know laws and consequences of seat belt सायरस मिस्त्री यांनी सीट बेल्ट लावला असता तर जीव वाचू शकला असता, नियम काय सांगतात, सर्व काही जाणून घ्या

भारत सरकारने कारमधील प्रवाशांना सीट बेल्ट घालणे अनिवार्य seat belt necessary केले आहे. हा नियम समोर बसलेल्या प्रवाशांना लागू असला तरी गाडीच्या मागील सीटवर बसलेल्या प्रवाशांनाही हा नियम लागू आहे. पण जागृतीच्या अभावामुळे जवळपास ९० टक्के लोक मागच्या सीटवर बसून सीट बेल्ट seat belt वापरत नाहीत. या निष्काळजीपणामुळे टाटा सन्सचे माजी अध्यक्ष सायरस मिस्त्री यांना जीव गमवावा लागला.

हैदराबाद : टाटा सन्सचे माजी अध्यक्ष सायरस मिस्त्री यांचा कार अपघातात मृत्यू झाला. त्यांच्या कारमध्ये चार जण होते आणि सायरस मिस्त्री कारच्या मागील सीटवर बसले होते. कारच्या मागच्या सीटवर बसताना त्यांनी सीट बेल्टही लावला नाही, त्यामुळे या अपघातात त्यांचा मृत्यू झाला. सायरस मिस्त्री यांच्या निधनाने कारच्या मागील सीटवर बसूनही सीट बेल्ट घालणे किती महत्त्वाचे आहे हे पुन्हा एकदा सिद्ध झाले आहे. भारतात, कोणत्याही कारमध्ये पुढील आणि मागील दोन्ही सीटवर सीट बेल्ट लावणे अनिवार्य आहे, परंतु कारच्या मागील सीटवर बसताना लोक सीट बेल्ट वापरत नाहीत.

मागील सीट बेल्ट का घालणे आवश्यक आहे : भारतात विकल्या जाणार्‍या प्रत्येक कारमध्ये मागील सीट बेल्ट प्रदान केला जातो, परंतु दुर्दैवाने लोक पोलिस आणि चलन टाळण्यासाठी फ्रंट सीट बेल्ट वापरतात. मागे बसलेले प्रवासी रियर सीट बेल्ट वापरणे आवश्यक मानत नाहीत. परंतु मागील प्रवाशांसाठी सीट बेल्ट देखील खूप महत्वाचे आहेत, कारण WHO च्या अहवालानुसार, समोरच्या सीट बेल्टमुळे चालक आणि सहप्रवाशाचा मृत्यूचा धोका 45-50 टक्क्यांनी कमी होतो, तर मागील प्रवाशांना मृत्यू आणि मृत्यू होतो. गंभीर जखम टाळण्यासाठी 25 टक्के प्रभावी आहे.

मागील सीट बेल्ट न लावल्यास अपघातात काय होते : समजा कारमध्ये चार लोक आहेत, ज्यात चालक, एक सहप्रवासी आणि दोन मागील प्रवासी आहेत. समोर बसलेल्या दोन्ही प्रवाशांनी सीट बेल्ट लावला आहे, पण मागच्या सीटवर बसलेल्या प्रवाशांनी सीट बेल्ट लावलेला नाही. अशा परिस्थितीत जेव्हा कारचा अपघात होतो तेव्हा त्याच्या डॅशबोर्डवरील एअरबॅग्स उघडतात आणि ड्रायव्हर आणि सहप्रवाशांना सुरक्षितता देतात, परंतु मागील सीटवर बसलेल्या प्रवाशाच्या सीट बेल्टच्या अभावामुळे ते पुढच्या सीटवर आदळतात.

