रायपूर - छत्तीसगडमध्ये यंदा उष्णतेने गेल्या 10 वर्षांचा विक्रम मोडला. राज्यातील अनेक भागात पारा ४६ अंशांच्या पुढे गेल्याची स्थिती होती. मात्र, गेल्या काही दिवसांपासून पाऊस आणि वादळामुळे सध्या तापमानाचा पारा 43 अंशांवर ( Sun enters Rohini Nakshatra ) पोहोचला आहे. मात्र, हा दिलासा काही दिवसच राहणार आहे.
25 मेपासून नौताप ( वर्षातील सर्वात कडक उन्हाचे नऊ दिवस ) सुरू होत ( Heat in Nautapa in Chhattisgarh ) आहेत. नौतापा 2 जूनपर्यंत राहणार आहे. असे मानले जाते की या काळात सूर्याची उष्णता प्रचंड स्वरूपात राहते. सूर्याचा रोहिणी नक्षत्रात प्रवेश होताच सूर्याची किरणे थेट पृथ्वीवर पडत असल्याने तापमानातही वाढ होते.
हवामान खात्याच्या म्हणण्यानुसार, नौतापाचा प्रभाव यंदा ( Nautpa begins in Chhattisgarh from may twenty five ) कमी असेल. कमाल तापमान 43 अंशांच्या आसपास राहण्याचा अंदाज आहे. सन 2019 मध्ये नौतापादरम्यान कमाल तापमान 45.8 अंशांवर पोहोचले होते. 24 मे ते 26 मे पर्यंत राज्यात अनेक ठिकाणी ढगाळ आणि पावसाची शक्यता आहे. धार्मिक मान्यतेनुसार 25 मे पासून सूर्य 15 दिवस रोहिणी नक्षत्रात राहणार आहे. पहिले 9 दिवस उष्ण ( When is Nautapa starting ) असणार आहे.
सन 2019 मध्ये नौतापामध्ये अधिक उष्मा होता- हवामानशास्त्रज्ञ बी.के. छिंदलोरे म्हणाले की, "नौतापाच्या मागील 4 वर्षांच्या संदर्भात बोलायचे झाले तर, 2019 मध्ये नौतापामध्ये उन्हाळ्याची तीव्रता अधिक जाणवली होती. 25 मे ते 2 जून या कालावधीत कमाल तापमान 44.2 अंशांवरून 45.8 अंशांवर आले होते. यंदा नौतापाचा प्रभाव कमी दिसून येतो. कमाल तापमान 43 अंशांच्या आसपास राहण्याची शक्यता आहे. 24 ते 26 मे दरम्यान राज्यात अनेक ठिकाणी विजांच्या कडकडाटासह पाऊस झाला. पाऊस किंवा गडगडाटी वादळामुळे कमाल तापमानात लक्षणीय बदल होण्याची शक्यता नाही.
काय आहे नौताप?सूर्याचा रोहिणी नक्षत्रात प्रवेश - नौतपाच्या बाबत महामाया मंदिराचे पंडित मनोज शुक्ल सांगतात की, 25 मे ते 15 दिवस सूर्य रोहिणी नक्षत्रात राहील.पहिले 9 दिवस सूर्याची उष्णता आणि उष्णतेचे प्रमाण जास्त राहते. सूर्यप्रकाश आणि उष्णतेमुळे पृथ्वी खूप तापते. असे मानले जाते की सूर्य रोहिणी नक्षत्रात प्रवेश करताच सूर्याची उष्णता 9 नक्षत्रांमध्ये वाढते, ज्याला नौताप म्हणतात.
सूर्य पृथ्वीच्या जवळ राहतो- नौतापामध्ये सूर्य पृथ्वीच्या जवळ आल्याने उष्णता आणि तापमान वाढते. नौतापाच्या 9 दिवसांत ऊन आणि उष्णतेचा जोर वाढल्यास पावसाळ्याच्या दिवसांत चांगला पाऊस पडेल, असा अंदाज आहे. जर सूर्यप्रकाश आणि उष्णता कमी असेल तर पावसाळ्यात कमी पाऊस पडतो, असेही मानले जाते. सूर्य 12 राशी आणि 27 राशींमध्ये भ्रमण करतो. चंद्र हा रोहिणी नक्षत्राचा अधिपती ग्रह मानला जातो. अशा स्थितीत सूर्य जेव्हा रोहिणी नक्षत्रात प्रवेश करतो तेव्हा चंद्राच्या शीतलतेचा प्रभाव पूर्णपणे नाहीसा होतो. त्यानंतर तापमान वाढते. त्यामुळे पृथ्वी थंड होत नाही. त्यामुळे जसजसे तापमान वाढते तसतसे उष्णताही वाढते.
नौतापादरम्यान कमाल तापमानाचा 4 वर्षांचा डेटा- गेल्या 4 वर्षांमध्ये, 2019 मध्ये नौतापामध्ये अधिक उष्णता होती. 2018 मध्ये रायपूरमधील नौतापामध्ये 25 मे ते 2 जून या कालावधीत कमाल तापमान 35.3 अंशांवरून 43.8 अंशांवर पोहोचले होते. 2019 मध्ये रायपूरमधील नौतापामध्ये 25 मे ते 2 जून या कालावधीत कमाल तापमान 44.2 अंशांवरून 45.8 अंशांवर पोहोचले होते. 2020 मध्ये, रायपूरमधील नौतापा दरम्यान, 25 मे ते 2 जून या कालावधीत कमाल तापमान 37.2 अंशांवरून 45.4 अंशांवर पोहोचले. त्याचप्रमाणे 2021 साली रायपूरमधील नौतापामध्ये 25 मे ते 2 जून या कालावधीत कमाल तापमान 38.5 अंशांवरून 42.2 अंशांवर पोहोचले होते.
नौतापावरून पंडित आणि हवामान विभागामध्ये मतभेद- हवामान खात्याबद्दल बोलायचे झाले तर, हवामान खात्याच्या दृष्टीने नौतापाला कोणताही शास्त्रीय आधार नाही. हवामान तज्ज्ञांच्या माहितीनुसार, गेल्या चार-पाच वर्षांच्या अभ्यासात नौतापा येथील कमाल तापमानात फारशी वाढ झाली नसल्याचे दिसून आले आहे. त्यापेक्षा नौतापाच्या वेळी पाऊस दिसला. मात्र, नौतापादरम्यान 28 मेपासून सुमारे चार दिवस तापमानात वाढ होणार आहे. परंतु तापमानात फारशी वाढ होणार नाही. परंतु सामान्यापेक्षा दोन ते तीन अंशांनी वाढू शकते.
नुकताच 25 तारखेपासून नौतापा सुरू होत आहे. मात्र यावेळी मान्सूनपूर्व हालचालीही दिसून येत असल्याचे हवामानशास्त्र सांगत आहे. नौतापादरम्यान, संपूर्ण राज्यात ओलावा येत आहे. त्यामुळे छत्तीसगड राज्यातील बहुतांश भागात पाऊस पडू शकतो किंवा विजांच्या कडकडाटासह जोरदार वारे वाहू शकते.
हेही वाचा-Kerala Dowry Case : विसम्या प्रकरणात पतीला 10 वर्षांचा तुरुंगवास
हेही वाचा-Wife Kills Husband : धक्कादायक! विम्याचे पैसे मिळण्याकरिता पत्नीकडून पतीची हत्या
