शिर्डी (अहमदनगर)- आशिया खंडातील सहकारी तत्त्वावरचा पहिला साखर कारखाना ( First Cooperative Sugar Factory In Asia ) अशी ओळख असलेल्या अहमदनगर जिल्ह्यातील प्रवरानगर येथील प्रवरा सहकारी साखर कारखान्याचे ( Pravara Cooperative Sugar Factory ) काम 31 डिसेंबर 1950 रोजी डॉ. विठ्ठलराव विखे पाटील ( Dr Vithalrao Vikhe Patil ) यांच्या नेतृत्वाखाली सुरु झाले. काही महिन्यांपूर्वीच केंद्र सरकारने स्वतंत्र सहकार मंत्रालय ( Cooperative Ministry ) स्थापन केले आहे. केंद्रीय सहकार खात्याचे पहिले मंत्री अमित शाह ( Minister Amit Shah ) यांना करण्यात आले आहे. सहकाराचे पहिलेच केंद्रीय मंत्री शहा झाल्यानंतर आशिया खंडातील पहिला साखर कारखाना असलेल्या प्रवरा कारखान्यावर राज्‍यस्‍तरीय सहकार परिषद ( State Level Cooperative Council ) ते घेणार असल्याने सर्वांचे लक्ष या कार्यक्रमाकडे लागले आहे.
विठ्ठलराव विखे पाटलांकडे होती दूरदृष्टी
राहाता तालुक्यातील प्रवरानगर (Pravaranagar In Rahata ) येथे आशिया खंडातील पहिल्या सहकारी प्रवरा कारखान्याची 31 डिसेंबर 1950 या दिवशी मुहूर्तमेढ रोवली गेली. आशिया खंडातील पहिला सहकारी कारखाना आपल्या अथक परिश्रमाने आणि दूरदृष्टीने लोणी या ठिकाणी सुरू करणारे देशातील पहिले सहकार महर्षी विठ्ठलराव विखे पाटील यांचे कार्य सहकार क्षेत्रामध्ये उल्लेखनीय होते. महाराष्ट्राला सहकार क्षेत्रात आज जो नावलौकिक प्राप्त झालेला आहे. त्याचे खरे श्रेय विखे पाटलांना द्यावे लागेल. सहकाराच्या माध्यमातूनच समाजाचा खऱ्या अर्थाने विकास करता येईल. कृषी प्रधान असलेल्या भारतासारख्या देशाला सहकाराच्या माध्यमातूनच पुढे घेऊन जाता येईल, ही दूरदृष्टी त्यांच्याकडे होती.
पंतप्रधान नेहरूंच्या हस्ते झाले उदघाटन
शेतकऱ्यांना सुखासमाधानाने आपले जीवन जगता यावे. त्यांच्या मालाला बाजारमूल्य प्राप्त करुन देता यावे. शेतकऱ्यांच्या हालअपेष्टा थांब्याव्यात. त्यांना स्वाभिमानाने स्वयंपूर्ण जीवन जगता यावे, या उद्धेशाने 15 मे 1962 या रोजी कारखाना सुरु झाला. लोणी, प्रवरानगर या ठिकाणी कारखाना त्यावेळचे भारताचे पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरु यांच्या शुभहस्ते समारंभपूर्वक उद्घाटन करून सुरु केला.
