હૈદરાબાદ: તણાવ એ આજના સમયની સૌથી મોટી સમસ્યા માનવામાં આવે છે, કારણ કે વિવિધ વયજૂથના લોકો અલગ-અલગ કારણોને લીધે અમુક પ્રકારના તણાવનો સામનો કરી રહ્યા છે. જો કે તણાવ એક સામાન્ય લાગણી છે, જો તે નિયમિત બની જાય છે, તો તેની અસર આપણા વર્તન તેમજ શારીરિક અથવા માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર દેખાવા લાગે છે. તણાવ વ્યક્તિની સામાન્ય દિનચર્યાને વ્યાપકપણે અસર કરે છે. તણાવની નકારાત્મક અસરો અને તમામ ઉંમરના લોકો તેમના વિવિધ પ્રકારના તણાવને કેવી રીતે સંચાલિત કરી શકે છે તે વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે એપ્રિલ મહિનો સ્ટ્રેસ અવેરનેસ મહિના તરીકે મનાવવામાં આવે છે.
ગંભીર સમસ્યાઓનો શિકારઃ દરેક વ્યક્તિ તેમના જીવનકાળમાં ઓછામાં ઓછા એક વખત તણાવનો અનુભવ કરે છે, પરંતુ વિશ્વભરમાં લાખો લોકો તેની નકારાત્મક અસરોને કારણે દર વર્ષે ગંભીર સમસ્યાઓનો શિકાર પણ બને છે. પરંતુ ડરામણી હકીકત એ છે કે ગંભીર તાણ હોવાનું નિદાન થયું હોવા છતાં, મોટી સંખ્યામાં લોકો તણાવ વ્યવસ્થાપન માટે તબીબી અથવા વ્યાવસાયિક મદદ લેતા અચકાય છે.
શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું કારણઃ તણાવ એ માત્ર એક અસ્વસ્થતાની લાગણી નથી, પરંતુ તે ચિંતા અને હતાશા, હોર્મોનલ સમસ્યાઓ, ઊંઘમાં મુશ્કેલી, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, હૃદય રોગ અને અન્ય શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. તણાવની તીવ્રતા વધે તે પહેલાં જ નહીં, દર્દીને અગાઉથી સારવાર લેવા માટે પ્રેરિત કરી શકાય છે, આ સાથે, સ્ટ્રેસ અવેરનેસ મહિના દરમિયાન તણાવના કારણો, લક્ષણો અને વ્યવસ્થાપન વિશે સામાન્ય લોકોમાં જાગૃતિ ફેલાવી શકાય છે.
આ પણ વાંચોઃ Chronic Stress: કેવી રીતે સ્ટ્રેસ વર્તનને અસર કરે છે, આવા છે લક્ષણો
ક્યારથી ઉજવવામાં આવે છેઃ આ જનજાગૃતિ મહિનો પ્રથમ વખત વર્ષ 1992માં મનાવવામાં આવ્યો હતો અને ત્યારથી દર વર્ષે એપ્રિલમાં મનાવવામાં આવે છે. આ ઇવેન્ટ દરમિયાન, સરકારી સંસ્થાઓ, એનજીઓ, મનોચિકિત્સકો અને મનોવૈજ્ઞાનિકો દ્વારા વિવિધ જાગૃતિ કાર્યક્રમો, સેમિનાર, એથ્લેટિક ઇવેન્ટ્સ અને અન્ય કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
તણાવ સંબંધિત કાર્યક્રમોનું આયોજનઃ 1974 માં, તણાવને પહોંચી વળવા માટે એક સંસ્થાની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી, અને 1989 માં આ સંસ્થાને ઇન્ટરનેશનલ સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ એસોસિએશન નામ આપવામાં આવ્યું હતું, જે તણાવ જાગૃતિ મહિના સહિત વિવિધ તણાવ સંબંધિત કાર્યક્રમોનું આયોજન કરે છે. ચિકિત્સકોના મતે, તણાવની કોઈ એક વ્યાખ્યા નથી, કારણ કે તે વિવિધ કારણો જેમ કે કૌટુંબિક સમસ્યાઓ, કાર્યસ્થળ પર તણાવ, પરસ્પર મતભેદ, નાણાકીય અથવા શારીરિક સમસ્યાઓ વગેરેને કારણે થઈ શકે છે.
