ETV Bharat / state

गोंडपिपरी तालुक्यात सापडली वाकाटक राजघराण्याची पाचव्या शतकातील राजमुद्रा - वाकाटक इतिहास बातमी

गोंडपिपरी तालुक्यातील प्रकाश उराडे यांच्या मृत्यूनंतर त्यांच्या मुलाने त्यांची पेटी उघडून पाहिल्यास त्यात काही नाणे व तांब्याची गोलाकार वस्तू सापडली. त्या वस्तू बाबत चौकशी केल्यास ते वकाटक राजघराण्यातील शेवटचा राजा पृथ्वीसेन द्वितीय यांची राजमुद्रा असल्याचे समोर आले आहे. ही राजमुद्रा पाचव्या शतकातील आहे.

Rajmudra
Rajmudra
author img

By

Published : Aug 2, 2020, 3:02 PM IST

गोंडपिपरी (चंद्रपूर) - वडीलांचा मृत्यूनंतर मुलाने वडीलांचा खोलीतील पेटी उघडली. त्यात काही नाणे आणि तांब्याची गोलाकार वस्तू सापडली. या वस्तूचा इतिहास समोर आला आणि सारेच अवाक झाले. ती साधीसूध्दी वस्तू नसून चक्क राजमुद्रा निघाली. वाकाटक घराण्यातील शेवटचा राजा पृथ्वीसेन व्दितीय यांची ती राजमुद्रा होती. पाचव्या शतकातील वाकाटकांची ही राजमुद्रा चंद्रपूर जिल्हाच्या प्राचीन इतिहासात भर घालणारी ठरणार आहे. या राजमुद्रेवर राज्यलक्ष्मीचे चित्र अंकित असून ब्राम्ही लिपीत लेख कोरलेला आहे.

चंद्रपूर जिल्ह्याला प्राचीन इतिहास लाभला आहे. मौर्य, सातवाहन, वाकाटक, हृहय, परमार, नाग, गोंड ,भोसले राजांची येथे सत्ता होती. गोंडपिपरी तालुक्यातील प्रकाश उराडे यांच्याकडे अतिशय महत्वाचा ऐतिहासिक ठेवा होता. काही महिन्यांपूर्वी त्यांचा मृत्यू झाला. त्यांच्या मृत्यूनंतर त्यांचा मुलगा रंजीत उराडे यांने वडीलांचा खोलीत असलेली जूनी पेटी उघडली. त्यात 60 ग्रम वजनाची, गोलाकार आकारातील ताब्यांची वस्तू सापडली. ही तांब्याची वस्तू 7 सेमी लांब, 3 सेमी. रूंदीची होती. त्यावर कमलपुष्पावर विराजमान असलेल्या देविचे चित्र अंकित आहे. त्या देविच्या उजव्या हातात कमलपुष्प आहे. चित्राच्या खाली ब्राम्ही लिपीत लेख कोरलेला आहे. ही तांब्याची वस्तू महत्वाची वाटल्याने रंजीत उराडे याने इतिहास अभ्यासक निलेश झाडे यांची भेट घेतली. झाडे यांनी याचे निरीक्षण केले. झाडे यांनी चंद्रपूर जिल्ह्यातील इतिहास अभ्यासक अशोक सिंह ठाकूर यांच्याशी संपर्क साधला. त्यानंतर पुणे येथील अमोल बनकर,अशोक सिंह ठाकूर यांनी तांब्याचा त्या गोलाकार वस्तूवर कोरलेल्या लेखाचे वाचन केले सम्राटाचा इतिहास उजेडात आला.

वाकाटक राजा पृथ्वीसेन (व्दितीय)ची राजमुद्रा

उराडे यांनी जतन करून ठेवलेली ती वस्तू वाकाटक राजवंशातील शेवटचा राजा पृथ्वीसेन व्दितीय यांची राजमुद्रा आहे. पृथ्वीसेनचा कालखंड इ.स. 475-495 होता. पृथ्वीसेन यांचे ताम्रपट बालाघाट, मांढळ, माहूरझरी येथे मिळाले आहेत. नागपूर जिल्ह्यातील नगरधन येथे वाकाटकांची राजधानी होती. पृथ्वीसेन व्दितीय यांची राजमुद्रा चंद्रपूर जिल्ह्यात सापडल्याने चंद्रपूरच्या प्राचीन इतिहास मोठी भर पडली आहे.

