वॉशिंग्टन (एपी): सौदी अरेबियाने अमेरिकन अधिकार्‍यांना गुप्त बातमी शेअर ( Saudi Arabia Shared Intelligence with American Officials ) केली आहे. जे सूचित करते की, इराण सौदीवर ( Iran Saudi Relations ) आसन्न हल्ल्याची तयारी ( Biden Administration is Criticizing ) करीत आहे, असे तीन अमेरिकन अधिकार्‍यांनी मंगळवारी सांगितले. ( Iran will Attack to Saudi Arabia ) सौदी अरेबियावरील ( Concerns About Potential Attack on Saudi Arabia ) संभाव्य हल्ल्याची चिंता वाढली ( Iran to Attack Saudi Arabia Within 48 Hours ) आहे. कारण बायडेन प्रशासन तेहरानवर व्यापक निदर्शने केल्याबद्दल टीका करीत आहे. युक्रेनमधील युद्धात रशियाला वापरण्यासाठी शेकडो ड्रोन तसेच तांत्रिक साहाय्य पाठविल्याबद्दल त्याचा निषेध करीत आहे.
अमेरिकेने व्यक्त केली चिंता "आम्ही धोक्याच्या चित्राबद्दल चिंतित आहोत आणि आम्ही सौदींसोबत लष्करी आणि गुप्तचर माध्यमांद्वारे सतत संपर्कात आहोत." राष्ट्रीय सुरक्षा परिषदेने एका निवेदनात म्हटले आहे. "आम्ही आमच्या हितसंबंधांच्या आणि प्रदेशातील भागीदारांच्या रक्षणासाठी कार्य करण्यास मागेपुढे पाहणार नाही." सौदी अरेबियाने टिप्पणीसाठी केलेल्या विनंत्यांना त्वरित प्रतिसाद दिला नाही. तसेच, इराणचे संयुक्त राष्ट्रातील मिशनही नव्हते. गुप्तचर सामायिकरणाची पुष्टी करणार्‍या अधिकार्‍यांपैकी एकाने "लवकर किंवा 48 तासांच्या आत" हल्ल्याचा विश्वासार्ह धोका असल्याचे वर्णन केले आहे.
अमेरिकन लष्करी अधिकाऱ्यांची महत्त्वाची प्रतिक्रिया या प्रदेशातील कोणत्याही अमेरिकन दूतावासाने किंवा वाणिज्य दूतावासाने गुप्तचरांच्या आधारे सौदी अरेबिया किंवा मध्यपूर्वेतील इतरत्र अमेरिकन लोकांना अलर्ट किंवा मार्गदर्शन जारी केलेले नाही. अधिकार्‍यांना सार्वजनिकपणे भाष्य करण्याचा अधिकार नव्हता आणि ते नाव न सांगण्याच्या अटीवर बोलले. सौदीने सामायिक केलेल्या गुप्तचरांच्या अहवालांबद्दल विचारले असता, ब्रिगेडियर पेंटागॉनचे प्रेस सेक्रेटरी जनरल पॅट रायडर यांनी सांगितले की, अमेरिकन लष्करी अधिकारी "क्षेत्रातील धोक्याच्या परिस्थितीबद्दल चिंतित आहेत." "आम्ही आमच्या सौदी भागीदारांशी नियमित संपर्कात आहोत. त्यांना त्या आघाडीवर कोणती माहिती द्यावी लागेल." रायडर म्हणाले. "परंतु, आम्ही आधी जे सांगितले आहे आणि मी ते पुन्हा सांगेन, ते म्हणजे आमचे सैन्य इराकमध्ये किंवा इतरत्र कुठेही सेवा देत असले तरीही आम्ही स्वतःचे संरक्षण आणि इतरांचे संरक्षण करण्याचा अधिकार राखून ठेवू."
स्टेट डिपार्टमेंटचे प्रवक्ते नेड प्राइस यांनी व्यक्त केली चिंता : स्टेट डिपार्टमेंटचे प्रवक्ते नेड प्राइस म्हणाले की, अमेरिका "धोक्याच्या चित्रांबद्दल चिंतित आहे," असे स्पष्ट न करता. वॉल स्ट्रीट जर्नलने मंगळवारी आधी सौदीने गुप्तचर सामायिक केल्याबद्दल प्रथम अहवाल दिला. इराणने पुरावे न देता आरोप केला आहे की, सौदी अरेबिया आणि इतर प्रतिस्पर्धी आपल्या रस्त्यावर सामान्य इराणी लोकांचा असंतोष भडकावत आहेत.
इराणने सौदीवर झालेल्या हल्ल्याचे आरोप नाकारले : विशेष म्हणजे इराण इंटरनॅशनल, लंडन-आधारित, फारसी-भाषेतील सॅटेलाइट न्यूज चॅनल, जे एकेकाळी सौदी नागरिकांच्या मालकीचे होते. त्याद्वारे निषेध कव्हरेज आहे. यूएस आणि सौदींनी 2019 मध्ये पूर्व सौदी अरेबियातील मोठ्या हल्ल्यामागे इराणला दोष दिला. ज्यामुळे तेल समृद्ध राज्याचे उत्पादन निम्मे झाले आणि उर्जेच्या किमती वाढल्या. इराणींनी या हल्ल्यामागे त्यांचा हात असल्याचे नाकारले, परंतु त्या हल्ल्यात वापरलेले त्याच त्रिकोणाच्या आकाराचे, बॉम्ब वाहून नेणारे ड्रोन आता रशियन सैन्याने त्यांच्या युक्रेनवरील युद्धात तैनात केले आहेत.
