ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ದೇಶಗಳ ಮಧ್ಯದ ಸಂಬಂಧಗಳ ಸ್ವರೂಪವು ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ದ್ವಂದ್ವ ನೀತಿಗಳಿಂದ ರೂಪಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸ್ಪರ್ಧೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಹೀಗೆ ಎರಡು ಪರಸ್ಪರ ದ್ವಂದ್ವ ನೀತಿಗಳನ್ನೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಚೀನಾ ದಕ್ಷಿಣ ಚೀನಾ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ದೃಢವಾದ ತಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಅವಕಾಶವಾದಿ ವಲಯ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ತೀವ್ರಗೊಂಡಿದೆ.
ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂಘರ್ಷಗಳಿಂದಾಗಿ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದ ನಡುವಿನ ರಾಜಕೀಯ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿರುವುದರಿಂದ, ಚೀನಾ ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ವಿಶ್ವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿವೆ: ಒಂದು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಪ್ರಬಲ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನೊಂದು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ವಿರೋಧಿ ಧೋರಣೆ ತಾಳುವ ಅಥವಾ ಸಂದರ್ಭ ನೋಡಿಕೊಂಡು ತಟಸ್ಥ ಧೋರಣೆ ತಾಳುವ ರಷ್ಯಾ, ಚೀನಾ, ಇರಾನ್, ಉತ್ತರ ಕೊರಿಯಾ, ಸಿರಿಯಾ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಜಾಗತಿಕ ದಕ್ಷಿಣ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.
ಚೀನಾ ತಾನು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಗುಂಪಿನೊಳಗೆ ಯುಎಸ್ ಗಿಂತ ಹಲವಾರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ, ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಜಪಾನ್ನಿಂದ ಕಿರುಕುಳದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಚೀನಾ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದು, 1970 ರ ದಶಕದಿಂದ ಗಮನಾರ್ಹ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ದೇಶೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ಅಲೆಯಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾದ ಚೀನಾದ ದೃಢವಾದ ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿಯು 21 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ವೇಗ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಆಗಾಗ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಾಧನಗಳಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಈ ದೃಢವಾದ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಕ್ಸಿ ಜಿನ್ ಪಿಂಗ್ ಅವರ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಖಂಡಾಂತರ ಮತ್ತು ಕಡಲ ವಿವಾದಗಳು ಮತ್ತು ತೈವಾನ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಚೀನಾ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಚೀನಾ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್ ಮೇಲೆ ಚೀನಾದ ನಿರಂತರ ಕಿರುಕುಳವು ನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ತೈವಾನ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಚೀನಾ 2027 ರ ವೇಳೆಗೆ ದ್ವೀಪವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು ಎಂದು ಯುಎಸ್ ಗುಪ್ತಚರ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಊಹಾಪೋಹಗಳಿವೆ. ತೈವಾನ್ ಚೀನಾದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಚೀನಾದ ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕ್ಸಿ ಜಿನ್ ಪಿಂಗ್ ಆಗಾಗ ಹೇಳುವುದು ಈ ವಾದವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುತ್ತದೆ.
ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭುತ್ವ ಸಾಧಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿಶ್ವ ನಾಯಕನಾಗುವ ವಿಷಯವು ಯುಎಸ್ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ನಡುವಿನ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಬೈಡನ್ ಆಡಳಿತದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಎರಡು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಚೀನಾಕ್ಕೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮತ್ತು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ರಫ್ತನ್ನು ಮಿತಿಗೊಳಿಸಲು ಯುಎಸ್ ಹಲವಾರು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಯುಎಸ್ ಮುಕ್ತ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯೋಚಿತವಲ್ಲ ಎಂದು ಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮತ್ತು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು, ಅವುಗಳ ಸ್ವಭಾವದಿಂದ ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿಂದಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸವಾಲು ಒಡ್ಡುತ್ತವೆ.
2022 ರಲ್ಲಿ, ಬೈಡನ್ ಅವರ ಚಿಪ್ಸ್ (CHIPS) ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಯ್ದೆಯು ಚೀನಾಕ್ಕೆ ರಫ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ ಅನ್ನು ಚೀನಾಕ್ಕಿಂತ ಮುಂದಿರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಈ ನಿರ್ಬಂಧಗಳ ಪರಿಣಾಮದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಇದ್ದರೂ, ಅವು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಎರಡು ಫಲಿತಾಂಶಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಪಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಸಿಗದಂತೆ ಮಾಡಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಾವನೆಗಳಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಅಂತಹ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಸಾಧಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.
ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಏನಾಗುತ್ತಿದೆ?: ಯುಎಸ್ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವು ಜಾಗತಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಮಹತ್ವ ಹೊಂದಿದೆ. ವಿಶ್ವದ ಎರಡು ಅತಿದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ನಡುವಿನ ಈ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿನ ಕುಸಿತವು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಭೀಕರ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭಾರತ ಸೇರಿದಂತೆ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಯುಎಸ್-ಚೀನಾ ಸಂಬಂಧಗಳು ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಹೊಸ ಹಂತವಾಗಿ ವಿಕಸನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ ಎಂಬ ಸೂಚನೆಗಳಿವೆ. ಇದು ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಇರಾನ್ಗೆ ಚೀನಾದ ರಹಸ್ಯ ಬೆಂಬಲದ ಬಗ್ಗೆ ಯುಎಸ್ನ ಆತಂಕವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಚೀನಾಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದ ಯುಎಸ್ ವಿದೇಶಾಂಗ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಆಂಟನಿ ಬ್ಲಿಂಕೆನ್ ರಷ್ಯಾಕ್ಕೆ ಚೀನಾದ ಸಹಾಯದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದ್ದಾರೆ. "ಚೀನಾವು ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳು, ಮೈಕ್ರೋಇಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್, ಯುದ್ಧಸಾಮಗ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಕೆಟ್ ಪ್ರೊಪೆಲ್ಲಂಟ್ಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ನೈಟ್ರೊಸೆಲ್ಯುಲೋಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಸ್ಕೋ ತನ್ನ ರಕ್ಷಣಾ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಬಳಸುವ ಇತರ ದ್ವಿ-ಬಳಕೆಯ ವಸ್ತುಗಳ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪೂರೈಕೆದಾರನಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ರಷ್ಯಾ, ಇರಾನ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಕೊರಿಯಾಕ್ಕೆ ಘಟಕ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬೆಂಬಲದ ಹೊರತಾಗಿ, ಇರಾನ್ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದಂತಹ ಇಂಧನ ರಫ್ತು ಮಾಡುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಚೀನಾ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆದಾಯದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಇರಾನ್ನ ರಕ್ಷಣಾ ವಲಯವು ರಕ್ಷಣಾ ಉಪಕರಣಗಳ ರಫ್ತಿನಿಂದ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅದರ ಕೈಗೆಟುಕುವ ಬೆಲೆಯ ಶಹೀದ್ ಡ್ರೋನ್ಗಳು ರಷ್ಯಾ-ಉಕ್ರೇನ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿರುವುದು ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ.
ಭಾರತದ ಮೇಲಾಗುವ ಪರಿಣಾಮವೇನು: ಜಾಗತಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಕಳೆದೊಂದು ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಭಾವ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿಶ್ವದ ಎರಡು ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳಾದ ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಯುಎಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ವಿಕಸನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಮತ್ತು ಈಗ ಭಾರತ ವಿಶ್ವದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆದಿರುವುದರಿಂದ ದೇಶವು ಜಾಗತಿಕ ಶಕ್ತಿಯ ಸಮತೋಲನದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತಂದಿದೆ.
ತನ್ನ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಘರ್ಷಣೆರಹಿತ ವಿಧಾನದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತವು ಕಳೆದ ಅರ್ಧ ಶತಮಾನದ ಬಹುಪಾಲು ಚೀನಾ, ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಯುಎಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ನಿಪುಣವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಸಿದೆ. ಯುಎಸ್ ಜೊತೆಗಿನ ಸಂಬಂಧಗಳು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದರೂ, ಚೀನಾದೊಂದಿಗಿನ ಅದರ ಸಂಬಂಧವು ಹೆಚ್ಚು ಜಾಗರೂಕವಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಾಸ್ತವಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ ರೇಖೆಯ (ಎಲ್ಎಸಿ) ಉದ್ದಕ್ಕೂ 2020 ರ ಗಾಲ್ವಾನ್ ಘರ್ಷಣೆಗಳ ನಂತರ ಭಾರತ ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಯುಎಸ್ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ನಡುವಿನ ಪೈಪೋಟಿಯ ತೀವ್ರತೆಯು ಇಂಡೋ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಲಿದೆ. ಯುಎಸ್ನೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತವು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, 2008 ರ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಸಾಕಷ್ಟು ದೃಢವಾಗಿದೆ.
ಕಳೆದ ಒಂದೂವರೆ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಇಂಡೋ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಏಕೀಕರಣದ ಅನೇಕ ಹೊಸ ಆಯಾಮಗಳು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಮತ್ತು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಆಯಾಮಗಳು ಕಂಡು ಬಂದಿವೆ. ಈ ಮೂರು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಹೇಗೆ ವಿಕಸನಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವು ಮಹಾನ್ ಶಕ್ತಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಂಘರ್ಷಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿವೆಯೇ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಇಂಡೋ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ನ ಸ್ಥಿರತೆಯು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವ ಭಾರತ, ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯ ಪಾಲುದಾರನಾಗಿ ಮುಕ್ತ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಗತ ಇಂಡೋ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವಾಗ ಯಾವುದೇ ದೊಡ್ಡ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಶಕ್ತಿ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಲೇಖನ: ವಿವೇಕ್ ಮಿಶ್ರಾ, ಅಬ್ಸರ್ವರ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ನ ಸ್ಟ್ರಾಟೆಜಿಕ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂನ ಫೆಲೋ
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಯದ 'ಅರಾಜಕೀಯ': ಮತ್ತೆ ಹೊಸದಾಗಿ ಚುನಾವಣೆಯ ಸುಳಿವು! ನವಾಜ್ ಷರೀಫ್‌ಗೆ ಪ್ರಧಾನಿ ಪಟ್ಟ? - Pakistan Politics
