હૈદરાબાદ: ડેન્ગ્યુ એ માણસ માટે જાણીતો સૌથી ગંભીર રોગ છે. સમગ્ર વિશ્વમાં દર વર્ષે લાખો લોકો આ જીવલેણ રોગથી મૃત્યુ પામે છે. ડેન્ગ્યુના મોટાભાગના કેસો વરસાદની મોસમના પ્રારંભિક તબક્કામાં જોવા મળે છે અને આ સમયગાળા દરમિયાન સૌથી વધુ સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે. આ રોગની ગંભીરતાને કારણે ભારત સરકાર સતત લોકોને તેના વિશે માહિતી આપતી રહે છે. ડેન્ગ્યુના લાર્વા મુખ્યત્વે સ્થિર સ્વચ્છ પાણીમાં પ્રજનન કરે છે અને જુલાઈથી ઓક્ટોબર તેમના વિકાસ માટે સૌથી અનુકૂળ સમય છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, ઘણા લોકો ડેન્ગ્યુથી પ્રભાવિત થાય છે, તેથી સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે.
આ દિવસ મનાવવાનો હેતુ: લોકોને ડેન્ગ્યુ રોગ અંગે જાગૃત કરવા સરકાર દ્વારા અનેક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. દર વર્ષે ચોમાસાની શરૂઆત પહેલા 16 મેના રોજ રાષ્ટ્રીય ડેન્ગ્યુ દિવસ મનાવવામાં આવે છે. આ દિવસ મનાવવાનો હેતુ લોકોને આ જીવલેણ રોગ વિશે જાગૃત કરવાનો છે. આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય દ્વારા દર વર્ષે ડેન્ગ્યુ દિવસ મનાવવામાં આવે છે. ડેન્ગ્યુ વિશે લોકોમાં પહેલા કરતાં વધુ જાગૃતિ આવી છે, પરંતુ દેશના ગ્રામીણ ભાગોમાં આ રોગ વિશે વધુ અવાજ ઉઠાવવાની જરૂર છે.
શા માટે ઉજવવામાં આવે છે: ડેન્ગ્યુ એ મચ્છરજન્ય રોગ છે અને તે એડીસ મચ્છરના કરડવાથી થાય છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન અનુસાર, દર વર્ષે લગભગ 100-400 મિલિયન લોકો આ રોગથી સંક્રમિત થાય છે અને ઘણા લોકો તેના કારણે મૃત્યુ પામે છે. ડેન્ગ્યુના લક્ષણો વિશે જાગૃતિ લાવવા અને રોગ વિશે જાગૃતિ લાવવા દર વર્ષે રાષ્ટ્રીય ડેન્ગ્યુ દિવસ મનાવવામાં આવે છે.
રાષ્ટ્રીય ડેન્ગ્યુ દિવસની થીમ: જો કે ગત વર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ આ દિવસે આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયે લોકોને ડેન્ગ્યુના રોગ વિશે માહિતગાર કરવા માટે ઝુંબેશ અને કાર્યક્રમોનું આયોજન કર્યું છે. જો કે, આ વર્ષે, ડેન્ગ્યુના જીવલેણ રોગ વિશે શિક્ષણ, રોગના પ્રારંભિક ચિહ્નો અને લક્ષણોનો પરિચય અને નિવારક પગલાંની પ્રેક્ટિસને પ્રોત્સાહિત કરવાની થીમ સાથે આ દિવસ મનાવવામાં આવી રહ્યો છે.
રાષ્ટ્રીય ડેન્ગ્યુ દિવસની શરુઆત: ડેન્ગ્યુ એ મચ્છરજન્ય રોગ છે. ડેન્ગ્યુની સિઝનમાં એટલે કે જુલાઈ અને નવેમ્બરની વચ્ચે કેસમાં વધારો થાય છે. તેથી દરેક વ્યક્તિએ આ જીવલેણ રોગથી પોતાને અને અન્યને બચાવવા માટે રાષ્ટ્રીય ડેન્ગ્યુ ડેમાં ભાગ લેવો જોઈએ. નવેમ્બર 2021 માં, પંજાબમાં ડેન્ગ્યુના કેસ 16,129 ના સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યા. જો કે, ભારતમાં ડેન્ગ્યુનો પ્રકોપ સામાન્ય હોવાથી, આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયે સત્તાવાર રીતે 16 મેને રાષ્ટ્રીય ડેન્ગ્યુ દિવસ તરીકે જાહેર કર્યો છે. જો કે લોકો પહેલા કરતા હવે આ રોગ વિશે વધુ જાગૃત છે, તેમ છતાં તેઓ તેનાથી પીડાય છે.
