હૈદરાબાદઃ નેત્રદાન એ મહાન દાન કહેવાય છે, કારણ કે આ દાન દ્વારા અંધ લોકોને દુનિયા જોવાનો મોકો મળે છે. પરંતુ સામાજિક અને ધાર્મિક પરંપરાઓને કારણે અથવા ભય અને મૂંઝવણના કારણે લોકો નેત્રદાન કરતા ડરે છે. બીજી તરફ, જે લોકો આવું કરવા માગે છે, તેઓ આંખના પ્રત્યારોપણને લગતી જરૂરી માહિતીના અભાવે ચક્ષુદાન કરી શકતા નથી. ભારતમાં, નેત્રદાન વિશે જનજાગૃતિ વધારવા, લોકોને તેનાથી સંબંધિત ગેરમાન્યતાઓની સત્યતાથી વાકેફ કરવા અને મૃત્યુ પછી નેત્રદાન માટે લોકોને પ્રેરિત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે દર વર્ષે 25 ઓગસ્ટથી 8 સપ્ટેમ્બર સુધી રાષ્ટ્રીય નેત્રદાન પખવાડિયાની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
અંધત્વ અને આંખના પ્રત્યારોપણને લગતા આંકડા: વર્ષ 2020માં, બે આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ - વિઝન લોસ એક્સપર્ટ ગ્રૂપ અને ઇન્ટરનેશનલ એજન્સી ફોર ધ પ્રિવેન્શન ઓફ બ્લાઇંડનેસએ તેમના સર્વે બાદ અંધત્વ સંબંધિત કેટલાક આંકડા જાહેર કર્યા. જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે વિશ્વમાં સૌથી વધુ અંધ લોકો ભારતમાં છે. રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે વર્ષ 2020 સુધીમાં ભારતમાં લગભગ 92 લાખ લોકો અંધ હતા, જ્યારે ચીનમાં અંધ લોકોની સંખ્યા 89 લાખ હોવાનું કહેવાય છે. રિપોર્ટમાં છેલ્લા 30 વર્ષોમાં ભારતમાં 'નજીકની દ્રષ્ટિની ખોટ' અથવા પ્રેસ્બાયોપિયાના કેસોમાં બમણા કરતાં પણ વધુ વધારો થયો છે. રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ 1990માં જ્યાં ઉપરોક્ત સમસ્યાના લગભગ 5.77 કરોડ કેસ નોંધાયા હતા, ત્યાં વર્ષ 2019માં 13.76 કરોડ ભારતીયોમાં 'નજીકની દ્રષ્ટિ ગુમાવવાના' કેસ નોંધાયા હતા.
- બીજી તરફ, વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન-ડબ્લ્યુએચઓના આંકડા અનુસાર, હાલમાં ભારતમાં લગભગ 1.5 કરોડ અંધ લોકો છે, જ્યારે 13 કરોડથી વધુ લોકો એક અથવા બીજા કારણોસર આંશિક રીતે અંધ છે. ચિંતાની વાત એ છે કે આમાંથી 80% લોકો એવા છે જેઓ સમયસર સારવારના અભાવે આંખના રોગો અથવા અંધત્વનો શિકાર બન્યા છે. જો ઉપલબ્ધ ડેટા પર વિશ્વાસ કરવામાં આવે તો આમાંથી લગભગ ત્રીજા ભાગના લોકો આંખના પ્રત્યારોપણ દ્વારા જોઈ શકે છે. વિવિધ સંબંધિત સંસ્થાઓ દ્વારા વેબસાઈટ પર આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, હાલમાં ભારતમાં આંખના પ્રત્યારોપણ માટે લગભગ 2.5 લાખ કોર્નિયાની જરૂર છે. પરંતુ નેત્રદાન માટે દાતાઓની અછતને કારણે માત્ર 50000 જેટલા કોર્નિયા ટ્રાન્સપ્લાન્ટ માટે ઉપલબ્ધ છે.
ઈતિહાસ અને લક્ષ: આરોગ્ય મંત્રાલયના રાષ્ટ્રીય અંધત્વ નિયંત્રણ કાર્યક્રમ હેઠળ આયોજિત રાષ્ટ્રીય નેત્રદાન પખવાડિયામાં પંદર દિવસ સુધી સરકારી અને બિનસરકારી આરોગ્ય અને સામાજિક સંસ્થાઓ દ્વારા વિવિધ પ્રકારના જાગૃતિ અને તપાસ કાર્યક્રમો અને ઝુંબેશનું આયોજન કરવામાં આવે છે. 25 ઓગસ્ટથી 8 સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલનારી આ ઈવેન્ટની શરૂઆત વર્ષ 1985માં ભારત સરકાર હેઠળના આરોગ્ય મંત્રાલય દ્વારા ભારતમાં આંખના દાતાઓની અછતને ધ્યાનમાં રાખીને લોકોમાં નેત્રદાન અંગે જાગૃતિ વધારવાના હેતુથી કરવામાં આવી હતી.
શા માટે ઉજવવામાં આવે છેઃ નોંધપાત્ર રીતે, આ રાષ્ટ્રીય નેત્રદાન પખવાડિયામાં, જાગૃતિ ફેલાવવાની સાથે, લોકોને મૃત્યુ પછી તેમની આંખોનું દાન કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા, તેમને નેત્રદાન સંબંધિત મુદ્દાઓ વિશે શિક્ષિત કરવા, તેને લગતી મૂંઝવણોને દૂર કરવા અને નેત્ર પ્રત્યારોપણની જરૂરિયાત અને તેની જરૂરિયાતો વિશે. વિવિધ કાર્યક્રમો, ઝુંબેશ, પરિષદો અને પરિસંવાદો વગેરેનું આયોજન પદ્ધતિ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવા અને લોકોને અન્ય સંબંધિત માહિતીથી વાકેફ કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે કરવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચોઃ
