Mithun Sankranti 2023 : मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी करावयाचे उपाय, महत्त्व, शुभ मुहूर्त आणि कथा...

सूर्याच्या राशी बदलाला संक्रांती म्हणतात. मिथुन राशीतील बदलाला मिथुन संक्रांत म्हणतात. गुरुवार, 15 जून 2022 रोजी सूर्य ग्रह मिथुन राशीत प्रवेश करेल. मिथुन संक्रांतीचे महत्त्व, शुभ मुहूर्त आणि कथा जाणून घेऊया.

हैदराबाद : ज्योतिषशास्त्रानुसार असा एक ग्रह आहे, जो कधीही मागे जात नाही, परंतु तो नेहमीच थेट असतो. सूर्य दर महिन्याला एका राशीतून दुसऱ्या राशीत प्रवेश करतो. सूर्याच्या राशीच्या बदलाला संक्रांती म्हणतात. वर्षात 12 संक्रांत येतात. त्यातील एक म्हणजे 'मिथुन संक्रांती'. मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी सूर्य वृषभ राशीतून मिथुन राशीत प्रवेश करतो. जेठ महिन्यात सूर्यदेव मिथुन राशीत प्रवेश करतात. त्यामुळे याला मिथुन संक्रांत म्हणतात. या दिवशी सूरज देवाची पूजा करण्याचे विशेष महत्त्व मानले जाते. ज्योतिषशास्त्राच्या दृष्टीकोनातून सूर्यदेव प्रसन्न असल्यास शुभ फळ मिळू शकतात. सर्व सणांमध्ये हा सण विशेष मानला जातो.

मिथुन संक्रांतीचे महत्त्व : शास्त्रात मिथुन संक्रांती अत्यंत शुभ मानली जाते. मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी सुरज देवाची पूजा नियमानुसार केली जाते. हिंदू धर्मात हा सण खूप महत्त्वाचा मानला जातो. मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी पुण्यप्राप्तीसाठी दानाची कामे केली जातात. हा सण निसर्गातील बदलाचे लक्षण मानला जातो. शास्त्रानुसार या दिवसापासून पावसाळा सुरू होतो असे मानले जाते. जेव्हा सूर्य देव वृषभ सोडून मिथुन राशीत प्रवेश करतो तेव्हा सर्व नक्षत्रांमध्ये राशीची दिशा बदलते. जेव्हा सूर्य कृतिका नक्षत्रातून रोहिणी नक्षत्रात जातो तेव्हा पाऊस पडण्याची शक्यता असते. यासोबतच लोक चांगल्या शेतीसाठी पावसासाठी देवाकडे प्रार्थना करतात. मिथुन संक्रांतीला राजा सण असेही म्हणतात. राज उत्सवाच्या दिवशी भगवान सूरज देवाला प्रसन्न करण्यासाठी उपवास केला जातो.

मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी स्नानाचे महत्त्व : मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी पवित्र नदी किंवा तलावात स्नान करणे फार महत्वाचे मानले जाते. या दिवशी पवित्र नदीत स्नान करणे शक्य नसेल तर घरात गंगेचे पाणी टाकून स्नान करता येते.स्नान केल्यानंतर सूर्यदेवाला जल अर्पण केले जाते. मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी सूर्याला जल अर्पण केल्यास जीवनात समृद्धी, समाजात मान-सन्मान, उच्च पद, प्रतिष्ठा आणि सूर्यदेवाचा आशीर्वाद प्राप्त होतो.

