मुंबई Tiger Conservation Efforts: रानडुक्कर आणि इतर प्राण्यांपासून पिके वाचवण्यासाठी शेतकऱ्यांकडून कुंपणात विद्युत प्रवाह सोडण्याचे प्रकार सर्रास आढळतात. यामुळे जंगली प्राणी अथवा अन्य प्राण्यांपासून पिकांचं रक्षण होतं. मात्र, वाघ देखील या कुंपणात अडकतात. विद्युत प्रवाहामुळे अनेक वाघ मृत्यूमुखी पडल्याच्या प्रमाणात वाढ झालीय. त्यामुळे या विद्युत प्रवाहापासून वाघांना वाचवण्यासाठी आता राज्याच्या वनविभागाने तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याचं ठरवलं आहे. (technology to save tiger)
ताडोबात प्रायोगिक तत्त्वावर प्रयोग: एक प्रयोग म्हणून, हे तंत्र चंद्रपूर जिल्ह्यातील ताडोबा व्याघ्र प्रकल्पात वापरलं जात आहे. जर हा प्रयोग यशस्वी झाला तर हे तंत्र वाघांच्या इतर अभयारण्यांमध्ये वापरलं जाणार असल्याची माहिती वनमंत्री सुधीर मुनगंटीवार यांनी दिली. यासंदर्भात अधिक तपशील देताना ते म्हणाले की, "वाघांच्या मृत्यूला रोखण्यासाठी जनजागृती करण्याची गरज आहे. या व्यतिरिक्त आम्ही थर्मल तंत्रज्ञानावर आधारित तंत्रज्ञान वापरत आहोत. ताडोबा व्याघ्र प्रकल्पाच्या आसपासच्या परिसरात प्रायोगिक तत्त्वावर या तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात येणार आहे. त्याची चाचणी चार महिन्यांपर्यंत केली जाईल. या तंत्राच्या वापराचा अहवाल पाहिल्यानंतर, तो इतर ठिकाणी वापरला जाईल."
काय आहे तंत्रज्ञान? वाघांना व्याघ्र प्रकल्पातून ग्रामीण भागात जाण्यापासून रोखण्यासाठी वाघाच्या रिझर्व्हच्या बाहेर एक अदृश्य सेन्सर बसविला जाईल, असे वनमंत्री म्हणाले. वाघ या सेन्सरमधून बाहेर पडताच संबंधित वन अधिकारी आणि शेतकर्‍यांना माहिती दिली जाईल. एसएमएसद्वारे किंवा मोबाइल फोनद्वारे याची माहिती देण्यात येईल. जेणेकरून वाघ विजेच्या धक्का बसण्यापासून वाचतील. वाघाने ही 'लक्ष्मण रेखा' ओलांडताच अलार्म वाजणं सुरू होईल. या प्रकल्पाची किंमत 70 कोटी आहे.
तंत्रज्ञानाचा राजस्थानमध्ये वापर: सध्या हे तंत्रज्ञान राजस्थानमध्येही वापरलं जात आहे. हे सेन्सर दीड किलोमीटरच्या परिघामध्ये काम करणार असल्याचंही त्यांनी सांगितलं. चंद्रपूरमध्ये 230 वाघ आहेत. तर राज्यातील वाघांची संख्या सध्या 444 आहे. वन्यजीव आणि मानवी संघर्ष कमी करण्यासाठी या तंत्रज्ञानाचा वापर केला जाणार आहे. वन्यप्राण्यांचे जंगलात 80 टक्के मृत्यू होतात. हे कमी करण्यासाठी, जंगलांवर अवलंबून राहणं कमी केले पाहिजे. या दिशेने महाराष्ट्र सरकारच्या या प्रयत्नांचे गुवाहाटी येथे नुकत्याच झालेल्या बैठकीत कौतुक झालं असल्याचीही बाब मुनगंटीवार यांनी अधोरेखित केली.
विजेचा धक्क्याने मृत्यू झालेल्या वाघांची संख्या: राज्यात विजेचा धक्का लागून मरण पावलेल्या वाघांची संख्या लक्षणीय आहे. यात 2023 मध्ये, 42 वाघांचा मृत्यू झाला. त्यापैकी आठ वाघांचा मृत्यू विजेच्या धक्क्याने झाला. महाराष्ट्रातील सुमारे 20 टक्के वाघ विजेच्या धक्क्याने मरण पावतात. यामध्ये 2016 मध्ये 16, 2017 मध्ये 22, 2018 मध्ये 19, 2019 मध्ये 17, 2020 मध्ये १८, 2021 मध्ये 32, 2022 मध्ये 29 आणि 2023 ऑक्टोबरपर्यंत 41 वाघ मृत्यूमुखी पडले आहेत.
हेही वाचा:
- अजित पवारांची खासदार अमोल कोल्हे यांच्यावर जोरदार टीका; हे राजीनामा द्यायला निघाले होते, यांच्यासाठी वळसेंसह मी जिवाचं रान केलं
- तुमच्या दिव्याखालचा अंधार बघा, देव, देश आणि धर्माची चिंता सोडा; रामलल्लाच्या वक्तव्यावरुन उद्धव ठाकरेंवर शिंदे गट-भाजपाकडून घणाघात
- प्रकाश आंबेडकर यांना इंडिया आघाडीत घेण्यात येणार का? संजय राऊत यांनी केलं मोठं वक्तव्य