काय लिहीले आहे राजमुद्रेवर

राजमुद्रेवर सूरवातीलाच राज्यलक्ष्मीचे चित्र कोरलेले आहे.अशाप्रकारचे चित्र गुप्त राजवटीतील सोन्यांचा नाण्यावर अंकीत असायचे. त्याखाली ब्राम्ही लिपीत लेख कोरला आहे. या लेखाचे वाचन पुणे येथील इंडोलॉजीस्ट अमोल बनकर व इतिहास अभ्यासक अशोक सिंह ठाकूर यांनी केले. लेखात "नरेंद्रषेण याचा पुत्र पृथ्वीषेणा यांची ही राजमुद्रा", असे लिहीले आहे.

गोंडपिपरी (चंद्रपूर) - वडीलांचा मृत्यूनंतर मुलाने वडीलांचा खोलीतील पेटी उघडली. त्यात काही नाणे आणि तांब्याची गोलाकार वस्तू सापडली. या वस्तूचा इतिहास समोर आला आणि सारेच अवाक झाले. ती साधीसूध्दी वस्तू नसून चक्क राजमुद्रा निघाली. वाकाटक घराण्यातील शेवटचा राजा पृथ्वीसेन व्दितीय यांची ती राजमुद्रा होती. पाचव्या शतकातील वाकाटकांची ही राजमुद्रा चंद्रपूर जिल्हाच्या प्राचीन इतिहासात भर घालणारी ठरणार आहे. या राजमुद्रेवर राज्यलक्ष्मीचे चित्र अंकित असून ब्राम्ही लिपीत लेख कोरलेला आहे.

चंद्रपूर जिल्ह्याला प्राचीन इतिहास लाभला आहे. मौर्य, सातवाहन, वाकाटक, हृहय, परमार, नाग, गोंड ,भोसले राजांची येथे सत्ता होती. गोंडपिपरी तालुक्यातील प्रकाश उराडे यांच्याकडे अतिशय महत्वाचा ऐतिहासिक ठेवा होता. काही महिन्यांपूर्वी त्यांचा मृत्यू झाला. त्यांच्या मृत्यूनंतर त्यांचा मुलगा रंजीत उराडे यांने वडीलांचा खोलीत असलेली जूनी पेटी उघडली. त्यात 60 ग्रम वजनाची, गोलाकार आकारातील ताब्यांची वस्तू सापडली. ही तांब्याची वस्तू 7 सेमी लांब, 3 सेमी. रूंदीची होती. त्यावर कमलपुष्पावर विराजमान असलेल्या देविचे चित्र अंकित आहे. त्या देविच्या उजव्या हातात कमलपुष्प आहे. चित्राच्या खाली ब्राम्ही लिपीत लेख कोरलेला आहे. ही तांब्याची वस्तू महत्वाची वाटल्याने रंजीत उराडे याने इतिहास अभ्यासक निलेश झाडे यांची भेट घेतली. झाडे यांनी याचे निरीक्षण केले. झाडे यांनी चंद्रपूर जिल्ह्यातील इतिहास अभ्यासक अशोक सिंह ठाकूर यांच्याशी संपर्क साधला. त्यानंतर पुणे येथील अमोल बनकर,अशोक सिंह ठाकूर यांनी तांब्याचा त्या गोलाकार वस्तूवर कोरलेल्या लेखाचे वाचन केले सम्राटाचा इतिहास उजेडात आला.

वाकाटक राजा पृथ्वीसेन (व्दितीय)ची राजमुद्रा

उराडे यांनी जतन करून ठेवलेली ती वस्तू वाकाटक राजवंशातील शेवटचा राजा पृथ्वीसेन व्दितीय यांची राजमुद्रा आहे. पृथ्वीसेनचा कालखंड इ.स. 475-495 होता. पृथ्वीसेन यांचे ताम्रपट बालाघाट, मांढळ, माहूरझरी येथे मिळाले आहेत. नागपूर जिल्ह्यातील नगरधन येथे वाकाटकांची राजधानी होती. पृथ्वीसेन व्दितीय यांची राजमुद्रा चंद्रपूर जिल्ह्यात सापडल्याने चंद्रपूरच्या प्राचीन इतिहास मोठी भर पडली आहे.

काय लिहीले आहे राजमुद्रेवर

राजमुद्रेवर सूरवातीलाच राज्यलक्ष्मीचे चित्र कोरलेले आहे.अशाप्रकारचे चित्र गुप्त राजवटीतील सोन्यांचा नाण्यावर अंकीत असायचे. त्याखाली ब्राम्ही लिपीत लेख कोरला आहे. या लेखाचे वाचन पुणे येथील इंडोलॉजीस्ट अमोल बनकर व इतिहास अभ्यासक अशोक सिंह ठाकूर यांनी केले. लेखात "नरेंद्रषेण याचा पुत्र पृथ्वीषेणा यांची ही राजमुद्रा", असे लिहीले आहे.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.