હૈદરાબાદ જનરલ ફિઝિશિયન ડૉ. રશ્મિ રાઠીનું કહેવું છે કે, વર્તમાન સમયમાં ફેટી લિવરની બીમારી એકદમ સામાન્ય બની રહી છે અને ચિંતાની વાત એ છે કે, આ રોગના કેસ માત્ર પુખ્ત વયના લોકોમાં જ નહીં, બાળકોમાં પણ વધી રહ્યા છે. ફેટી લિવર ડિસીઝ (Fatty liver disease) ને લગતા એક તાજેતરના રિસર્ચમાં જાણવા મળ્યું છે કે, ખોરાકમાં વિટામિન B12 (Vitamin B12 and folate benefit ) અને ફોલેટનો સમાવેશ કરવાથી આ સમસ્યાને રોકી શકાય છે એટલું જ નહીં રોગને પણ અટકાવી શકાય છે. તેનું સેવન હાલની સ્થિતિમાં પણ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે.
આ પણ વાંચો શું તમે જાણો છો નાર્સિસિઝમ સમસ્યા અને તેના નિદાન વિશે
ફેટી લિવર રોગ માટે જવાબદાર કારણો સામાન્ય રીતે, ચરબીયુક્ત ખોરાકનો વપરાશ ફેટી લિવર રોગ માટે જવાબદાર હોવાનું માનવામાં આવે છે. પરંતુ આ રોગ થવા માટે, બિનઆરોગ્યપ્રદ આહારના સેવન સિવાય, અન્ય ઘણી સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓ અને કારણો પણ જવાબદાર હોઈ શકે છે, જેમ કે (Obesity, type 2 diabetes, hypothyroidism, high cholesterol, metabolic syndrome, genetic reasons or blood fat rise) સ્થૂળતા, પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ, હાઇપોથાઇરોડિઝમ, ઉચ્ચ કોલેસ્ટ્રોલ, મેટાબોલિક સિન્ડ્રોમ, આનુવંશિક કારણો અથવા લોહીમાં ચરબીનું પ્રમાણ વગેરે.
શરીરમાં પોષક તત્વોની ઉણપ પરંતુ તાજેતરના એક સંશોધનમાં સામે આવ્યું છે કે, શરીરમાં અમુક પોષક તત્વોની ઉણપ પણ આ રોગનું કારણ બની શકે છે. જર્નલ ઓફ હેપેટોલોજીમાં પ્રકાશિત થયેલા તાજેતરના અભ્યાસમાં, સંશોધકોએ અહેવાલ આપ્યો છે કે, શરીરમાં વિટામિન બી 12 અને ફોલેટ જેવા તત્વોની ઉણપ નોન આલ્કોહોલિક ફેટી લીવર રોગનું કારણ બની શકે છે. સંશોધનમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, આહારમાં આ પોષક તત્વોની માત્રા વધારવાથી આ સમસ્યાની સંભાવનાને ઓછી કરી શકાય છે, પરંતુ જો આ રોગ થાય તો પણ આ પોષક તત્વો આ સમસ્યાને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
આ પણ વાંચો જાણો બ્રાઉન શુગરનો ઉપયોગ કરવો શરીર માટે કેટલું ફાયદાકારક
ફેટી લિવર ડિસીઝ શું છે દિલ્હીના જનરલ ફિઝિશિયન ડૉ. રશ્મિ રાઠી (Dr Rashmi Rathi, General Physician) જણાવે છે કે, હાલમાં ફેટી લિવરની બીમારી એકદમ સામાન્ય બની રહી છે અને ચિંતાનો વિષય છે. એવું છે કે, આ રોગના કેસ માત્ર પુખ્ત વયના લોકોમાં જ નથી વધી રહ્યા. પણ બાળકોમાં પણ વધી રહ્યાં છે. આ માટે વ્યસ્ત જીવન, ખાવા પીવા અને ઊંઘવા જાગવાની ખરાબ ટેવો અને લોકોમાં વધતા તણાવ અને માનસિક અસ્થિરતાને ધ્યાનમાં લઈ શકાય છે. તેથી જ તેને જીવનશૈલી રોગ (lifestyle disease) પણ કહેવામાં આવે છે. નોંધપાત્ર રીતે, આ સમસ્યામાં, વધુ પડતી ચરબી યકૃતમાં જમા થવા લાગે છે.
ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવવામાં આવેલ જરૂરી ઉપાયો ડો. રશ્મિ કહે છે કે, સાધારણ ફેટી લિવર રોગની પ્રમાણમાં ઓછી ગંભીર સ્થિતિમાં લિવરને બહુ નુકસાન થતું નથી. પરંતુ જો આ રોગના લક્ષણોને સમયસર ઓળખીને યોગ્ય સારવાર કે, ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવવામાં આવેલ જરૂરી ઉપાયો ન અપનાવવામાં આવે તો લીવરને ગંભીર નુકસાન થઈ શકે છે. અમુક સમયે પીડિતને લિવર સિરોસિસ, લિવર ડેમેજ, લિવર કેન્સર (liver cirrhosis, liver damage, liver cancer) જેવી સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે, જે અમુક સમયે જીવલેણ બની શકે છે.
