ETV Bharat / city

मणकर्णिका कुंडात सापडेल्या वस्तू जमा करा, पुरातत्व विभागाचे पत्र - Archeological Survey of India

गेल्या अनेक वर्षांपासून हा कुंड बुजलेल्या अवस्थेत होता. त्यामुळे उपलब्ध काही मोजक्या माहितीच्या आधारेच कुंडाच्या खोदाईचे काम सुरू झाले. हे सगळं काम करत असताना कोणत्याही पद्धतीने यंत्राचा वापर न करता केवळ मनुष्यबळाच्या आधारेच याचे खोदकाम करण्यात येत आहे.

kolhpur
कुंडात सापडेल्या वस्तू जमा करा, पुरातत्व विभागाचे पत्र
author img

By

Published : Mar 13, 2021, 9:52 AM IST

Updated : Mar 13, 2021, 11:01 AM IST

कोल्हापूर - अंबाबाई देवीच्या स्नानाचे पाणी ज्या कुंडामध्ये जाते, त्या मणकर्णिका कुंडाच्या उत्खननाचे काम गेल्या नऊ महिन्यापासून सुरू आहे. या उत्खनात काही वस्तू, शिल्प सापडले आहेत. त्या सर्व वस्तू पुरातत्व विभागाकडे जमा करा, असे पत्र पुरातत्व विभागाने पश्चिम महाराष्ट्र देवस्थान समितीला दिले आहे.

गेल्या अनेक वर्षांपासून हा कुंड बुजलेल्या अवस्थेत होता. त्यामुळे उपलब्ध काही मोजक्या माहितीच्या आधारेच कुंडाच्या खोदाईचे काम सुरू झाले. हे सगळं काम करत असताना कोणत्याही पद्धतीने यंत्राचा वापर न करता केवळ मनुष्यबळाच्या आधारेच याचे खोदकाम करण्यात येत आहे. जवळपास आठ महिन्यांपासून हे काम सुरू आहे. आता काम जवळपास पूर्णच होत आले असल्याने या कुंडाचा आकार स्पष्टपणे दिसू लागला आहे. शिवाय मणकर्णिका कुंडाची भव्यतासुद्धा समोर आली आहे.

मणकर्णिका कुंडात सापडेल्या वस्तू जमा करा
कुंडामध्ये कोणकोणत्या वस्तू सापडल्या?सुस्थितीत असलेली केवळ 6 इंचाची जर्मन बनावटीची बंदूक, बंदुकीच्या काही गोळ्या, बंदुकीची पुढच्या नळीचा एक भाग, तांब्याची आकर्षक बॅटरी, अन्नपूर्णा तसेच पार्वतीची पितळेची मूर्ती, 100 हुन अधिक तांब्याची नाणी, अनेक वीरगळ, शिवलिंग, कोरीव दगड, काचेचा दिवा (झुंबरमधला भाग असावा), तांब्याची तसेच पितळेची भांडी आदी वस्तू सापडल्या आहेत.पुरातत्व विभागाच्या पत्रात काय आहे? पत्रात म्हटले आहे की, श्री करवीर निवासिनी अंबाबाई मंदिरातील घाटी दरवाजा लगत मणिकर्णीका कुंड मूळ स्वरूप आणण्यासाठी या कार्यालयाने न्यायालयात भूमिका घेतली होती. सदर काम या पुरातत्व विभागाच्या मार्गदर्शनानुसार करण्याकरता आपणास या विभागातर्फे ना हरकत प्रमाणपत्र देण्यात आले होते. या कार्यालयाच्या मार्गदर्शनानुसार मागील नऊ महिन्यांपासून श्री करवीर निवासिनी श्री अंबाबाई मंदिरातील घाटी दरवाजा लगत असणाऱ्या माणिकर्णिका कुंड मूळ स्वरूपात आणण्याकरता पुरातत्वशास्त्र संकेतानुसार खोदकाम सुरू असल्याचे म्हटले आहे.

या खोदकामा दरम्यान मोठ्या प्रमाणात पुरावशेष प्राप्त झाल्याचे समजले आहे. भारतीय निखात निधी अधिनियम 1878 व मुंबई निखाते निधी अधिनियम 1949 अन्वये आपणास कळविण्यात येते की मणिकर्णीका कुंड खोदकामात जे पुराणवशेष प्राप्त झाले आहेत, ते सर्व पुरातत्व या विभागाकडे संशोधनात्मक अभ्यासासाठी जमा करावेत. त्यामुळे सर्व पुरावे विभागाच्या ताब्यात देण्यासाठी आवश्यक कारवाई आपल्या स्तरावर व्हावी. यासह पुरातन अवशेष टाऊन हॉल म्युझियम कोल्हापूर या संग्रहालयात जतन करून ठेवण्यात येतील, असे या पत्रात म्हटले आहे.