ભારતમાં કેટલા લોકો તણાવ સામે લડી રહ્યા છેઃ વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન અનુસાર, ભારતમાં દર 10,000 લોકોમાંથી લગભગ 2,443 લોકો માનસિક સમસ્યાઓ, ખાસ કરીને તણાવ સામે લડી રહ્યા છે. ઉપરાંત, કોવિડ પછી લોકોમાં તણાવ અને ચિંતાના કેસોમાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે. એવું કહેવાય છે કે, થોડો તણાવ સામાન્ય છે, પરંતુ તે બિંદુ સુધી નહીં જ્યાં તે માનસિક સમસ્યાઓનું કારણ બને છે.
આ પણ વાંચોઃ શું આપ જાણો છો તણાવ મગજને આ રીતે અસર કરે છે
આત્મહત્યાનું ત્રીજું સૌથી મોટું કારણઃ NCRB (નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ્સ બ્યુરો) મુજબ, 13,792 લોકોએ માનસિક બીમારીઓને લીધે પોતાનો જીવ લીધો, જે દેશમાં આત્મહત્યાનું ત્રીજું સૌથી મોટું જાણીતું કારણ છે. આ 13,792 લોકોમાંથી, 6,134 18 થી 45 વર્ષની વયના યુવાનો હતા, જેઓ વિવિધ પ્રકારના માનસિક તણાવનો સામનો કરી રહ્યા હતા.
ચાર હજાર કર્મચારીઓનો સર્વેઃ ડેલોઈટ નામની કન્સલ્ટન્સી એજન્સી અનુસાર, માનસિક સમસ્યાઓથી પીડિત વિશ્વના 15 ટકા નાગરિકો ભારતીય છે. 2021 થી 2022 સુધી, એજન્સીએ કાર્યસ્થળોમાં માનસિક સ્વાસ્થ્ય અંગે ભારતના વિવિધ ક્ષેત્રોના લગભગ ચાર હજાર કર્મચારીઓનો સર્વે કર્યો. આ સર્વે અનુસાર, એવા ઘણા લોકો છે જેઓ કામના સ્થળે તણાવનો સામનો કરે છે, પરંતુ ચિંતાની વાત એ છે કે તેઓ તણાવમાં છે તે હકીકતથી વાકેફ હોવા છતાં, લોકો તેની સારવાર કરાવવાનો પ્રયાસ કરતા નથી. આ સમસ્યા એવી માનસિકતામાંથી ઉદભવે છે કે "જે લોકો મનોચિકિત્સકની મદદ લે છે તેઓ માનસિક રીતે અસ્થિર હોય છે", અને ચિંતા કરે છે કે માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે મદદ લેવી તેમને સમાજમાં હાસ્યનો પાત્ર બનાવી શકે છે.
ઉદ્દેશ્યઃ તેથી, તણાવ જાગૃતિ મહિનો લોકોને તણાવ સંબંધિત મુદ્દાઓ અને તેનું સંચાલન કેવી રીતે કરવું તે અંગે ચર્ચા કરવાની તક પૂરી પાડે છે, અને તે ખચકાટમાંથી છુટકારો મેળવવાનો પ્રયાસ પણ કરે છે જે લોકોને પકડે છે અને તેમને જરૂરી મદદ મેળવવાથી અટકાવે છે. સ્ટ્રેસ અવેરનેસ મન્થનું અવલોકન કરવાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય તણાવના કારણો અને લક્ષણોને સમજવા અને તેની પ્રતિકૂળ અસરો પર વધુ વ્યક્તિગત ધ્યાન આપવાનો છે.
