ETV Bharat / sukhibhava

Psychological Stress : મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવ પુરુષોમાં નપુંસકતા વિકસાવે છે - Neuroendocrinology

મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવ અને નપુંસકતા વચ્ચેના સંબંધની વર્ષોથી ચર્ચા થઈ રહી છે. આ અંગે વિશ્વભરમાં ઘણા અભ્યાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે, અને BHU સંશોધકોએ તેમના સંશોધનમાં એક રસપ્રદ શોધ કરી છે.

Psychological Stress
Psychological Stress
author img

By

Published : Apr 4, 2023, 11:37 AM IST

વારાણસી: બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટી, વારાણસીના બાયોલોજી વિભાગના ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ સાયન્સના વૈજ્ઞાનિકોએ એક અનોખી શોધ કરી છે જે માણસની તેની જાતીય શક્તિને લઈને અનાદિકાળની ચિંતા છે. પુરુષ જાતીય શક્તિ એ એક જટિલ ન્યુરોએન્ડોક્રાઇન પ્રક્રિયા છે અને તે પુરૂષત્વનો એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક પણ છે.

વિશ્વભરમાં ઘણા અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવે છેઃ જો કે, પુરુષોની નપુંસકતાના લગભગ 50 ટકા કેસ માટે ઘણા અજાણ્યા પરિબળો જવાબદાર છે. વિવિધ વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસોએ સૂચવ્યું છે કે તાજેતરના વર્ષોમાં, જીવનશૈલીમાં ફેરફાર, મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવ, પોષણ/આહાર અને મેટાબોલિક વિકૃતિઓ નપુંસકતાના વિકાસમાં મહત્વપૂર્ણ ફાળો આપે છે. મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ અને નપુંસકતા વચ્ચેના સંબંધની વર્ષોથી ચર્ચા થઈ રહી છે. આ વિષય પર વિશ્વભરમાં ઘણા અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવે છે.

પુરુષની જાતીય શક્તિ પર અસરોઃ ડૉ. રાઘવ કુમાર મિશ્રા, જૈવિક વિજ્ઞાન વિભાગ, વિજ્ઞાન સંસ્થાન અને અનુપમ યાદવે, એક પીએચડી ઉમેદવાર, પેટા-ક્રોનિક મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવ અને પુરુષની જાતીય શક્તિ પર તેની અસરો અને શિશ્ન ઉત્થાનની ફિઝિયોલોજીનો અભ્યાસ કર્યો છે. ઉંદરોના અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, માનસિક તાણના સંપર્કમાં આવતા પુખ્ત ઉંદરોમાં એવા લક્ષણો જોવા મળે છે જે પુરૂષની જાતીય ક્ષમતા અને ઇરેક્ટાઇલ ડિસફંક્શનને પ્રતિકૂળ અસર કરી શકે છે.

આ પણ વાંચોઃ summer skin care and hair care : ઉનાળામાં ત્વચા અને વાળની ​​સંભાળ આવી રીતે રાખો

પુરુષ હોર્મોન્સ પર અસરઃ સંશોધન ટીમે 30 દિવસ સુધી દરરોજ 1.5 થી 3 કલાક માટે પેટા-ક્રોનિક મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવમાં ઉંદરોને ખુલ્લા પાડ્યા અને ન્યુરોમોડ્યુલેટર, હોર્મોન્સ અને જાતીય ક્ષમતા અને પેનાઇલ ઉત્થાનના માર્કર માપ્યા. મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ ગોનાડોટ્રોપિન્સના પરિભ્રમણ સ્તરને ઘટાડે છે, જ્યારે તણાવ હોર્મોન્સ (કોર્ટિકોસ્ટેરોન) ના સ્તરમાં વધારો કરે છે, જે પુરુષ હોર્મોન્સ (ટેસ્ટોસ્ટેરોન) પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે.

