ETV Bharat / science-and-technology

Solar energy : आता नवीन बीमफॉर्मिंग सिस्टम शोषून घेते अधिक सौर ऊर्जा

तिरुवनंतपुरम (IISER) आणि इंदौर (IIT) येथील संशोधकांनी एक कृत्रिम प्रणाली तयार केली आहे, जी सूर्यापासून ऊर्जा शोषण्यासाठी वनस्पतींमध्ये होणाऱ्या प्रकाशसंश्लेषण प्रक्रियेचे अनुकरण करून कार्यक्षमतेने प्रकाश शोषून घेते. हे तपशील प्रतिष्ठित रॉयल केमिकल, सोसायटी-केमिकल सायन्स जर्नलने प्रकाशित केले आहेत. (solar energy, new beamforming system)

Solar energy
सौर ऊर्जा
author img

By

Published : Nov 29, 2022, 3:30 PM IST

दिल्ली: सूर्यप्रकाशातील वनस्पतींच्या भागांमधील क्रोमोफोर्स सूर्यप्रकाशातील ऊर्जा शोषून घेतात. ती जवळच्या इतर क्रोमोफोर्समध्ये देतात. ही ऊर्जा सर्व क्रोमोफोर्सना पुरवली जाते. याच पद्धतीचा अवलंब करून जास्तीत जास्त प्रकाश शोषून घेण्याचे प्रयोग जगभर केले जात आहेत. याचा एक भाग म्हणून, पॉलिमरिक संरचना, वेसिकल्स, जेल आणि जैविक सामग्री वापरली जातात. परंतु, या सर्वांच्या मिश्रणामुळे प्रकाश शोषून त्याचे विजेमध्ये रूपांतर करण्याची क्षमता अपेक्षेइतकी होत नाही. (solar energy, new beamforming system)

संशोधनाला महत्त्व प्राप्त झाले: आयआयएसईआर (IISER) आणि आयआयटी (IIT) शास्त्रज्ञांनी या समस्येवर लक्ष केंद्रित केले - अणु नॅनोक्लस्टरचा वापर करून, आम्ही केवळ उच्च स्तरावर सूर्यप्रकाश शोषला नाही तर 93% कार्यक्षमतेसह ऊर्जा हस्तांतरित करण्यात देखील सक्षम झालो आहोत. या प्रणालीमध्ये, सौर ऊर्जा निर्माण करण्याची शक्यता आहे. उच्च पातळीवर, असे ते म्हणाले. भारताने 2070 पर्यंत शून्य उत्सर्जन वीज पुरवठ्यासाठी वचनबद्ध आहे. या क्रमाने या संशोधनाला महत्त्व प्राप्त झाले आहे.

सौरऊर्जा उत्पादनात वाढ: अपारंपरिक ऊर्जा स्रोत आपल्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत. हे सामान्यतः वाहतूक आणि वीज निर्मितीसाठी वापरले जातात. पेट्रोलियम डेरिव्हेटिव्ह्जच्या वापरामुळे कार्बन डायऑक्साइड उत्सर्जित होतो, ज्यामुळे ओझोन थरावर परिणाम होतो. पर्यावरण संतुलनासाठी उर्जेच्या नवीन आणि नूतनीकरणीय स्त्रोतांना प्रोत्साहन देणे खूप महत्वाचे आहे. पर्यावरण रक्षणाच्या दृष्टिकोनातून सौरऊर्जेवर विशेष भर दिला जात आहे.