• Almost all I know don’t fasten seat belt while sitting in the car’s rear. #CyrusMistry was sitting in the rear seat minus the seat belt during collision. This simulation shows what happens to an unbelted rear seat passenger in case of a collision. Please #WearSeatBelt ALWAYS! pic.twitter.com/HjS9weMOT0

  — Rajesh Kalra (@rajeshkalra) September 5, 2022 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="

  Almost all I know don’t fasten seat belt while sitting in the car’s rear. #CyrusMistry was sitting in the rear seat minus the seat belt during collision. This simulation shows what happens to an unbelted rear seat passenger in case of a collision. Please #WearSeatBelt ALWAYS! pic.twitter.com/HjS9weMOT0

  — Rajesh Kalra (@rajeshkalra) September 5, 2022

  ">

  Almost all I know don’t fasten seat belt while sitting in the car’s rear. #CyrusMistry was sitting in the rear seat minus the seat belt during collision. This simulation shows what happens to an unbelted rear seat passenger in case of a collision. Please #WearSeatBelt ALWAYS! pic.twitter.com/HjS9weMOT0

  — Rajesh Kalra (@rajeshkalra) September 5, 2022

टक्कर झाल्यानंतर गंभीर परिस्थिती : कारच्या टक्करवेळी मागच्या सीटवर बसलेल्या प्रवाशांनी सीट बेल्ट लावला नाही तर त्याचा खूप घातक परिणाम होतो. कार अपघातांदरम्यान, वेगवान कार अचानक थांबते, ज्यामुळे 40 ग्रॅम किंवा चाळीस पट गुरुत्वाकर्षण शक्ती मागील प्रवाशांवर कार्य करते. समजा तुमचे वजन 80 किलो आहे, तर कार जेव्हा धडकते आणि तुम्ही सीट बेल्ट घातला नसेल, तर पुढच्या प्रवाशांना धडकल्यावर तुमचे वजन 3,200 किलोच्या आसपास जाणवेल.

समोरील एअरबॅग देखील काम करत नाही : अशा परिस्थितीत, जेव्हा मागचे प्रवासी पुढच्या सीटवर आदळतात, तेव्हा समोरील एअरबॅग देखील एकाच वेळी दोन व्यक्तींचे वजन सहन करू शकत नाहीत आणि समोरच्या प्रवाशांचे संरक्षण करण्यात देखील अपयशी ठरतात. भारतात रस्ते अपघात हे सामान्य आहेत आणि बहुतेक प्रकरणांमध्ये असे दिसून आले आहे की या अपघातांमध्ये लोक एकतर मरतात किंवा गंभीर जखमी होतात. मागील सीट बेल्ट न लावल्याने मागील प्रवासी गाडीच्या पुढच्या विंडशील्डला धडकून गंभीर जखमी होतात किंवा मृत्यूही ओढावतात असे अनेकवेळा दिसून आले आहे.

केंद्रीय मंत्री गोपीनाथ मुंडे यांचाही असाच मृत्यू : सायरस मिस्त्री यांच्या निधनानंतर मागील सीट बेल्टच्या वापराला महत्त्व देण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. यापूर्वी 2014 मध्ये केंद्रीय मंत्री गोपीनाथ मुंडे यांचाही अशाच कार अपघातात मृत्यू झाला होता. अपघातावेळी गोपीनाथ मुंडेही कारच्या मागील सीटवर बसले होते आणि त्यांनीही सीट बेल्ट लावला नव्हता. सायरस मिस्त्रींची गाडी ताशी १२० किमी वेगाने होती, तर गोपीनाथ मुंडेंची गाडीही खूप वेगात होती.

भारतातील सीट बेल्टचे नियम : केंद्रीय मोटर कायद्याच्या कलम 138(3) अंतर्गत, कारच्या मागील सीटवर बसलेल्या प्रवाशांना सीट बेल्ट घालणे अनिवार्य आहे. कारच्या मागील सीटवर बसलेल्या व्यक्तीने सीट बेल्ट न लावल्यास कार मालकाला 1000 रुपये दंड आकारला जातो. पण जागरूकतेच्या अभावामुळे ९० टक्के लोक गाडीच्या मागच्या सीटवर बसताना सीट बेल्ट लावत नाहीत.