શિશ્નની હિસ્ટોમોર્ફોલોજીમાં ફેરફારઃ મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ શિશ્નના પેશીઓમાં સરળ સ્નાયુ/કોલેજન ગુણોત્તર ઘટાડીને અને ઓક્સિડેટીવ તણાવ (હાનિકારક અણુઓ અને એન્ટી-ઓક્સિડન્ટ ઉત્સેચકો વચ્ચે અસંતુલન) વધારીને શિશ્નની હિસ્ટોમોર્ફોલોજીમાં ફેરફાર કરે છે. આનાથી પેનાઇલ ફાઇબ્રોસિસ પણ થઈ શકે છે. વધુમાં, ચેતાપ્રેષક એસીટીલ્કોલાઇન અને અન્ય ઉત્થાન-સુવિધા આપતા માર્કર્સ જેમ કે p-Akt, nNOS, eNOS અને cGMP માં માનસિક તાણ દ્વારા ઘટાડો થયો હતો, જ્યારે શિશ્નમાં અવરોધક માર્કર PDE-5 વધારો થયો હતો. આના પરિણામે પેનાઇલ ઉત્થાન માટે જવાબદાર NO ની માત્રામાં ઘટાડો થાય છે.

આ પણ વાંચોઃ Night of Poor Sleep : જાણો નબળી ઊંઘમા પણ બીજા દિવસે સારી રીતે કાર્ય કરવાની રીત

અભ્યાસના તારણોઃ મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ માઉન્ટ, ઇન્ટ્રોમિશન અને સ્ખલનની આવર્તન ઘટાડે છે જ્યારે તે માઉન્ટ, ઇન્ટ્રોમિશન અને સ્ખલનની વિલંબતા વધારીને જાતીય થાકની અવધિને લંબાવે છે. પેટા-ક્રોનિક મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ અને પુરુષ જાતીય શક્તિ અને શિશ્ન ઉત્થાન પર તેની અસરો વચ્ચેના સંબંધનો અભ્યાસ કરતી કેટલીક વિગતવાર કૃતિઓમાંની આ એક છે. ડૉ. રાઘવ કુમાર મિશ્રાએ ધ્યાન દોર્યું કે, આ અભ્યાસ મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવ અને પુરૂષ જાતીય શક્તિ અને સામર્થ્ય અંગેના વિશ્લેષણના નવા ક્ષેત્રો માટે માર્ગ મોકળો કરી શકે છે. અભ્યાસના તારણો વૈશ્વિક સ્તરે પ્રતિષ્ઠિત જર્નલ - ન્યુરોએન્ડોક્રિનોલોજીમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યા છે.

વારાણસી: બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટી, વારાણસીના બાયોલોજી વિભાગના ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ સાયન્સના વૈજ્ઞાનિકોએ એક અનોખી શોધ કરી છે જે માણસની તેની જાતીય શક્તિને લઈને અનાદિકાળની ચિંતા છે. પુરુષ જાતીય શક્તિ એ એક જટિલ ન્યુરોએન્ડોક્રાઇન પ્રક્રિયા છે અને તે પુરૂષત્વનો એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક પણ છે.

વિશ્વભરમાં ઘણા અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવે છેઃ જો કે, પુરુષોની નપુંસકતાના લગભગ 50 ટકા કેસ માટે ઘણા અજાણ્યા પરિબળો જવાબદાર છે. વિવિધ વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસોએ સૂચવ્યું છે કે તાજેતરના વર્ષોમાં, જીવનશૈલીમાં ફેરફાર, મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવ, પોષણ/આહાર અને મેટાબોલિક વિકૃતિઓ નપુંસકતાના વિકાસમાં મહત્વપૂર્ણ ફાળો આપે છે. મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ અને નપુંસકતા વચ્ચેના સંબંધની વર્ષોથી ચર્ચા થઈ રહી છે. આ વિષય પર વિશ્વભરમાં ઘણા અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવે છે.

પુરુષની જાતીય શક્તિ પર અસરોઃ ડૉ. રાઘવ કુમાર મિશ્રા, જૈવિક વિજ્ઞાન વિભાગ, વિજ્ઞાન સંસ્થાન અને અનુપમ યાદવે, એક પીએચડી ઉમેદવાર, પેટા-ક્રોનિક મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવ અને પુરુષની જાતીય શક્તિ પર તેની અસરો અને શિશ્ન ઉત્થાનની ફિઝિયોલોજીનો અભ્યાસ કર્યો છે. ઉંદરોના અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, માનસિક તાણના સંપર્કમાં આવતા પુખ્ત ઉંદરોમાં એવા લક્ષણો જોવા મળે છે જે પુરૂષની જાતીય ક્ષમતા અને ઇરેક્ટાઇલ ડિસફંક્શનને પ્રતિકૂળ અસર કરી શકે છે.

