हैदराबाद : गुजरात विधानसभा निवडणुकीत भाजपच्या ऐतिहासिक विजयाचा अंदाज आधीच वर्तवण्यात आला होता. पक्षाने आपला पूर्वीचा विक्रम मोडून नवा विक्रम स्थापीत केला. साहजिकच, याचे श्रेय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी (Prime Minister Narendra Modi) आणि इतर भाजप नेत्यांच्या नेतृत्वाखालील जोरदार प्रचाराला जाते. जनतेच्या या प्रचंड पाठिंब्यासाठी पंतप्रधान मोदींनी निवडणूक प्रचारादरम्यान वारंवार आवाहन केले होते. आणि त्यांच्या आवाहनाचा जनतेवर किती प्रभाव ( GUJARAT HEEDED MODIS APPEAL) पडतो हे आजच्या विजयाने दाखवून दिले आहे. निम्म्याहून अधिक मतदारांनी भाजपला मतदान केले.
आजच्या विजयाने विरोधक आणि विरोधी पक्ष दोघांचेही धाबे दणाणले आहेत. आता विधानसभेत भाजप स्वबळावर निर्णय घेण्यास मोकळे असेल. येत्या पाच वर्षात विरोधी पक्षाच्या आमदारांची संख्या पाहता सभागृहात सत्ताधारी पक्षाच्या विरोधात बसलेल्या गॅलरीतून क्वचितच कोणाचा आवाज ऐकू येईल. काहीही नाही, अगदी दलित समस्या, बिल्किस बानो बलात्कार प्रकरण किंवा सत्ताविरोधी लाट भाजपला हादरवू शकली नाही.
मोदी आणि मोदींची प्रतिमेची या मुद्द्यांवर छाप पडली, किंवा ती झाकली गेली, या मुद्द्यांचा अन्यथा भाजपच्या कामगिरीवर परिणाम होऊ शकतो. पक्षाच्या तळागाळातील कार्यकर्त्यांनी, पन्ना प्रमुखांनी लोकांना सांगितले की जर पक्षाने त्यांच्यासाठी पुरेसे केले नसेल तर त्यांच्याकडे दुर्लक्ष करा, परंतु मोदींना मतदान करायचे आहे. त्यांनी तसे आवाहन केले. मोदींना मातीचे पुत्र म्हणत त्यांनी मतदारांना भावनिक जोडले. विरोधी छावणीचे उमेदवार-काँग्रेस, आप, एआयएमआयएम- एकमेकांच्या विरोधात विभागून राहिले.
त्यामुळे विरोधकांना जे काही मत मिळाले ते विखुरले गेले. काही मतदारसंघांमध्ये इतके मुस्लिम उमेदवार होते की ते केवळ विभाजनाचे स्रोत म्हणून काम करू शकले आणि कोणत्याही विरोधी पक्षांना फायदा होऊ शकला नाही, अगदी असदुद्दीन ओवेसी यांच्या नेतृत्वाखालील एआयएमआयएमलाही नाही. राज्यात भाजपचे प्रचंड बहुमत हे ठरवुन आखलेल्या रणनीतीचा परिणाम आहे, जी रणनीती पक्षाने गेल्या सुरत नगरपालिका निवडणुकीत अवलंबली होती आणि त्यावेळई 27 जागा जिंकल्या.
ओवेसी यांच्या नियमित गुजरात दौऱ्यांचीही भाजपने एका ना अनेक कारणांने दखल घेतली. त्यांच्यासाठी, काँग्रेस हा पूर्वी अस्तित्वात असलेला मोठा धोका होता, विशेषत: सौराष्ट्र विभागात, जिथे खुद्द पंतप्रधान मोदींनी काँग्रेसचा प्रभाव कमी करण्यासाठी मोहीम सुरू केली होती. जेव्हा त्यांनी संपूर्ण राज्यातील जनतेला संबोधित केले तेव्हा ते प्रत्यक्षात सौराष्ट्र भागात तळ ठोकून होते आणि अनेक रॅली काढल्या. पूर्वी काँग्रेसचा बालेकिल्ला असलेल्या विभागात त्यांनी विरोधकांवर जोरदार हल्ला चढवला, जिथे त्यांनी मागील निवडणुकीत बहुसंख्य जागा जिंकल्या होत्या.
2017 मध्ये, काँग्रेसने सौराष्ट्रातील 48 पैकी 28 जागा जिंकल्या होत्या, तर भाजपला केवळ 19 जागा मिळाल्या होत्या. उत्तर गुजरातमध्ये काँग्रेसने 53 पैकी 24 जागा जिंकल्या, पंतप्रधान मोदींच्या जन्मगावी वडनगर, उंझा येथेही काँग्रेसच्या उमेदवाराने भाजपच्या उमेदवाराचा सुमारे 19,000 मतांनी पराभव केला. पण यावेळी, भाजपची हिंदुत्व विचारधारा त्याच्या समर्थनाच्या पलीकडे जाऊन समाजात मुख्य प्रवाहात शिरली आहे. हिंदुत्वाच्या या कल्पनेने राज्यातील विरोधकांना अक्षरशः नगण्य केले आहे.
मात्र, हिमाचलमध्ये हा प्रकार दिसला नाही. येथे भाजपला अपेक्षेप्रमाणे कामगिरी करता आली नाही. राज्यात सत्ता टिकवण्यासाठी आवश्यक असलेल्या जागाही मिळवू शकल्या नाहीत. राज्यातील मुस्लिम मतांची टक्केवारी लक्षात घेता, पहाडी राज्यात हिंदुत्वाची कल्पना भाजपसाठी कामी आली नाही. हे प्रामुख्याने सरकारी कर्मचारी होते, ज्यांनी संपूर्ण मतदारांवर प्रभाव टाकण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली होती.
जुन्या पेन्शन योजनेच्या आश्वासनांचा सर्वाधिक फायदा काँग्रेसला झाला हे उघड आहे. गुजरातमध्ये दिसणारी भगवी लाट हिमाचल प्रदेशात पूर्णपणे विरुध्द सीध्द झाली. डोंगराळ राज्यात काँग्रेस सरकार स्थापन करत आहे, तर भाजप सातव्यांदा गुजरातमध्ये सत्ता राखणार आहे. दर पाच वर्षांनी सरकार बदलण्याची पद्धत हिमाचलमध्ये बदललेली नाही. यावेळीही तोच ट्रेंड कायम आहे. पण गुजरातने जो ट्रेंड सेट केला आहे त्याचा भाजपला दीर्घकाळात फायदा होईल कारण पुढच्या वर्षी आणखी राज्यांमध्ये निवडणुका होणार आहेत. पक्षाच्या अपयशातून शिकण्याची कुशाग्र बुद्धिमत्ता पाहता, विरोधी पक्षांसमोर प्रतिस्पर्धी राहण्याचे मोठे आव्हान आहे.