पॅनेलची गरज भासणार नाही: कंबाइंड कुलिंग, हीटिंग, पॉवर आणि डिसॅलिनेशन नावाच्या या प्लांटमध्ये सोलर पॅनेलची गरज भासणार नाही. औष्णिक तेलाने भरलेल्या उष्मायन नळीपासून बनवलेला सौर संग्राहक सौर ऊर्जा गोळा करेल. फेज चेंज मटेरियल टँकमध्ये सुरक्षित करून इलेक्ट्रीकली चालणारी उपकरणे चालवता येतात. सौरऊर्जा प्रकल्पाची सैद्धांतिक रचना तयार केली, ज्याचा उपयोग वीज निर्मिती, वातावरण थंड किंवा गरम करण्यासाठी आणि दूषित पाण्याचे पिण्याच्या पाण्यात रूपांतरित करण्यासाठी करता येईल.

दिल्ली: सूर्यप्रकाशातील वनस्पतींच्या भागांमधील क्रोमोफोर्स सूर्यप्रकाशातील ऊर्जा शोषून घेतात. ती जवळच्या इतर क्रोमोफोर्समध्ये देतात. ही ऊर्जा सर्व क्रोमोफोर्सना पुरवली जाते. याच पद्धतीचा अवलंब करून जास्तीत जास्त प्रकाश शोषून घेण्याचे प्रयोग जगभर केले जात आहेत. याचा एक भाग म्हणून, पॉलिमरिक संरचना, वेसिकल्स, जेल आणि जैविक सामग्री वापरली जातात. परंतु, या सर्वांच्या मिश्रणामुळे प्रकाश शोषून त्याचे विजेमध्ये रूपांतर करण्याची क्षमता अपेक्षेइतकी होत नाही. (solar energy, new beamforming system)

संशोधनाला महत्त्व प्राप्त झाले: आयआयएसईआर (IISER) आणि आयआयटी (IIT) शास्त्रज्ञांनी या समस्येवर लक्ष केंद्रित केले - अणु नॅनोक्लस्टरचा वापर करून, आम्ही केवळ उच्च स्तरावर सूर्यप्रकाश शोषला नाही तर 93% कार्यक्षमतेसह ऊर्जा हस्तांतरित करण्यात देखील सक्षम झालो आहोत. या प्रणालीमध्ये, सौर ऊर्जा निर्माण करण्याची शक्यता आहे. उच्च पातळीवर, असे ते म्हणाले. भारताने 2070 पर्यंत शून्य उत्सर्जन वीज पुरवठ्यासाठी वचनबद्ध आहे. या क्रमाने या संशोधनाला महत्त्व प्राप्त झाले आहे.

सौरऊर्जा उत्पादनात वाढ: अपारंपरिक ऊर्जा स्रोत आपल्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत. हे सामान्यतः वाहतूक आणि वीज निर्मितीसाठी वापरले जातात. पेट्रोलियम डेरिव्हेटिव्ह्जच्या वापरामुळे कार्बन डायऑक्साइड उत्सर्जित होतो, ज्यामुळे ओझोन थरावर परिणाम होतो. पर्यावरण संतुलनासाठी उर्जेच्या नवीन आणि नूतनीकरणीय स्त्रोतांना प्रोत्साहन देणे खूप महत्वाचे आहे. पर्यावरण रक्षणाच्या दृष्टिकोनातून सौरऊर्जेवर विशेष भर दिला जात आहे.

पॅनेलची गरज भासणार नाही: कंबाइंड कुलिंग, हीटिंग, पॉवर आणि डिसॅलिनेशन नावाच्या या प्लांटमध्ये सोलर पॅनेलची गरज भासणार नाही. औष्णिक तेलाने भरलेल्या उष्मायन नळीपासून बनवलेला सौर संग्राहक सौर ऊर्जा गोळा करेल. फेज चेंज मटेरियल टँकमध्ये सुरक्षित करून इलेक्ट्रीकली चालणारी उपकरणे चालवता येतात. सौरऊर्जा प्रकल्पाची सैद्धांतिक रचना तयार केली, ज्याचा उपयोग वीज निर्मिती, वातावरण थंड किंवा गरम करण्यासाठी आणि दूषित पाण्याचे पिण्याच्या पाण्यात रूपांतरित करण्यासाठी करता येईल.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.