मिथुन संक्रांतीची गोष्ट : निसर्गाने स्त्रियांना मासिक पाळीचे वरदान दिले आहे, असे म्हणतात. या वरदानामुळे मातृत्वाचे सुख प्राप्त होते. मिथुन संक्रांतीच्या कथेनुसार जसे स्त्रियांना मासिक पाळी येते. तसेच भूदेवी या पृथ्वी मातेला सुरुवातीस ३ दिवस मासिक पाळी होती. हे पृथ्वीच्या विकासाचे प्रतीक मानले जाते. भूदेवी मासिक पाळीत ३ दिवस राहते आणि चौथ्या दिवशी भूदेवी जिला सिलबट्टा म्हणतात. त्याला आंघोळ दिली जाते. मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी पृथ्वी मातेची पूजा केली जाते. ओडिशाच्या जगन्नाथ मंदिरात भगवान विष्णूची पत्नी भूदेवीची चांदीची मूर्ती आजही आहे. मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी नियमानुसार पूजा आणि उपवास करण्याचे अनेक फायदे आहेत.

मिथुन संक्रांतीची पूजा पद्धत

• मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी सिलबत्तेची भूदेवी म्हणून पूजा केली जाते.
• या दिवशी सिलबट्टाला दूध आणि पाण्याने आंघोळ केली जाते.
• यानंतर सिलबत्त्यावर चंदन, सिंदूर, फुले आणि हळद अर्पण केली जाते.
• मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी पूर्वजांना किंवा पूर्वजांना श्रद्धांजली वाहिली जाते.
• मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी गूळ, तांदळाचे पीठ, नारळ आणि देशी तूप यांचा वापर करून पोडा, पिठा, गोड बनवले जाते.
• या दिवशी तांदूळ घेतला जात नाही.
• मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी ब्राह्मण, गरीब आणि गरजूंना दान केल्याने सूर्यदेव प्रसन्न होऊ शकतात.

मिथुन संक्रांतीत सूर्यदेवाची पूजा : मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी सूर्योदयापूर्वी उठून आंघोळ केली जाते. यानंतर सूर्यदेवाच्या पूजेसाठी उगवत्या सूर्याचे दर्शन घेताना 'ओम घरि सूर्याय नमः' मंत्राचा उच्चार करताना जल अर्पण केले जाते. सूर्याला दिलेल्या पाण्यात लाल रोळी, लाल फुले मिसळतात. सूर्याला अर्घ अर्पण केल्यानंतर लाल आसनावर बसून पूर्वेकडे तोंड करून सूर्याच्या मंत्राचा १०८ वेळा जप केला जातो.

मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी करावयाचे उपाय :

• मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी लोक सूर्योदयापूर्वी उठतात आणि स्नान करतात.
• त्यानंतर सूर्यदेवाला धूप व दिवा दाखवून आरती केली जाते. त्यानंतर सूर्यदेवाला सात वेळा नमस्कार करून प्रदक्षिणा केली जाते.
• या दिवशी गरीब आणि गरजूंना दान करण्याची शपथ घेतली जाते.
• मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी हिरव्या रंगाच्या वस्तू दान केल्या जातात.
• मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी पालक, मूग आणि हिरवे कपडे दान करणे अत्यंत फलदायी मानले जाते.
• मिथुन संक्रांतीच्या दिवशी मीठ न खाता उपवास केल्याने सर्व समस्या दूर होतात.
• सूर्यदेवाची पूजा करण्यासाठी तांब्याचे ताट किंवा तांब्याचे भांडे वापरतात.
• ताटात लाल चंदन, लाल फुले, तुपाचा दिवा ठेवतात. दिवा, तांब्याचा किंवा मातीचा दिवा ठेवू शकतो.
• सूर्यदेवाला अर्पण केलेले पाणी जमिनीवर पडू दिले जात नाही. हे पाणी तांब्याच्या भांड्यात अर्पण केले जाते.
• मग हे पाणी झाडाच्या झाडाला ओतले जाते.

मिथुन संक्रांती 2023 तारीख आणि वेळ :

मिथुन संक्रांतीची तारीख 15 जून 2023 आहे.

पुण्य कला: १५ जून (PM 6:29 PM ते 07:20 PM)

महा पुण्य काळ: १५ जून ( संध्याकाळी ६:२९ ते संध्याकाळी ७:२० )

हेही वाचा :