नवी दिल्ली : आजचा दिवस देशासाठी ऐतिहासिक आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आज पहिली स्वदेशी विमानवाहू युद्धनौका 'INS विक्रांत' भारतीय नौदलाला सुपूर्द केली. भारताच्या सागरी इतिहासातील हे आतापर्यंतचे सर्वात मोठे जहाज आहे.
जाणून घेऊया त्याची खासियत - INS विक्रांत एअरक्राफ्ट कॅरियर हे समुद्राच्या वर तरंगणारे हवाई दलाचे स्थानक आहे. यावरुन आपण लढाऊ विमाने, क्षेपणास्त्रे, ड्रोनद्वारे शत्रूंचे नापाक इरादे नष्ट करु शकतो. आयएनएस विक्रांतमधून 32 बराक-8 क्षेपणास्त्रे डागली जाऊ शकतात. 44,570 टन पेक्षा जास्त वजनाची, ही युद्धनौका 30 लढाऊ विमाने सामावून घेण्यास सक्षम आहे. हवेतून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्रे आणि मार्गदर्शित बॉम्ब आणि जहाजविरोधी क्षेपणास्त्रांनी ती सुसज्ज आहे. मिग-29 साठी लूना लँडिंग सिस्टीम आणि सी हॅरियरसाठी DAPS लँडिंग सिस्टीम यांसारख्या विविध विमानांना हाताळण्यासाठी आधुनिक प्रक्षेपण आणि पुनर्प्राप्ती प्रणाली देखील यावर सुसज्ज आहे.
INS विक्रांतवर 30 विमाने तैनात - INS विक्रांतमध्ये 30 विमाने असतील. ज्यात 20 लढाऊ विमाने आणि 10 हेलिकॉप्टर असतील. सध्या, मिग-२९ के ('ब्लॅक पँथर') लढाऊ विमाने विक्रांतवर तैनात केली जातील आणि त्यानंतर DRDO आणि HAL द्वारे विकसित केले जाणारे TEDBF म्हणजेच दोन इंजिन डेक बेस्ड फायटर जेट असेल. कारण TEDBF पूर्णपणे तयार होण्यासाठी काही वर्षे लागू शकतात. यादरम्यान अमेरिकेची F-18A सुपर हॉर्नेट किंवा फ्रान्सची राफेल (M) तैनात केली जाऊ शकतात. या दोन्ही लढाऊ विमानांच्या चाचण्या सुरू झाल्या आहेत. अंतिम अहवालानंतर कोणती लढाऊ विमाने तैनात करायची याचा निर्णय घेतला जाणार आहे. या वर्षीच्या नोव्हेंबर महिन्यापासून विक्रांतवर मिग-२९ के लढाऊ विमाने तैनात करण्यात येणार आहेत.
बांधण्यासाठी किती खर्च आला - 20 हजार कोटी रुपये खर्चून जहाज बांधण्यात आले आहे. हे भारतीय नौदलाच्या स्वतःच्या संस्थेच्या वॉरशिप डिझाइन ब्युरोने डिझाइन केले आहे आणि बंदरे, जहाजबांधणी आणि जलमार्ग मंत्रालयाच्या अंतर्गत असलेल्या कोचीन शिपयार्ड लिमिटेड या सार्वजनिक क्षेत्रातील शिपयार्ड कंपनीने तयार केले आहे. विक्रांत हे अत्याधुनिक स्वयंचलित वैशिष्ट्यांसह बांधले गेले आहे आणि ते भारताच्या सागरी इतिहासातील आतापर्यंतचे सर्वात मोठे जहाज आहे.
या विमानवाहू जहाजाच्या 2,300 कंपार्टमेंटमध्ये 1,700 खलाशांसाठी जागा आहे. तसेच महिला अधिकाऱ्यांसाठी विशेष केबिन आहेत आणि एका लहान शहराला वीज देण्यासाठी पुरेशी वीज निर्माण करण्यास हे जहाज सक्षम आहे. लष्कराच्या म्हणण्यानुसार, विक्रांतच्या स्वयंपाकघरात एका दिवसात 4800 लोकांसाठी जेवण बनवता येते आणि एका दिवसात 10 हजार रोट्या बनवता येतात.
आयएनएस विक्रांतची ताकद किती आहे - कोणत्याही विमानवाहू युद्धनौकेची ताकद म्हणजे त्यावर तैनात केलेली लढाऊ विमाने आणि हेलिकॉप्टर. विमानवाहू जहाज समुद्रात तरंगणारे हवाई क्षेत्र म्हणून काम करते. त्यावर तैनात केलेली लढाऊ विमाने आणि हेलिकॉप्टर कित्येक मैल दूर समुद्राचे निरीक्षण आणि संरक्षण करतात. शत्रूची कोणतीही युद्धनौका आजूबाजूच्या पाणबुडीलाही मारण्याची हिंमतही करत नाही. विक्रांतचा टॉप स्पीड 28 नॉट्स आहे आणि ते एका वेळी 7500 नॉटिकल मैल अंतर कापू शकते. म्हणजेच भारतातून बाहेर पडल्यानंतर ते थेट ब्राझीलपर्यंत पोहोचू शकते. त्यावर तैनात केलेली लढाऊ विमाने एक ते दोन हजार मैलांचे अंतरही पार करू शकतात.
विक्रांतवर असणार्‍या रोटरी विंग विमानांमध्ये सहा पाणबुडीविरोधी हेलिकॉप्टर असतील. जे शत्रूच्या पाणबुड्यांवर विशेष नजर ठेवतील. MH-60R म्हणजेच रोमियो हेलिकॉप्टर अशा 24 मल्टी-मिशन हेलिकॉप्टरसाठी भारताने अमेरिकेशी अलीकडेच करार केला आहे. भारताला यापैकी दोन (02) रोमियो हेलिकॉप्टर देखील मिळाले आहेत. याशिवाय शोध आणि बचाव मोहिमेत दोन टोही हेलिकॉप्टर आणि फक्त दोनच वापरण्यात येणार आहेत.
IAC विक्रांतच्या कार्यान्वित झाल्यामुळे, भारताची ताकद वाढेल. IAC विक्रांतच्या कार्यान्वित झाल्यामुळे भारताला पूर्व आणि पश्चिम दोन्ही किनारपट्टीवर विमानवाहू युद्धनौका तैनात करता येईल. यामुळे या प्रदेशात भारतीय नौदलाची सागरी उपस्थिती आणि क्षमता वाढेल.
