मुंबई - सुप्रसिद्ध चित्रकार ललिता लाजमी यांचे आज मुंबईत वृद्धापकाळाने निधन झालं. वयाच्या 90 व्या वर्षी ललिता लाजमी यांनी आज सकाळी साडेअकरा वाजता अखेरचा श्वास घेतला. प्रकृती अस्वस्थ्यामुळे त्यांच्यावर उपचार सुरू होते. प्रख्यात सिने दिग्दर्शक गुरुदत्त यांच्या त्या बहिण होत्या. 'रुदाली' चित्रपटाच्या दिग्दर्शिका कल्पना लाजमी यांच्या त्या मातोश्री होत्या.
कलायात्री ललिता लाजमी - ललिता लाजमी या चित्रकलेमध्ये गुंतलेल्या कुटुंबात जन्मलेल्या एक स्वयंशिक्षित कलाकार होत्या. लहानपणापासूनच त्यांना शास्त्रीय नृत्याची खूप आवड होती. ती हिंदी चित्रपट दिग्दर्शक, निर्माता आणि अभिनेता गुरु दत्त यांची बहीण असलेल्या ललीता यांना 1994 मध्ये, नेहरू सेंटर, लंडन येथील भारतीय उच्चायुक्त गोपालकृष्ण गांधी यांनी आयोजित केलेल्या गुरू दत्त चित्रपट महोत्सवासाठी आमंत्रित केले होते. त्यांच्या कलाकृतींवर भाऊ गुरु दत्त, सत्यजित रे आणि राज कपूर यांनी बनवलेल्या भारतीय चित्रपटांचाही प्रभाव अखेरपर्यंत राहिला.
एका मुलाखतीत ललिता लाजमी म्हणाली की, मध्यमवर्गीय पार्श्वभूमी असल्याने, कुटुंबाला शास्त्रीय नृत्याच्या वर्गात पाठवणे परवडणारे नव्हते. त्या पारंपारिक कुटुंबातील होत्या आणि त्यामुळे कलेची आवड निर्माण झाली. काका बी.बी. बेनेगल, हे कोलकाता येथील व्यावसायिक कलाकार होते, त्यांनी ललिता यांना पेंट्सचा बॉक्स आणला. त्यांनी 1961 मध्ये गंभीरपणे चित्रकला सुरू केली परंतु त्या दिवसांत कोणीही आपले काम विकू शकत नव्हते म्हणून आर्थिक सहाय्य करण्यासाठी आर्ट स्कूलमध्ये शिकवावे लागले. शिकवताना त्यांनी अपंग आणि वंचित मुलांसोबत काम केले. त्यांची पहिली पेंटिंग अवघ्या काही रुपयात विकली गेली. जर्मन कला संग्राहक डॉ. हेन्झमोड हे त्यांच्याकलाकृती घेत असे आणि त्या बदल्यात तिला जर्मन कलाकारांची कामे किंवा काही पुस्तके देत असत.
ललिता लाजमी यांचे वैयक्तिक जीवन - ललिता यांचे आई-वडील मूळ कारवारमध्ये स्थायिक झाले होते पण ते बंगळुरूला गेले. लाजमीचे वडील कवी होते आणि तिची आई बहुभाषिक लेखिका होती. ललिता या भवानीपूरमध्ये मोठी वाढल्या. काका बी.बी. बेनेगल यांनी तिला लहानपणी चित्रकलेची ओळख करून दिली, ज्यावर त्यांचे संपूर्ण आयुष्य घडले. त्यांनी देशात व विदेशात आपल्या सुंदर चित्रांची प्रदर्शने भरवली. जगभरातील चित्रकला शिकणाऱ्यांसी त्या प्रेरणा स्थान होत्या.
कल्पना लाजमींच्या आई - ललिता यांनी कॅप्टन गोपी लाजमीशी लग्न केले. त्यांनाकॅप्टन गोपी लाजमीसोबत एक मुलगी झाली. त्यांची मुलगी कल्पना लाजमीही हिंदी चित्रपट दिग्दर्शिका होती. त्यांनी त्यांच्या कारकिर्दीत कमी चित्रपट केले पण त्यांनी जे काही चित्रपट केले ते प्रेक्षकांना खूप आवडले. किडनी कॅन्सर आणि युरिनरी ट्रॅक इन्फेक्शनशी झुंज देत असलेल्या कल्पना लाजमी यांचे 23 ऑक्टोबर 2018 रोजी निधन झाले. तिच्या मुलीच्या तिसऱ्या पुण्यतिथीबद्दल बोलताना तिची आई आणि प्रसिद्ध चित्रकार म्हणाली की, जेव्हा तिची मुलगी या कठीण टप्प्यातून जात होती तेव्हा आलिया भट्टपासून आमिर खानपर्यंत अनेक स्टार्सनी तिला मदत केली.
चित्रकलेला वाहिलेले आयुष्य - ललिता लाजमी यांनी 1960 च्या दशकाच्या सुरुवातीला चित्रकला सुरू केली. जहांगीर आर्ट गॅलरी, मुंबई येथे एका सामूहिक प्रदर्शनात भाग त्यांनी पहिल्यांदा भाग घेतला होता, त्याच गॅलरीत त्यांचे पहिले एकल प्रदर्शन 1961 मध्ये भरले होते. 5 दशकांच्या कारकिर्दीत, त्यांनी राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठांवर अनेक प्रदर्शने केली होती. त्यांनी भारत, जर्मनी आणि यूएस मध्ये तिच्या कामाचे प्रदर्शन केले आहे. लाजमी यांनी भारत आणि ब्रिटनमध्येही व्याख्याने दिली आहेत. त्यांनी मुंबईतील प्रो. पॉल लिंजरीन यांच्या ग्राफिक कार्यशाळेतही आपले काम दाखवले आणि तिचे दोन नक्षीकाम इंडिया फेस्टिव्हल 1985, USA साठी निवडले गेले. पृथ्वी आर्ट गॅलरी, पुंडोल आर्ट गॅलरी, अप्पाराव गॅलरी, चेन्नई, पुंडोल गॅलरी, मुंबई, हुथीसिंग सेंटर फॉर व्हिज्युअल आर्ट, अहमदाबाद, आर्ट हेरिटेज, नवी दिल्ली, गॅलरी गे, जर्मनी, प्रिंट्स प्रदर्शनासह विविध प्रसिद्ध कलादालनांमध्ये त्यांचे कार्य प्रदर्शित केले गेले आहे. लाजमीच्या प्राथमिक कामाचे कौतुक झाले पण नंतरच्या कामाकडे लक्ष न दिल्याने तिने 20 वर्षांहून अधिक काळ कॅम्पियन स्कूल आणि कॉन्व्हेंट ऑफ जीझस अँड मेरी येथे शिकवायला सुरुवात केली.
चित्रपट क्षेत्रातही योगदान - तिने आमिर खानच्या 2007 च्या बॉलीवूड चित्रपट, तारे जमीन पर मध्ये पाहुण्यांची भूमिका दिली होती आणि अमोल पालेकर यांच्या नाटकासाठी कॉस्च्युम डिझायनिंग देखील केले होते. त्यांनी हिंदी चित्रपट आघात मध्ये ग्राफिक्स कलाकार म्हणून देखील काम केले आहे.
