હૈદરાબાદ: IVF (ઇન વિટ્રો ફર્ટિલાઇઝેશન) વિશ્વભરના લાખો લોકોની બાળકની ઇચ્છા પૂરી કરે છે જેઓ અનેક કારણોસર કુદરતી રીતે ગર્ભ ધારણ કરી શકતા નથી. IVF ને પ્રજનન દવાઓની દુનિયામાં ક્રાંતિ માનવામાં આવે છે, પરંતુ સામાન્ય લોકોમાં તેના વિશે ઘણા પ્રશ્નો અને ગેરમાન્યતાઓ છે.
શા માટે ઉજવવામાં આવે છે આ દિવસ: વંધ્યત્વ અને IVF વિશે જનજાગૃતિ વધારવા તેમજ તેના વિશેની ગેરમાન્યતાઓને દૂર કરનારા તથ્યોથી લોકોને વાકેફ કરવા દર વર્ષે 25 જુલાઈએ વિશ્વ IVF દિવસ મનાવવામાં આવે છે. આ દિવસને વર્લ્ડ એમ્બ્રોયોલોજિસ્ટ ડે તરીકે પણ મનાવવામાં આવે છે. IVF એ પ્રજનન દવામાં સૌથી અદ્ભુત પ્રગતિમાંની એક ગણવામાં આવે છે, જેણે વિશ્વભરમાં મોટી સંખ્યામાં યુગલોને તેમના સંતાનનું સ્વપ્ન પૂર્ણ કરવામાં મદદ કરી છે. વિવિધ અહેવાલો અનુસાર, હાલમાં IVF દ્વારા 50 લાખથી વધુ બાળકોનો જન્મ થયો છે.
આ દિવસ ઉજવવાની શરુઆત: 10 નવેમ્બર, 1977 ના રોજ, ઇંગ્લેન્ડમાં લેસ્લી બ્રાઉન નામની મહિલાએ ડૉ. પેટ્રિક સ્ટેપ્ટો અને રોબર્ટ એડવર્ડ્સની મદદથી ઇન વિટ્રો ફર્ટિલાઇઝેશન (IVF) પ્રક્રિયા શરૂ કરી, ત્યારબાદ 25 જુલાઈ, 1978ના રોજ પ્રથમ ટેસ્ટ-ટ્યુબ બેબી, લુઈસ બ્રાઉનનો જન્મ થયો. આ સફળતાને ચિહ્નિત કરવા માટે, દર વર્ષે વિશ્વ IVF દિવસ અથવા 5 જુલાઈએ વિશ્વ IVF દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.
લોકો માટે આશાનું કિરણ: વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાના તાજેતરના અહેવાલ મુજબ વિશ્વભરમાં દર 6માંથી 1 વ્યક્તિ વંધ્યત્વની સમસ્યાનો સામનો કરી રહી છે. અંદાજો દર્શાવે છે કે, કુલ પુખ્ત વસ્તીના લગભગ 17.5 ટકા લોકો હાલમાં વંધ્યત્વથી પ્રભાવિત છે, જે ચિંતાનો વિષય છે. આવી પરિસ્થિતિઓમાં, IVF અથવા ઇન વિટ્રો ફર્ટિલાઇઝેશન એવા લોકો માટે આશાનું કિરણ પૂરું પાડે છે જેઓ માત્ર કુદરતી રીતે જ નહીં પરંતુ અન્ય ઘણી પ્રજનન તબીબી પદ્ધતિઓ અપનાવ્યા પછી પણ ગર્ભ ધારણ કરી શકતા નથી. IVF દ્વારા, સ્ત્રીઓ ગર્ભવતી બની શકે છે, ભલે તેઓ તેમના પ્રજનનનાં વર્ષો વીતી ગયા હોય, બિનફળદ્રુપ પુરૂષ ભાગીદારો સાથે હોય, અથવા પ્રજનન ક્ષમતા સંબંધિત અન્ય સમસ્યાઓથી પીડાતી હોય.