આ રોગને અટકાવવા માટે કડક પગલા લેવા જરૂરી: ગ્રામ્ય અને શહેરી બંને વિસ્તારોમાં લોકો ડેન્ગ્યુથી પીડાય છે. આ રોગનો ભોગ બનેલા મોટાભાગના લોકોનું નિદાન વર્ષાઋતુમાં થાય છે. વરસાદના દિવસોમાં એકઠા થતા પાણીમાં મચ્છરો ઉત્પત્તિ પામે છે. આથી બંધ પડેલા પાણીને સાફ કરી નદી નાળાની સફાઈ કરવી જરૂરી છે. ડેન્ગ્યુના આ જીવલેણ રોગને અટકાવવા માટે કડક પગલા લેવા જરૂરી છે. લોકોને આ જીવલેણ રોગ વિશે જાગૃત કરવા માટે દર વર્ષે 16 મેના રોજ ભારતમાં રાષ્ટ્રીય ડેન્ગ્યુ દિવસ મનાવવામાં આવે છે. અહીં આ રોગના કારણો, લક્ષણો અને નિદાન છે;
ડેન્ગ્યુના કારણો:
- ડેન્ગ્યુ એક વાયરલ રોગ છે.
- ડેન્ગ્યુ એડીસ એજીપ્ટી મચ્છરના કરડવાથી ફેલાય છે.
- દર ચારમાંથી એક વ્યક્તિ ડેન્ગ્યુનો શિકાર બની શકે છે.
- ડેન્ગ્યુના લક્ષણો હળવા કે ગંભીર હોઈ શકે છે.
- સામાન્ય રીતે મચ્છર કરડ્યાના 3 થી 14 દિવસ પછી લક્ષણો દેખાય છે.
- ડેન્ગ્યુથી સંક્રમિત લોકોએ બને તેટલો આરામ કરવો જોઈએ, પુષ્કળ પાણી પીવું જોઈએ અને તાવ નિયંત્રણ અને પીડા રાહત માટે પેરાસિટામોલ લેવું જોઈએ.
ડેન્ગ્યુના લક્ષણો:
- તાવ એ ડેન્ગ્યુનું જાણીતું લક્ષણ છે.
- અન્ય લક્ષણોમાં ઉબકા, ઉલટી, પેટમાં દુખાવો, ફોલ્લીઓ, શરીરમાં દુખાવો, નાકમાંથી રક્તસ્ત્રાવ અને મળમાં લોહીનો સમાવેશ થાય છે.
- ડેન્ગ્યુના લક્ષણો 2 થી 7 દિવસ સુધી રહી શકે છે.
- મોટે ભાગે અસરગ્રસ્ત લોકો એક અઠવાડિયામાં સ્વસ્થ થઈ જાય છે.
- લગભગ 20 માંથી એક ડેન્ગ્યુ પીડિતને ગંભીર ડેન્ગ્યુ થાય છે.
- તાવ પછી પ્રથમ 24 થી 48 કલાકમાં ડેન્ગ્યુના ગંભીર લક્ષણો જોવા મળે છે
- દર્દીઓ થાક, બેચેની અને ચીડિયાપણું પણ અનુભવી શકે છે.
ડેન્ગ્યુ તાવનું નિદાન:
- રાષ્ટ્રીય ડેન્ગ્યુ દિવસનો મુખ્ય ઉદ્દેશ લોકોને ડેન્ગ્યુના નિદાન અંગે જાગૃત કરવાનો છે. જો કે, સમયસર નિદાન કે સારવારથી ડેન્ગ્યુ સ્વાસ્થ્યને અસર કરતું નથી. જો કે, ડેન્ગ્યુ રોગના કિસ્સામાં આરોગ્યની કાળજી લેવી જરૂરી છે.
- વ્યાયામ, યોગ અને તંદુરસ્ત આહાર દ્વારા રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો કરો.
- અન્ય વ્યવહારિક નિવારક પગલાંમાં મચ્છર-જીવડાં ક્રીમ, સ્પ્રે, પેચ અને ઈલેક્ટ્રોનિક વેપોરાઈઝરનો સમાવેશ થાય છે.
- આ ઉપાયો ઉપરાંત, લોકોએ તેમની આસપાસની સફાઈ કરવી જોઈએ, ગટર અને ગટરમાં બ્લીચનો છંટકાવ કરવો જોઈએ અને સ્થિર પાણીને સાફ કરવું જોઈએ.
