ನವದೆಹಲಿ: ವಿತ್ತ ಸಚಿವೆ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರು, ಜುಲೈ 23ರಂದು ಮುಂಗಡಪತ್ರ (ಬಜೆಟ್)ವನ್ನು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡನೆ ಮಾಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಚಾರಗಳ ಕುರಿತು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗದು. ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆ ಕೂಡ ಬಜೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದದು. ಹಾಗಾದರೆ ಈ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆ ಎಂದರೇನು? ಏಕೆ ಮುಖ್ಯ ಎಂಬುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ತಿಳಿಯಿರಿ
ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಜೆಟ್ನಲ್ಲಿರುವ ತೆರಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ವಿತ್ತ ಸಚಿವರು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದ ತಕ್ಷಣ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೊಸ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಲು, ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಅಥವಾ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ಕಾನೂನನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ.
ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರು, ಬಜೆಟ್ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೆರಿಗೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಕೆಲವು ಹಣಕಾಸು ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು, ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದ ತಕ್ಷಣ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆ ಮಂಡನೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಅನುಮೋದನೆ ಅಗತ್ಯ: ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯು ವಿಶೇಷ ಮಸೂದೆ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಅನುಮೋದನೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಶಿಫಾರಸಿನ ಕುರಿತು ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧಿಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳೆಂದರೆ ವಿಧಿ 117 ಮತ್ತು 274.
ಆರ್ಟಿಕಲ್ 117 ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಗಳ ಬಗೆಗಿನ ವಿಶೇಷ ನಿಬಂಧನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ 110 ರ (1) ನೇ ವಿಧಿಯ (ಎ) ನಿಂದ (ಎಫ್) ಉಪ - ಕಲಂಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ವಿಧೇಯಕ ಅಥವಾ ತಿದ್ದುಪಡಿಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಅನುಮೋದನೆ ಇಲ್ಲದೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸುವಂತಿಲ್ಲ.
ಆರ್ಟಿಕಲ್ 110ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಯಾವುದೇ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಲು, ಮಾರ್ಪಡಿಸಲು, ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಜೊತೆಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಸಾಲ ಪಡೆಯುವುದು, ಭಾರತದ ಸಂಚಿತ ನಿಧಿಯಿಂದ ಹಣವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ವಿಷಯಗಳಿಗೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.
117ನೇ ವಿಧಿಯು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಅನುಮೋದನೆಯ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. 274ನೇ ವಿಧಿ ರಾಜ್ಯಗಳು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವ ತೆರಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಅಥವಾ 1961ರ ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆಯ ಅಡಿ ಕೃಷಿ ಆದಾಯದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೇ 274ನೇ ವಿಧಿಯು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ವಿತರಿಸಬಹುದಾದ ಹಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬದಲಾವಣೆ ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ವಿಧಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಶುಲ್ಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಅನುಮೋದನೆಯ ಅಗತ್ಯ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಆದ್ದರಿಂದ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಅನುಮೋದನೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ವಿಧಿಗಳ ಅಡಿ ಈ ಅನುಮೋದನೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಈ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು, ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರು ಲೋಕಸಭೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗೆ ಪತ್ರವನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಪತ್ರವನ್ನು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಗೆ ರವಾನಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ ಮಸೂದೆಯ ವಿಷಯವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ನಂತರ, ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ವಿಧಿ 117 ರ ಷರತ್ತು (1) ಮತ್ತು (3) ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಧಿ 274 ರ ಷರತ್ತು (1) ರ ಅಡಿ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು: ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕಾನೂನನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರಣಗಳ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು (ಎಸ್ಒಆರ್) ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ. ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆಯಾದ ತಕ್ಷಣ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸುವ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯೂ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ ಇದು ಇರುತ್ತದೆ.
ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ಫೆಬ್ರವರಿ 1 ರಂದು ಪ್ರಸಕ್ತ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಮಧ್ಯಂತರ ಬಜೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾದ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆ 2024 ರಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರು, 2024-2025 ರ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸುವ ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ದರಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವುದು, ತೆರಿಗೆದಾರರಿಗೆ ಕೆಲವು ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಕಾನೂನುಗಳಲ್ಲಿ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಈ ವರ್ಷದ ಬಜೆಟ್ ಗಾತ್ರ 48 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ.: ಯಾವೆಲ್ಲ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ ಹಣಕಾಸು? ಇಲ್ಲಿದೆ ಮಾಹಿತಿ - union budget size