વિશ્વ IVF દિવસની ઉજવણી જરુરી છે: ભારતમાં, લગભગ તમામ શહેરોમાં IVF કેન્દ્રો હાજર છે, પરંતુ સામાન્ય રીતે, લોકો વિવિધ મૂંઝવણો અને સામાજિક કલંકના કારણે તેના વિશે સલાહ લેવાનું ટાળે છે. વિશ્વ IVF દિવસ લોકોને માત્ર આ પદ્ધતિથી સંબંધિત ગેરમાન્યતાઓને દૂર કરવાની તક પૂરી પાડતો નથી, પરંતુ તેમને તેના વિશે વધુ જાગૃત કરવા અને આ સારવાર સંબંધિત વિવિધ મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવા માટે એક મંચ પણ પૂરો પાડે છે. આ ઉપરાંત, વિશ્વ IVF દિવસ આ પ્રક્રિયા દ્વારા જન્મેલા તમામ બાળકોના જન્મની ઉજવણી કરવાની પણ મંજૂરી આપે છે.
વંધ્યત્વ થવાનું કારણ: સ્ત્રી અને પુરૂષ બંનેમાં અનેક શારીરિક સમસ્યાઓ અને અન્ય ઘણા કારણોસર વંધ્યત્વ થઈ શકે છે. ડોકટરોના મતે, જો 35 વર્ષથી ઓછી ઉંમરની સ્ત્રી સામાન્ય સેક્સ કર્યા પછી અથવા કોઈપણ સુરક્ષા વિના સેક્સ કર્યા પછી પણ ગર્ભધારણ કરી શકતી નથી અથવા જો કોઈ પુરુષ ગર્ભાવસ્થા માટે પૂરતા પ્રમાણમાં મજબૂત શુક્રાણુ ઉત્પન્ન કરી શકતો નથી, તો તેને વંધ્યત્વ અથવા ગર્ભધારણ કરવામાં અસમર્થતા કહી શકાય.
'ટેસ્ટ ટ્યુબ બેબી' પદ્ધતિ: IVF અથવા ઇન વિટ્રો ફર્ટિલાઇઝેશન એ સહાયિત પ્રજનન તકનીક છે જેને 'ટેસ્ટ ટ્યુબ બેબી' પદ્ધતિ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પદ્ધતિમાં, પરિપક્વ ઇંડાને પ્રથમ અંડાશયમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવે છે, પ્રયોગશાળામાં શુક્રાણુ સાથે ફળદ્રુપ કરવામાં આવે છે, અને પછી ફળદ્રુપ ઇંડા (ભ્રૂણ) ગર્ભાશયમાં સ્થાનાંતરિત થાય છે. આ સમગ્ર ચક્ર લગભગ ત્રણ અઠવાડિયા લે છે.
સારવારની પ્રક્રિયા કઈ રીતે નક્કી થાય છે: IVF કરતા પહેલા દંપતીને અનેક પરીક્ષણો અને પરીક્ષાઓ કરવામાં આવે છે જેમ કે સ્ત્રીઓ માટે, ઓવ્યુલેશનનું મૂલ્યાંકન, ફેલોપિયન ટ્યુબની તપાસ, ગર્ભાશયની પોલાણનું મૂલ્યાંકન અને મૂળભૂત હોર્મોનલ પ્રોફાઇલ, અને પુરુષો માટે, પ્રારંભિક પરીક્ષણો જેમ કે વીર્ય વિશ્લેષણ વગેરે. તેના આધારે, તેમની સારવારની પ્રક્રિયા નક્કી કરવામાં આવે છે.
પરંતુ એ સમજવું પણ જરૂરી છે કે: હાલમાં, આ દવાના ક્ષેત્રમાં સતત પ્રગતિ જોવા મળી રહી છે. આપણા દેશમાં, IVF ના ક્ષેત્રમાં ઘણી આધુનિક પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, અને તેને અપનાવનારા લોકોની સંખ્યા પણ વધી રહી છે. પરંતુ એ સમજવું પણ જરૂરી છે કે IVF તમામ કેસોમાં સફળ નથી એટલે કે આ ટેકનિક હંમેશા 100 ટકા પરિણામ આપતી નથી અને કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે નિષ્ફળ પણ થઈ શકે છે.
આ પણ વાંચો:
