Importance Of Sengol : 'सेंगोल'भोवती फिरतेय राजकीय रस्सीखेचाची लढाई; वाचा, सेंगोलचा इतिहास

थिरुवावदुथुराई अधेनम यांच्याकडून पंतप्रधान नरेंद्र मोदींना 'सेंगोल' मिळाले आणि ते नवीन संसदेत ठेवण्यात आले. सत्ताधारी पक्षाने '1947 मधील सत्ता हस्तांतरणाची आठवण' करून देण्याचा प्रयत्न केला. त्याच्या ऐतिहासिकतेवरून निर्माण झालेल्या वादाबद्दल आपल्याला माहीत असणे आवश्यक असलेली प्रत्येक गोष्ट येथे आहे.

हैदराबाद (तेलंगाना): 'सेंगोल', हा राजदंडासाठी वापरल्या जाणारा तामिळ शब्द आहे. त्याला ऐतिहासिक महत्त्व आहे. कारण ते मध्ययुगीन आणि पूर्व-मध्ययुगीन काळात राजांना त्यांच्या राज्याभिषेकादरम्यान सादर केले गेले होते. 1947 मध्ये ब्रिटीश राजवटीपासून स्वातंत्र्यापर्यंत भारताच्या सत्तेच्या हस्तांतरणाच्या संदर्भात, सेंगोलचा वापर ब्रिटिशांकडून भारतीय लोकांकडे सत्ता हस्तांतरित करण्यासाठी प्रतिकात्मकपणे केला गेला. सर्वांत जुन्या शैव संस्थांपैकी एक असलेल्या थिरुवावुदुथुराई अधेनमने या सोहळ्याचे संचालन केले आणि चेन्नईस्थित ज्वेलर्स वुम्मीदी बंगारू चेट्टी अँड सन्स यांनी सेंगोलची रचना केली. समारंभानंतर 'सेंगोल' अलाहाबादमधील संग्रहालयात ठेवण्यात आले.

सभापतींच्या खुर्चीशेजारी असणार 'सेंगोल': भारत सरकारचे आता नवीन संसद भवनात सभापतींच्या खुर्चीशेजारी 'सेंगोल' बसवण्याचे उद्दिष्ट आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी 28 मे रोजी 24 अधेनाम प्रमुखांकडून 'सेंगोल' स्वीकारणार आहेत. हा कायदा 1947 मधील सत्ता हस्तांतरणाची आठवण करून देणारा प्रतिकात्मक हावभाव आहे आणि भारताच्या लोकशाही प्रवासाच्या सातत्यांवर जोर देण्यात आला आहे.

हा आहे 'सेंगोल'चा इतिहास: केंद्राच्या म्हणण्यानुसार, सेंगोलचा इतिहास लॉर्ड माउंटबॅटनच्या सत्तेच्या हस्तांतरणाच्या औपचारिक बाबींच्या चौकशीपासूनचा आहे. भारताचे पहिले पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांनी सी. राजगोपालाचारी (राजाजी) यांच्याकडून सल्ला मागितला. ज्यांनी त्यांना मध्ययुगीन तमिळ राज्यांमध्ये प्रचलित सत्तेच्या औपचारिक हस्तांतरणाच्या परंपरेची ओळख करून दिली. ही परंपरा संगम युग आणि मध्ययुगीन चोल काळात अस्तित्वात होती, असे ऐतिहासिक पुरावे सूचित करतात. 14 ऑगस्ट 1947 रोजी, थिरुवावदुथुराई अधेनमचे उपमहापूजारी, नागस्वराम वादक आणि एक पारंपरिक मंदिर गायक (ओडुवर) यांच्यासह, लॉर्ड माउंटबॅटन यांना 'सेंगोल' सादर केले. राजदंड नंतर गंगा नदीच्या पवित्र पाण्याने शुद्ध करण्यात आला आणि नेहरूंच्या निवासस्थानी मिरवणुकीत नेण्यात आला, जिथे तो त्यांना सुपूर्द करण्यात आला. ब्रिटिशांकडून भारतीय लोकांकडे सत्ता हस्तांतरणाचे प्रतीक आहे. यावेळी एक विशेष गाणेही सादर करण्यात आले.

विरोधकांचे मत: सेंगोलच्या संदर्भात वाद निर्माण झाला आहे, विशेषत: काँग्रेस आणि भाजप यांच्यात नवीन संसद भवनाच्या उद्घाटनावरून शीतयुद्ध रंगले. इतर विरोधी पक्षांनीही संसद भवन उद्‌घाटनावर बहिष्कार टाकला. या इमारतीचे उद्घाटन पंतप्रधानांनी नव्हे तर राष्ट्रपतींनी करायला हवे होते, असा युक्तिवाद विरोधकांचा आहे.

काय होते कॉंग्रेसचे मत: काँग्रेस नेते जयराम रमेश यांनी अलीकडेच असा दावा केला आहे की, भारताच्या स्वातंत्र्याच्या पूर्वसंध्येला ब्रिटीशांनी नेहरूंना 'सेंगोल' ताब्यात दिल्याचे समर्थन करणारे कोणतेही कागदपत्री पुरावे नाहीत. रमेश यांनी माउंटबॅटन, राजाजी आणि नेहरूंचे राजदंडाच्या प्रतीकात्मकतेबद्दलचे दावे निराधार आणि कोणतेही समर्थन पुरावे नसलेले म्हणून फेटाळून लावले. प्रत्युत्तरात, भाजपचे गृहमंत्री अमित शहा यांनी विरोधकांच्या टीकेवर टीका केली. विरोधकांकडून केली जाणारी टीका ही भारताच्या संस्कृतीचा अपमान आहे. शाह यांनी वादग्रस्तपणे सांगितले की, अधेनामने सादर केलेला राजदंड केवळ चालण्याची काठी म्हणून कमी करण्यात आला होता.

काँग्रेसच्या दाव्यांचे खंडन: थिरुवावुदुथुराई अधेनमने काँग्रेसच्या दाव्यांचे खंडन केले आहे. त्यांनी असे नमूद केले आहे की, त्यांना राजाजींनी 1947 मध्ये सत्ता हस्तांतरित करण्यासाठी आमंत्रित केले होते, हे चांगले दस्तऐवजीकरण आहे. संस्थेने काही राजकीय पक्षांशी संबंधित व्यक्तींनी केलेल्या वक्तव्याबद्दल दुःख व्यक्त केले.

सेंगोलचे राजकीय महत्त्व: राजकीय दृष्टीकोनातून, सेंगोलला सभापतींच्या खुर्चीशेजारी बसवण्याचा सरकारचा निर्णय महत्त्वाचा आहे. विशेषत: आगामी सार्वत्रिक निवडणुकांपूर्वी तामिळनाडूमध्ये आपले अस्तित्व मजबूत करण्याचा भाजपचा प्रयत्न आहे. या संदर्भात मागील वर्षी झालेल्या काशी-तमिळ संगम कार्यक्रमाचे सातत्य म्हणून या हालचालींकडे पाहिले जाऊ शकते, ज्याचा उद्देश उत्तर आणि दक्षिण यांच्यातील सांस्कृतिक आणि सभ्यता संबंध कायम ठेवण्याचा होता.

हेही वाचा: