ન્યૂઝ ડેસ્ક: દિલ્હી જેવા મોટા શહેરોની હવાથી લોકોને ગૂંગળામણ થઈ (Metro cities pollution level rises) રહી છે. પ્રદુષણ લોકો માટે આફત બની ગયું છે. ઘણા મહાનગરોના એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સ ડાર્ક રેડ ઝોનમાં હોવાને કારણે લોકોને શ્વાસ લેવામાં તકલીફની સાથે આંખોમાં બળતરા પણ થઈ રહી છે. ધુમ્મસ અને ધુમાડાના કારણે લોકોની મુશ્કેલીમાં વધારો થયો છે. કેટલાક દિવસોથી, મહાનગરના ઘણા વિસ્તારો ઝાકળની ચાદરમાં લપેટાયેલા જોવા મળે છે. ધુમ્મસના કારણે લોકો મોર્નિંગ વોક પર જવાનું ટાળી રહ્યા છે. હાલમાં મહાનગર ગેસ ચેમ્બરમાં ફેરવાઈ ગયું છે. દિલ્હી, મુંબઈ, હરિયાણા જેવા ઘણા શહેરોનું પ્રદૂષણ સ્તર 300થી વધુ છે. ત્યારે સ્વાસ્થ્યને સારુ રાખવા માટે યોગાસન એક શ્રેષ્ઠ (yoga for lungs health) ઉપાય છે.
પ્રદુષણનું વધતું પ્રમાણ: બ્રિટિશ મેડિકલ કાઉન્સિલના ભૂતપૂર્વ વૈજ્ઞાનિક અને સ્વીડનની ઉપસાલા યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર ડૉ.રામ એસ. ઉપાધ્યાયના જણાવ્યા અનુસાર, પ્રદૂષણ હાલમાં એક મોટી સમસ્યા છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનની ગાઈડલાઈન મુજબ હાલમાં દિલ્હીમાં PM 2.5 સાંદ્રતાનું સ્તર લગભગ 25 ગણું વધારે છે. વર્તમાન સમયમાં પ્રાણાયામ, અનુલોમ વિલોમ વિલોમ વગેરે યોગાસનો કરવાથી ખૂબ જ ફાયદો થઈ શકે છે. યોગ વ્યક્તિને પ્રદૂષણના પરિણામોનો સામનો કરવા અને તેની સામે લડવામાં સક્ષમ બનાવી શકે છે. ફેફસાંને મજબૂત બનાવવામાં યોગ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
પ્રદૂષણથી સુરક્ષિત રહેવા યોગસન: લોકો પ્રદૂષણથી પોતાને સુરક્ષિત રાખવા માટે તમામ પ્રયાસો કરી રહ્યા છે. જ્યાં એક તરફ મેટ્રોમાં રહેતા લોકો બિનજરૂરી રીતે ઘરની બહાર નીકળવાનું ટાળી રહ્યા છે, તો બીજી તરફ તેઓ ઘરોની અંદર એર પ્યુરીફાયરનો ઉપયોગ પણ કરી રહ્યા છે. ગૂંગળામણભર્યા પ્રદૂષણના આ યુગમાં યોગાસ પ્રદૂષણથી રાહત મેળવવામાં ઘણી હદ સુધી અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. યોગ નિષ્ણાત રિચા સૂદ કહે છે કે, પ્રદૂષણના આ યુગમાં વ્યક્તિ ભસ્ત્રિકા, કપાલભાતી, બહારી અને અનુલોમ વિલોમ યોગાસનથી પોતાને સ્વસ્થ રાખી શકે છે.
ભસ્ત્રિકા કપાલભાતિ: ભસ્ત્રિકા એટલે લુહારની ઘંટડી એટલે કે, ગરમી ઉત્પન્ન કરવી. સૌ પ્રથમ સીધા બેસી જવું. ત્યારબાદ પ્રણામની મુદ્રામાં બેસવું. પછી શ્વાસ લો અને બહાર કાઢશો. આસનો દરમિયાન, શ્વાસ લેવાની અને બહાર કાઢવાની ગતિ પહેલા ધીમી, પછી મધ્યમ અને ઝડપી રાખી શકાય છે. ઝડપી ગતિએ આ આસન કરતી વખતે જો આપણે આપણા હાથ ઉપર ઉંચા કરીએ છીએ, તો આપણા ફેફસાંની ક્ષમતા વધુ વધે છે.
અનુલોમ-વિલોમ આસન: અનુલોમ વિલોમ યોગ પ્રેક્ટિસ ફેફસાંમાંથી ઝેર દૂર કરવામાં અને તેને શુદ્ધ કરવામાં મદદરૂપ છે. ફેફસાંમાં સંચિત વધારાનું પ્રવાહી ઘટાડે છે. તે ફેફસાંમાં ઓક્સિજનયુક્ત રક્તના પ્રવાહને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ખૂબ અસરકારક હોવાનું પણ જાણીતું છે. એટલું જ નહીં આ આસન રોગપ્રતિકારક શક્તિ અને ફેફસાની ક્ષમતા વધારવામાં મદદરૂપ છે. આ કસરત કરવા માટે, શાંત મુદ્રામાં બેસો. તમારી આંખો બંધ કરો અને જમણા અંગૂઠાને જમણા નસકોરા પર રાખો. હવે ડાબી બાજુથી ઊંડો શ્વાસ લો અને જમણી બાજુથી છોડો. એ જ રીતે નાકની બીજી બાજુથી પણ શ્વાસ લો અને બહાર કાઢો.
શ્વાસ લેવાની પ્રક્રિયા: તમારી કરોડરજ્જુને સીધી રાખીને આરામથી બેસો. તમારા ઘૂંટણ પર તમારા હાથ રાખો. હથેળીઓનું મુખ આકાશ તરફ હોવું જોઈએ. અંદર લાંબો ઊંડો શ્વાસ લો. શ્વાસ બહાર કાઢતી વખતે તમારા પેટને એવી રીતે અંદર બહાર કરો કે, તે કરોડરજ્જુને સ્પર્શે. તમે જેટલું કરી શકો તેટલું કરો. હવે પેટના સ્નાયુઓને આરામ આપતી વખતે અને નાભિ અને પેટને આરામ આપતી વખતે નાક દ્વારા ઝડપથી શ્વાસ બહાર કાઢો. શરૂઆતમાં આ પ્રક્રિયાને 10 વખત પુનરાવર્તિત કરો.
બાહ્ય પ્રાણાયામ:બહ્યા પ્રાણાયામ ફેફસાં માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તે નિયમિતપણે કરવાથી ઓક્સિજનનું સ્તર વધારવામાં અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. સૌ પ્રથમ સુખાસન અથવા પદ્માસનમાં બેસો. પછી ઊંડો લાંબો શ્વાસ લો. શ્વાસ બહાર કાઢતી વખતે પેટ પર ભાર મુકો અને પેટને અંદરની તરફ ખેંચો. થોડો સમય આ સ્થિતિમાં રહો.
ડૉક્ટરની સલાહ: સમાચાર નિષ્ણાતોના અભિપ્રાય પર આધારિત છે. આને ફક્ત સૂચનો તરીકે લો. આપેલ માહિતી તબીબી સલાહનો વિકલ્પ હોઈ શકે નહીં. કોઈપણ સમસ્યાના કિસ્સામાં ડૉક્ટરની સલાહ લો.