कोल्हापूर - अंबाबाई देवीच्या स्नानाचे पाणी ज्या कुंडामध्ये जाते, त्या मणकर्णिका कुंडाच्या उत्खननाचे काम गेल्या नऊ महिन्यापासून सुरू आहे. या उत्खनात काही वस्तू, शिल्प सापडले आहेत. त्या सर्व वस्तू पुरातत्व विभागाकडे जमा करा, असे पत्र पुरातत्व विभागाने पश्चिम महाराष्ट्र देवस्थान समितीला दिले आहे.

गेल्या अनेक वर्षांपासून हा कुंड बुजलेल्या अवस्थेत होता. त्यामुळे उपलब्ध काही मोजक्या माहितीच्या आधारेच कुंडाच्या खोदाईचे काम सुरू झाले. हे सगळं काम करत असताना कोणत्याही पद्धतीने यंत्राचा वापर न करता केवळ मनुष्यबळाच्या आधारेच याचे खोदकाम करण्यात येत आहे. जवळपास आठ महिन्यांपासून हे काम सुरू आहे. आता काम जवळपास पूर्णच होत आले असल्याने या कुंडाचा आकार स्पष्टपणे दिसू लागला आहे. शिवाय मणकर्णिका कुंडाची भव्यतासुद्धा समोर आली आहे.

मणकर्णिका कुंडात सापडेल्या वस्तू जमा करा
कुंडामध्ये कोणकोणत्या वस्तू सापडल्या?सुस्थितीत असलेली केवळ 6 इंचाची जर्मन बनावटीची बंदूक, बंदुकीच्या काही गोळ्या, बंदुकीची पुढच्या नळीचा एक भाग, तांब्याची आकर्षक बॅटरी, अन्नपूर्णा तसेच पार्वतीची पितळेची मूर्ती, 100 हुन अधिक तांब्याची नाणी, अनेक वीरगळ, शिवलिंग, कोरीव दगड, काचेचा दिवा (झुंबरमधला भाग असावा), तांब्याची तसेच पितळेची भांडी आदी वस्तू सापडल्या आहेत.पुरातत्व विभागाच्या पत्रात काय आहे? पत्रात म्हटले आहे की, श्री करवीर निवासिनी अंबाबाई मंदिरातील घाटी दरवाजा लगत मणिकर्णीका कुंड मूळ स्वरूप आणण्यासाठी या कार्यालयाने न्यायालयात भूमिका घेतली होती. सदर काम या पुरातत्व विभागाच्या मार्गदर्शनानुसार करण्याकरता आपणास या विभागातर्फे ना हरकत प्रमाणपत्र देण्यात आले होते. या कार्यालयाच्या मार्गदर्शनानुसार मागील नऊ महिन्यांपासून श्री करवीर निवासिनी श्री अंबाबाई मंदिरातील घाटी दरवाजा लगत असणाऱ्या माणिकर्णिका कुंड मूळ स्वरूपात आणण्याकरता पुरातत्वशास्त्र संकेतानुसार खोदकाम सुरू असल्याचे म्हटले आहे.

या खोदकामा दरम्यान मोठ्या प्रमाणात पुरावशेष प्राप्त झाल्याचे समजले आहे. भारतीय निखात निधी अधिनियम 1878 व मुंबई निखाते निधी अधिनियम 1949 अन्वये आपणास कळविण्यात येते की मणिकर्णीका कुंड खोदकामात जे पुराणवशेष प्राप्त झाले आहेत, ते सर्व पुरातत्व या विभागाकडे संशोधनात्मक अभ्यासासाठी जमा करावेत. त्यामुळे सर्व पुरावे विभागाच्या ताब्यात देण्यासाठी आवश्यक कारवाई आपल्या स्तरावर व्हावी. यासह पुरातन अवशेष टाऊन हॉल म्युझियम कोल्हापूर या संग्रहालयात जतन करून ठेवण्यात येतील, असे या पत्रात म्हटले आहे.

Last Updated : Mar 13, 2021, 11:01 AM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.