कोलकाता : कोलकाता पोलिसांनी (Kolkata Police) गुन्हेगार किंवा आरोपींची चौकशी करण्यासाठी एक खास तंत्र वापरायचे ठरवले आहे. या तंत्राद्वारे गुन्हेगारांची सौम्य आवाजात चौकशी करून त्यांचा विश्वास संपादन करण्यावर भर देण्यात येणार आहे. विशेष म्हणजे कोलकाता पोलिस अमेरिका आणि नेदरलँड पोलिसांकडून हे चौकशी तंत्र शिकण्याचा विचार करत आहेत. (interrogation style from US) (Kolkata Police interrogation style from US).
आरोपींशी सौम्य भाषेत बोलणार : मानवी हक्क आयोगाच्या दबावामुळे पोलीसांनी आरोपींचे शारीरिक शोषण किंवा मारहाण करण्याचे प्रकरणे सध्या कमी झाले आहेत. मात्र आरोपींना धमकावण्याचे पोलिसांचे धोरण अजूनही कायम आहे. आता आरोपींना धमकावण्याची ही प्रथा रद्द करून त्यांच्याशी सौम्यपणे बोलण्याची विदेशी पोलीसांची पद्धत कोलकाता पोलीस वापरणार आहेत.
विदेशी आणि भारतीय पोलिसांच्या कार्यशैलीत तफावत : पोलीस सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, दरवर्षी देशातील प्रत्येक तपास यंत्रणेची एक बैठक होते. या बैठकीत गुन्हेगार किंवा कोणत्याही प्रकरणात अटक करण्यात आलेल्या आरोपींची चौकशी कशी करता येईल यावर चर्चा करण्यात येते. आतापर्यंतची आरोपींची चौकशी करण्याची युनायटेड स्टेट्स पोलिसांची कार्यशैली आणि कोलकाता पोलिसांची पद्धत यात कमालीचे अंतर आहे. हा फरक दूर करण्यासाठीच कोलकाता पोलिस हे अमेरिकन तंत्र शिकण्याचा विचार करत आहेत.
आरोपींना शारीरिक इजा होत नाही : अमेरिकन पोलिसांच्या शैलीत चौकशीची मूळ अट अशी आहे की, आरोपींना पोलीस ठाण्यात ताब्यात घेतल्यानंतर त्यांना मैत्रीपूर्ण वागणूक मिळावी. तपास अधिकाऱ्यांना आरोपींचा विश्वास संपादन करावा लागतो. कोलकाता पोलिसांच्या अनेक वरिष्ठ अधिकार्‍यांच्या मते, आरोपीशी मृदू स्वरात बोलणे आणि त्याच्याशी सन्मानपूर्वक बोलून विश्वास संपादन केल्याने गुन्हेगार किंवा आरोपीच्या मनात असलेल्या गुन्ह्याच्या गुपितांवर प्रकाश पडू शकतो. आणि असे केल्याने मानवी हक्कांच्या उल्लंघनाचा देखील प्रश्न उद्भवणार नाही. हे एक प्रकारचे शीतयुद्धच आहे. या तंत्राचा संयमाने अवलंब केल्यास पीडित व्यक्तीला शारीरिक इजा न करता त्याच्या मनातील गुपिते बाहेर काढता येतात.
मारहाण करण्याची प्रथा कायमची संपुष्टात आल्याचा दावा : मात्र, या संदर्भात आयपीएस समुदायातील एका वर्गाचा दावा आहे की, अमेरिकेच्या चालीरीती आणि भारतातील चालीरीती सारख्या नाहीत. परिणामी, विविध गुन्ह्यांतील आरोपींशी मैत्री करण्यापेक्षा संपूर्ण घटना संथ गतीने समजून घेणे योग्य ठरेल. मात्र, आरोपींना मारहाण करण्याची प्रथा कायमची संपुष्टात आल्याचा दावा कोलकाता पोलिसांच्या चौकशीच्या तंत्राने केला आहे.
