नवी दिल्ली : चिनी नौदलाच्या दोन तटरक्षक नौकांनी जपानच्या सागरी प्रदेशात शिरकाव केल्याचे आढळून आल्यानंतर जपानने चीनविरोधात तीव्र निषेध नोंदवला. याचवेळी, लडाख येथे सीमारेषेवरुन भारताच्या चीनबरोबर सुरु असलेल्या संघर्षाच्या पार्श्वभुमीवर येथील जपानी राजदूत सातोशी सुझुकी यांनी भारताला पाठिंबा दर्शवला आहे. यावरुन भारत आणि जपान यांच्यातील मजबूत धोरणात्मक भागीदारीचे दर्शन होते.
'कोव्हिडनंतरच्या युगातील भारत-जपान संबंध' या विषयावर विवेकानंद फाऊंडेशन थिंक टँकने व्हर्चुअल चर्चा आयोजित केली होती. यावेळी परराष्ट्र सचिव हर्ष वर्धन श्रिंगला यांच्याशी बोलताना सुझुकी यांनी सांगितले की, लडाखमध्ये चीनबरोबर असलेल्या प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेवरील सद्य परिस्थितीत बदल करण्याच्या कोणत्याही प्रकारच्या प्रयत्नांना जपानचा प्रखर विरोध आहे.
'परराष्ट्र सचिव श्रिंगला यांच्याबरोबर उत्तम चर्चा झाली', अशी प्रतिक्रिया सुझुकी यांनी चर्चेनंतर ट्विटरवरुन व्यक्त केली आहे.
"शांततापुर्ण तोडगा काढण्यासाठी भारत सरकारचे काय धोरण आहे, याबरोबरच प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेवरील परिस्थितीबाबत त्यांनी पुरवलेली माहिती कौतुकास्पद आहे. चर्चांमधून शांततापुर्ण तोडगा निघावा अशी जपानची अपेक्षा आहे. प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेवरील यथास्थितीत बदल करण्याच्या एकतर्फी प्रयत्नांना जपानचा विरोध आहे."
गेल्या महिन्यात लडाख प्रदेशातील गलवान खोऱ्यात चिनी लष्कराच्या गटाबरोबर झालेल्या रक्तरंजित शारीरिक संघर्षात 20 भारतीय सैनिकांचे प्राण गेले. यानंतर, परिस्थितीतील तणाव कमी करण्यासाठी नवी दिल्ली आणि बीजिंगमध्ये राजनैतिक तसेच लष्करी स्तरावर चर्चा सुरु आहेत.
पुर्व चिनी समुद्रातील वादग्रस्त सेनाकू बेटांजवळील जपानच्या सागरी प्रदेशात चीनच्या तटरक्षक दलाच्या नौकांनी शिरकाव केल्याची बाब समोर आली. याबाबत शुक्रवारी जपानने तीव्र निषेध नोंदवला असून त्यानंतर सुझुकी यांची ही प्रतिक्रिया आली आहे. समोर आलेल्या माहितीनुसार, गुरुवारी संध्याकाळी चिनी नौका सेनाकू बेटांजवळील सागरी प्रदेशात प्रवेश करत जपानी नौकांकडे कूच करत असल्याचे आढळून आले. चीनकडून या बेटांना दिआयू बेटे म्हटले जाते.
शुक्रवारी टोकिओ येथे झालेल्या पत्रकार परिषदेत जपानी मुख्य कॅबिनेट सचिव योशीहिदे सुगा म्हणाले की, चीनने जपानी नौकांकडे कूच थांबवावी आणि सेनाकू बेटांच्या भोवतालचा प्रदेश तातडीने सोडावा, असे चीनला आवाहन करण्यात आले आहे. "आम्ही हे प्रकरण शांतपणे आणि दृढनिश्चयीपणे हाताळत राहू", असे सुगा म्हणाले.
22 जूननंतर प्रथमच चिनी नौकांनी जपानी सागरी प्रदेशात प्रवेश केला. यापुर्वी, सलग 80 दिवस चीनने आपल्या नौका या प्रदेशात पाठवल्या होत्या. सेनाकूंवर चीन आणि जपान या दोन्ही देशांकडून दावा सांगितला जातो. मात्र, 2012 सालापासून जपानने या बेटांवर आपले प्रशासकीय नियंत्रण निर्माण केले आहे. हा प्रदेश म्हणजे 800 चौरस किलोमीटर ते 4.32 चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळ असणाऱ्या पाच निर्जन बेटे आणि तीन ओसाड खडकांचा द्वीपसमूह आहे.
अलीकडच्या काळात या प्रदेशातील चीनच्या विस्तारवादी धोरणास शेजाऱ्यांकडून होणारा विरोध वाढत आहे.
शुक्रवारी सुझुकी यांनी दिलेली प्रतिक्रियेवरुन भारत आणि जपान हे या प्रदेशातील दृढ धोरणात्मक भागीदार आहेत, ही बाब अधोरेखित होते, असे वक्तव्य के. व्ही. केसवन यांनी ईटीव्ही भारतशी बोलताना केले आहे. केसवन हे ऑब्सर्व्हर रिसर्च फाऊंडेशन थिंक टँक येथील प्रतिष्ठित सहकारी आणि जपान विषयाचे आघाडीचे अभ्यासक आहेत.
"केवळ द्विपक्षीयदृष्ट्या नव्हे तर इतरवेळीदेखील चीनसंदर्भात आपल्या (भारत आणि जपान) सारख्याच चिंता आहेत", असे केसवन म्हणाले.
भारत, भूतान आणि चीन यांच्या आंतरराष्ट्रीय सीमारेषा जेथे मिळतात त्या डोकलाम प्रदेशात 2017 साली भारतीय आणि चिनी लष्करी गटांमध्ये 73 दिवस तणावपुर्ण संघर्ष झाला होता. त्यावेळीदेखील जपानी राजदूत केनजी हिरामात्सू यांनी अशाच प्रकारे भारताचे समर्थन करणारे वक्तव्य केले होते, याची आठवण केसवन यांनी यावेळी करुन दिली.
