ज्येष्ठ साहित्यिक गो.मा. पवार यांचे निधन, सोलापुरात घेतला अखेरचा श्वास

डॉ. गोपाळराव मारुतीराव पवार ८८ वर्षाचे होते. त्यांनी महर्षि विठ्ठल रामजी शिंदे यांच्या जीवन कार्यावर विशेष लेखन केलेले होते.

सोलापूर- मराठीतील ज्येष्ठ साहित्यिक गो.मा. पवार यांचे आज पहाटे सोलापूर येथे निधन झाले. ते ८८ वर्षाचे होते. त्यांनी महर्षि विठ्ठल रामजी शिंदे यांच्या जीवन कार्यावर विशेष लेखन केलेले होते.

डॉ. गो. मा. पवार यांचा संक्षिप्त परिचय

गो.मा. पवार यांचे पूर्ण नाव डॉ. गोपाळराव मारुतीराव पवार आहे. पवार यांचा जन्म १३ मे १९३२ रोजी सोलापूर जिल्ह्यातील पानगाव येथे झाला. शालेय शिक्षण नरखेड येथे तर उच्च माध्यमिक शिक्षण हरिभाई देवकरण प्रशालेमध्ये झाले. सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठातून मराठी विषयातून एम. ए. चे शिक्षण पूर्ण केले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ औरंगाबाद येथून त्यांनी पी.एच.डी. पदवी प्राप्त केली. त्यानंतर अध्यापनाच्या क्षेत्रात ३३ वर्षे सेवा केली. शासकीय महाविद्यालय अमरावती, औरंगाबाद आणि शिवाजी विद्यापीठ, कोल्हापूर येथे त्यांनी अध्यापनाचे काम केले. १९९२ मध्ये सेवानिवृत्त झाल्यानंतर सोलापूर हीच कर्मभूमी मानून त्यांनी विपूल साहित्य निर्मिती केली.

गो.मा. पवार यांच्या पश्चात पत्नी विजया, १ मुलगा, सुन आणि नातवंडे असा परिवार आहे. गेल्या काही आठवड्यांपासून त्यांच्यावर सोलापुरातील खाजगी रुग्णालयात उपचार सुरू होते. आज पहाटे ६ वाजून ५ मिनिटांनी त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला.

मराठी समीक्षेमध्ये विनोदाची सिद्धांतिक मिमांसा करणारे प्रा. गो.मा. पवार हे पहिले आणि एकमेव समीक्षक आहेत. मराठवाडा साहित्य परिषद, अखिल भारतीय साहित्य महामंडळ आणि महाराष्ट्र राज्य साहित्य संस्कृती मंडळावर त्यांनी कार्य केले आहे. त्यांनी आतापर्यंत १६ ग्रंथाचे लेखन केले असून ६० शोधनिंबंध सादर केले आहेत. त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली १० विद्यार्थ्यांनी पी.एच.डी. तर २२ विद्यार्थ्यांनी एम.फीलची पदवी प्राप्त केली आहे.

डॉ. गो. मा. पवारांची पुस्तके

विनोद - तत्व व स्वरूप
मराठी विनोद - विविध अविष्काररूपे
निवडक फिरक्या
निवडक मराठी समीक्षा
महर्षी विठ्ठल रामजी शिंदे - जीवन व कार्य
निवडक महर्षी विठ्ठल रामजी शिंदे
महर्षी विठ्ठल रामजी शिंदे - भारतीय साहित्याचे निर्माते
महर्षी विठ्ठल रामजी शिंदे - समग्र वाड्मय खंड १ व २
द लाईफ अँड वर्क्स ऑफ महर्षी विठ्ठल रामजी शिंदे

डॉ. गो.मा. पवारांना मिळालेले पुरस्कार

साहित्य अकादमी पुरस्कार, नवी दिल्ली.
भैरू रतन दमाणी पुरस्कार, सोलापूर.
शिवगिरीजा प्रतिष्ठान पुरस्कार, कुर्डुवाडी.
रा. ना. चव्हाण प्रतिष्ठानतर्फे महर्षी विठ्ठल रामजी शिंदे पुरस्कार, वाई.
पद्मश्री विखे पाटील साहित्य पुरस्कार, प्रवरा नगर.
महाराष्ट्र फौंडेशन मराठी साहित्य पुरस्कार, मुंबई.
महाराष्ट्र शासनाचा उत्कृष्ठ वाड्मय पुरस्कार.
धोंडीराम माने साहित्य रत्न पुरस्कार, औरंगाबाद.
शरद प्रतिष्ठानतर्फे शरद पुरस्कार, सोलापूर.
मराठवाडा साहित्य परिषदेचा यशवंतराव चव्हाण पुरस्कार, औरंगाबाद.