આ પણ વાંચો જાણો ગ્રીન કોફીના નુકસાન અને ફાયદા વિશે
ડિસીઝ રોગના લક્ષણો તેઓ સમજાવે છે કે, જો કે આ સમસ્યાને સાયલન્ટ ડિસીઝ પણ કહેવામાં આવે છે કારણ કે સામાન્ય રીતે સમસ્યાના પ્રારંભિક તબક્કામાં, આ રોગના ઘણા લક્ષણો નથી અને લક્ષણો વધુ દેખાય ત્યાં સુધીમાં સમસ્યા ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરવા લાગે છે. સામાન્ય રીતે જેમ જેમ આ સમસ્યાની અસર વધે છે તેમ તેમ લોકોને પેટમાં દુખાવો, પેટના ઉપરના ભાગમાં સોજો, ભૂખ ન લાગવી, ખોરાક યોગ્ય રીતે ન પચવો, સતત વજન ઘટવું, નબળાઈ અને થાક લાગવો, મૂંઝવણ અને ઉલ્ટી થવી અને ઉબકા આવવા જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે. જોઈ શકાય છે. નોંધપાત્ર રીતે, ફેટી લિવર રોગ બે પ્રકારના હોય છે.
આલ્કોહોલિક ફેટી લિવર ડિસીઝ (Alcoholic fatty liver disease) આ સ્થિતિમાં દારૂનું વધુ પડતું સેવન લીવરને નુકસાન પહોંચાડે છે.
નોન આલ્કોહોલિક ફેટી લિવર ડિસીઝ (non Alcoholic fatty liver disease) આ સ્થિતિ મુખ્યત્વે બિનઆરોગ્યપ્રદ આહારની આદતોને કારણે થાય છે. જેમ કે વધુ પડતો તળેલા ખોરાક અથવા સંતૃપ્ત ચરબી અને ટ્રાન્સ ચરબીનો વધુ પડતો વપરાશ અને ઊંઘ જાગવાની ખરાબ ટેવો અને રોગો અથવા સમસ્યાઓ, જેના કારણે લીવરને નુકસાન થાય છે.
આ પણ વાંચો સ્ત્રીઓમાં મેનોપોઝ પછી રક્તસ્રાવ ગંભીર રોગોની નિશાની
નવું સંશોધન શું કહે છે ફેટી લિવર ડિસીઝ પર કરવામાં આવેલા આ તાજેતરના રિસર્ચમાં સંશોધકોએ એ વાત પર ભાર મૂક્યો છે કે, ખોરાકમાં અમુક પોષક તત્વો, ખાસ કરીને વિટામિન B12 અને ફોલેટની ભરપૂર માત્રા આ બીમારીને દૂર કરવામાં ઘણી મદદ કરી શકે છે. સંશોધકોએ સંશોધનના તારણોમાં જણાવ્યું છે કે, આ પોષક તત્ત્વો લીવરની સોજો ઘટાડવામાં અને રોગને કારણે થતા લીવરના નુકસાનની અસરોને સુધારવામાં ખૂબ મદદરૂપ થઈ શકે છે. તેમના મતે, આ સમસ્યામાં જ્યારે લીવરમાં મોટી માત્રામાં ચરબી જમા થવા લાગે છે, તો તેના કારણે લીવરમાં ગંભીર ઘા થવા લાગે છે, જ્યારે લીવરની સાઇઝ પણ વધવા લાગે છે. આ સિવાય ક્યારેક શરીરમાં સિન્ટેક્સિન 17 નામના પ્રોટીનની ઉણપ પણ થઈ શકે છે, જેના કારણે લિવરમાં બળતરા પણ વધી શકે છે. આ પ્રોટીન વાસ્તવમાં યકૃતમાં સંગ્રહિત ચરબીનું સંચાલન અથવા ઘટાડવામાં અને યોગ્ય પાચન અને ચયાપચય જાળવવામાં મદદ કરે છે. આ પ્રોટીનની ઉણપને કારણે, લીવરના ક્ષતિગ્રસ્ત કોષોને સાફ કરવામાં પણ તકલીફ થાય છે, જેના કારણે રોગની અસર વધી શકે છે અને ગંભીર બની શકે છે. વિટામિન B12 અને ફોલેટ શરીરમાં આ પ્રોટીનની માત્રા વધારે છે, જે લીવરની બળતરા અને ઘાને ઘટાડે છે અને આ સમસ્યાથી રાહત મેળવી શકાય છે.