येमेनमध्ये इराण-समर्थित हुथी बंडखोरांनी प्रक्षेपित केलेल्या ड्रोन, क्षेपणास्त्रे आणि मोर्टारद्वारे सौदींनादेखील अलिकडच्या वर्षांत वारंवार फटका बसला आहे. सौदी अरेबियाने 2015 मध्ये हौथींशी लढण्यासाठी एक युती तयार केली आणि युद्धात केलेल्या हवाई हल्ल्यांबद्दल आंतरराष्ट्रीय स्तरावर टीका केली गेली, ज्यामध्ये अनेक नागरिकांचा मृत्यू झाला. अलिकडच्या आठवड्यात, बिडेन प्रशासनाने इराणच्या नैतिकता पोलिसांनी अटक केल्यानंतर सप्टेंबरमध्ये 22 वर्षीय महसा अमिनीच्या मृत्यूनंतर निदर्शकांवरील क्रूर कारवाईसाठी इराणी अधिकाऱ्यांवर निर्बंध लादले आहेत. रशियाला युक्रेनमधील युद्धात वापरण्यासाठी ड्रोन पुरवल्याबद्दल प्रशासनाने इराणवरही निर्बंध लादले आहेत.
इराणमधील मानवाधिकार कार्यकर्त्यांच्या गटानुसार, निदर्शनांदरम्यान किमान 288 लोक मारले गेले आणि 14,160 लोकांना अटक झाली. भयभीत अर्धसैनिक रिव्होल्यूशनरी गार्डने तरुण इराणींना थांबण्याचा इशारा दिला असतानाही निदर्शने सुरूच आहेत. इराणने आधीच उत्तर इराकमधील कुर्दिश फुटीरतावादी स्थानांना लक्ष्य करून अनेक हल्ले सुरू केले आहेत. ज्यात एका अमेरिकन नागरिकासह किमान 16 लोक ठार झाले आहेत.
तेल उत्पादक राष्ट्रांच्या रियाधच्या नेतृत्वाखालील युती, OPEC+ ने ऑक्टोबरमध्ये नोव्हेंबरपासून दररोज 2 दशलक्ष बॅरल उत्पादनात कपात केल्याची घोषणा केल्यानंतर सौदी अरेबियाशी अमेरिकेचे संबंध ताणले गेले आहेत. व्हाईट हाऊसने म्हटले आहे की, ते या कारवाईवर सौदींसोबतच्या संबंधांचा आढावा घेत आहेत. प्रशासनाने म्हटले आहे की उत्पादन कपात ओपेक + सदस्य असलेल्या दुसर्‍या रशियाला प्रभावीपणे मदत करीत आहे. कारण युक्रेनमधील युद्ध आता नवव्या महिन्यात सुरू आहे.
व्हाईट हाऊसचे राष्ट्रीय सुरक्षा परिषदेचे प्रवक्ते जॉन किर्बी यांनी मंगळवारी पुनरुच्चार केला की, प्रशासन चिंतित आहे की, इराण रशियाला पृष्ठभागावरून पृष्ठभागावर मारा करणारी क्षेपणास्त्रेदेखील देऊ शकेल. "आम्ही ती चिंता बाहेर पडताना पाहिली नाही. परंतु, ही एक चिंता आहे," किर्बी म्हणाले. जरी यूएस आणि इतरांनी संभाव्य इराणच्या कारवाईबद्दल चिंता व्यक्त केली, तरीही प्रशासनाने 2015 च्या इराण आण्विक कराराचे पुनरुज्जीवन करण्याची शक्यता नाकारली नाही. जी ओबामा प्रशासनाने मध्यस्थी केला होती आणि ट्रम्प प्रशासनाने 2018 मध्ये रद्द केला होती.
इराणमधील अमेरिकेचे विशेष दूत रॉबर्ट मॅली यांनी सोमवारी सांगितले की, ऑगस्टपासून रखडलेल्या या करारावर प्रशासन सध्या लक्ष केंद्रित करीत नाही. तरीही, मॅलीने करार मृत घोषित करण्यास नकार दिला आणि म्हणाले की "इराणला अण्वस्त्र मिळविण्यापासून रोखण्यासाठी आम्ही सर्व काही करण्याचा प्रयत्न करीत असल्याबद्दल प्रशासन "माफी मागितले नाही".
या कराराने तेहरानला अब्जावधी डॉलर्सचे निर्बंध सवलत प्रदान केले होते, त्या बदल्यात देशाने आपला आण्विक कार्यक्रम मागे घेण्यास सहमती दर्शविली होती. त्यात समृद्धीकरणावरील कॅप्स आणि इराण किती सामग्रीचा साठा करू शकतो आणि समृद्ध करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या प्रगत सेंट्रीफ्यूजेसच्या ऑपरेशनवर मर्यादा घालतो.
