्या लोकांची मदत घ्यावी लागत होती. मात्र आता दुसऱ्यांची मदत घेण्याची गरज राहणार नाही, अशी प्रतिक्रिया सामिया मन्सुरी हिने दिली आहे.
दात्याचे आणि हॉस्पिटलचे आभार : ग्लोबल हॉस्पिटल्समध्ये हात प्रत्यारोपण करणारी मुंबईतील पहिली मोनिका मोरे हिच्याबद्दल सर्वांना माहिती आहे. त्यामुळे आम्ही त्या हॉस्पिटलला भेट देण्याचे ठरविले परंतु कोविड कालावधीत ते शक्य झाले नाही. ६ महिन्यांपूर्वी आम्ही रूग्णालयाला भेट दिली तेव्हा आम्हाला प्रत्यारोपणासाठी पात्र होण्यासाठी सामिया १८ वर्षांची होईपर्यंत प्रतीक्षा करण्यास सांगण्यात आले. सामिया १८ व्या वाढदिवशी आम्ही तिला हात प्रत्यारोपणासाठी नोंदणीकृत केले. तिला इतर लोकांप्रमाणे दोन्ही हात मिळणार असल्याने ऑपरेशन थिएटरमध्ये ती हसत हसत आत गेली. ही सर्व प्रक्रिया यशस्वी ठरण्याकरिता दात्याते व त्यांच्या कुटुंबियांचे विशेष आभार मानते. सामियाचे स्वप्न पुर्ण करण्यासाठी झटणाऱ्या ग्लोबल हॉस्पिटलच्या डॉक्टरांचे आम्ही आभारी आहोत, अशी प्रतिक्रिया सामियाची आई शेनाझ मन्सुरी यांनी दिली.
प्रेरणादायी कथा : हात प्रत्यारोपणाच्या प्रकरणांमध्ये बारकावे आणि अचूक ज्ञान असणे आवश्यक आहे. या ऐतिहासिक हात प्रत्यारोपणाची नोंद झाल्याचा आम्हाला अभिमान आहे. जन्मतः दोष असलेल्या १८ वर्षांच्या मुलीला नवे आयुष्य मिळाले आहे. ग्लोबल हॉस्पिटल्समध्ये अनुभवी तज्ज्ञ डॉक्टरांची टीम आहे जी रुग्णांना उत्कृष्ट उपचार पुरविण्याचा प्रयत्न करते. ही शस्त्रक्रिया जन्मतःच दोष असलेल्या आणि हात प्रत्यारोपणाच्या प्रतीक्षेत असलेल्या लोकांसाठी आशेचा किरण ठरत आहे. सामियाची प्रेरणादायी कथा ही दात्यांना देखील प्रोत्साहित करणारी असून अवयव दानामुळे एखाद्याला नवे आयुष्य बहाल करता येते याची प्रचिती याठिकाणी आल्याचे डॉ. विवेक तलौलीकर, मुख्य कार्यकारी अधिकारी, ग्लोबल हॉस्पिटल, मुंबई यांनी सांगितले.