આ પણ વાંચોઃ summer skin care and hair care : ઉનાળામાં ત્વચા અને વાળની ​​સંભાળ આવી રીતે રાખો

પુરુષ હોર્મોન્સ પર અસરઃ સંશોધન ટીમે 30 દિવસ સુધી દરરોજ 1.5 થી 3 કલાક માટે પેટા-ક્રોનિક મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવમાં ઉંદરોને ખુલ્લા પાડ્યા અને ન્યુરોમોડ્યુલેટર, હોર્મોન્સ અને જાતીય ક્ષમતા અને પેનાઇલ ઉત્થાનના માર્કર માપ્યા. મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ ગોનાડોટ્રોપિન્સના પરિભ્રમણ સ્તરને ઘટાડે છે, જ્યારે તણાવ હોર્મોન્સ (કોર્ટિકોસ્ટેરોન) ના સ્તરમાં વધારો કરે છે, જે પુરુષ હોર્મોન્સ (ટેસ્ટોસ્ટેરોન) પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે.

શિશ્નની હિસ્ટોમોર્ફોલોજીમાં ફેરફારઃ મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ શિશ્નના પેશીઓમાં સરળ સ્નાયુ/કોલેજન ગુણોત્તર ઘટાડીને અને ઓક્સિડેટીવ તણાવ (હાનિકારક અણુઓ અને એન્ટી-ઓક્સિડન્ટ ઉત્સેચકો વચ્ચે અસંતુલન) વધારીને શિશ્નની હિસ્ટોમોર્ફોલોજીમાં ફેરફાર કરે છે. આનાથી પેનાઇલ ફાઇબ્રોસિસ પણ થઈ શકે છે. વધુમાં, ચેતાપ્રેષક એસીટીલ્કોલાઇન અને અન્ય ઉત્થાન-સુવિધા આપતા માર્કર્સ જેમ કે p-Akt, nNOS, eNOS અને cGMP માં માનસિક તાણ દ્વારા ઘટાડો થયો હતો, જ્યારે શિશ્નમાં અવરોધક માર્કર PDE-5 વધારો થયો હતો. આના પરિણામે પેનાઇલ ઉત્થાન માટે જવાબદાર NO ની માત્રામાં ઘટાડો થાય છે.

આ પણ વાંચોઃ Night of Poor Sleep : જાણો નબળી ઊંઘમા પણ બીજા દિવસે સારી રીતે કાર્ય કરવાની રીત

અભ્યાસના તારણોઃ મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ માઉન્ટ, ઇન્ટ્રોમિશન અને સ્ખલનની આવર્તન ઘટાડે છે જ્યારે તે માઉન્ટ, ઇન્ટ્રોમિશન અને સ્ખલનની વિલંબતા વધારીને જાતીય થાકની અવધિને લંબાવે છે. પેટા-ક્રોનિક મનોવૈજ્ઞાનિક તાણ અને પુરુષ જાતીય શક્તિ અને શિશ્ન ઉત્થાન પર તેની અસરો વચ્ચેના સંબંધનો અભ્યાસ કરતી કેટલીક વિગતવાર કૃતિઓમાંની આ એક છે. ડૉ. રાઘવ કુમાર મિશ્રાએ ધ્યાન દોર્યું કે, આ અભ્યાસ મનોવૈજ્ઞાનિક તણાવ અને પુરૂષ જાતીય શક્તિ અને સામર્થ્ય અંગેના વિશ્લેષણના નવા ક્ષેત્રો માટે માર્ગ મોકળો કરી શકે છે. અભ્યાસના તારણો વૈશ્વિક સ્તરે પ્રતિષ્ઠિત જર્નલ - ન્યુરોએન્ડોક્રિનોલોજીમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યા છે.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.