Mahashivratri : जाणून घ्या 2023 मध्ये कधी आहे महाशिवरात्री? मुहूर्त, कथा आणि व्रत

शिव शंकर, शंभू, महेश, शिव तुम्ही त्याला अनेक नावांनी हाक मारू शकता. तो देवांचा देव महादेव. भूतांचा नाथ भूतनाथही आहे, तो नीलकंठही आहे आणि भोलेनाथही आहे. त्या महादेवांच्या पूजेचा सर्वात मोठा दिवस महाशिवरात्री (Mahashivratri) आहे. या दिवशी महादेवाचा प्रत्येक भक्त उपवास आणि शिवालयात जाऊन प्रार्थना करत असतो. जाणून घ्या! महाशिवरात्री मुहूर्त, संबंधित पौराणिक कथा आणि व्रत.

हिंदू धर्मात महाशिवरात्रीला खूप महत्त्व आहे. भगवान शिव आणि माता पार्वतीच्या विवाहाचा हा दिवस शिव-पार्वतीचा आशीर्वाद मिळविण्याची उत्तम संधी आहे. या दिवशी भगवान शंकराचा विशेष अभिषेक आणि पूजा केली जाते. भगवान शिवाचा रुद्राभिषेक पंचामृताने केला जातो. त्यांना बेल पत्रा, धतुरा, फुले अर्पण केली जातात. फाल्गुन महिन्यातील चतुर्दशीला 'महाशिवरात्री' साजरी केली जाते. 2023 मध्ये महाशिवरात्री 18 फेब्रुवारीला (Mahashivratri) साजरी होणार आहे.

पूजेसाठी शुभ मुहूर्त : 2023 (Muhurta) मध्ये महाशिवरात्री हा सण शनिवार, 18 फेब्रुवारी रोजी साजरा केला जाणार आहे. फाल्गुन महिन्याची चतुर्दशी तिथी 17 फेब्रुवारी रोजी रात्री 8:02 वाजता सुरू होईल आणि 18 फेब्रुवारी रोजी 4:18 वाजता समाप्त होईल. महाशिवरात्री व्रत पाळणाऱ्या भाविकांसाठी पारायणाचा शुभ मुहूर्त १९ फेब्रुवारी रोजी सकाळी ६.५७ ते दुपारी ३:३३ पर्यंत असेल.

सर्व मनोकामना पूर्ण होतील : महाशिवरात्रीच्या दिवशी शिवलिंगाला पंचामृताने अभिषेक करावा. दूध, तूप, साखर, मध, दही आणि गंगेचे पाणी भक्तिभावाने अर्पण करावे. केशरमिश्रित जल अर्पण करणे खूप शुभ राहील. चंदनाने शिवाचा टिळक. बेलपत्र, भांग, उसाचा रस, धतुरा, फळे, मिठाई, गोड पान, अत्तर आणि कपडे अर्पण करा. या दिवशी भगवान शंकराला खीर आणि केळी अर्पण करणे खूप शुभ मानले जाते. देवापुढे दिवा लावा. अभिषेकानंतर ओम नमः शिवाय मंत्राचा १०८ वेळा जप करा.

संकट दूर होईल : जीवनातील अडथळे आणि समस्यांपासून मुक्त होण्यासाठी महाशिवरात्रीच्या दिवशी व्रत करा. भगवान शंकराला काळे तीळ अर्पण करा. दुसऱ्या दिवशी असहाय लोकांना अन्न द्या. यानंतर उपवास सोडा. गरजूंना दान करा. असे केल्याने जीवनातील संकटे दूर होतील आणि सुख, समृद्धी आणि सौभाग्य वाढेल.

पौराणिक कथा (Mythology) : महाशिवरात्रीशी संबंधित अनेक पौराणिक कथा आहेत. शिवाचा लिंग अवतार कसा झाला - धार्मिक ग्रंथानुसार फाल्गुन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशीला भगवान शिवाने आपल्या भक्तांना शिवलिंगाच्या रूपात दर्शन दिले. एका पौराणिक कथेनुसार, जेव्हा सृष्टीची सुरुवात झाली तेव्हा, ब्रह्मा आणि भगवान विष्णू यांच्यात त्यांच्या श्रेष्ठतेवरून वाद झाला. कोट्यवधी सूर्यांच्या तेजासाठी एक मोठा अग्निस्तंभ प्रकट झाला तेव्हा दोघांमध्ये वाद सुरू होता. हे पाहून दोघांनाही धक्काच बसला. या अग्निस्तंभातून भगवान शंकर प्रथमच शिवलिंगाच्या रूपात प्रकट झाले. शिवपुराणानुसार, शिवाच्या निराकार स्वरूपाचे प्रतीक असलेले 'लिंग', या पवित्र तिथीच्या महात्म्यात प्रकट झाले आणि ब्रह्मा आणि विष्णू यांनी प्रथम त्याची पूजा केली. त्यामुळे ही तिथी 'शिवरात्री' म्हणून प्रसिद्ध झाली.

शिव-पार्वतीचा विवाह : असे मानले जाते की, या दिवशी माता पार्वती आणि शिव यांचा विवाह झाला होता. शिवरात्रीला भगवान भोलेनाथांचा विवाह म्हणूनही साजरी केली जाते. यामुळेच अनेक शिवालयांमध्ये शिवभक्त शिवाची मिरवणूक काढतात. ज्यामध्ये अनेक झलक आहेत. शिव-शक्ती- महाशिवरात्रीच्या भेटीची रात्र महत्त्वाची आहे. कारण ती शिव आणि शक्तीच्या मिलनाची रात्र मानली जाते. अध्यात्मिकदृष्ट्या तिचे वर्णन निसर्ग आणि मनुष्याच्या मिलनाची रात्र असे केले जाते. या दिवशी शिवभक्त उपवास ठेवतात आणि आपल्या प्रिय व्यक्तीचा आशीर्वाद घेतात. मंदिरांमध्ये दिवसभर शिवलिंगाचा जलाभिषेक होतो.

शिवरात्री आणि महाशिवरात्री : शिवरात्री आणि महाशिवरात्रीत फरक आहे. शिवरात्री दर महिन्याला येते, तर महाशिवरात्री वर्षातून एकदा येते. शिवरात्री दर महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी तिथीला येते आणि महाशिवरात्री हा सण फाल्गुन महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्दशीला येतो. वर्षात 12 शिवरात्री येतात. या दिवशी भगवान भोलेनाथाची पूजा केली जाते. असे मानले जाते की, भगवान शंकराची पूजा केल्याने भक्ताची प्रत्येक इच्छा लवकर पूर्ण होते.