અમદાવાદ: પરિવાર એ સમાજનો પાયો છે. તેથી નાગરિકોએ કુટુંબ સંસ્થા દ્વારા કલ્યાણ કરવાની જરૂર છે. વિભાજિત કુટુંબ પ્રથાની રજૂઆત સાથે સામાજિક માળખું બદલાઈ ગયું છે. પરંતુ આ બદલાતી સામાજિક રચનામાં પરિવારને મહત્વ આપવા માટે વૈશ્વિક સ્તરે પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા હતા. તેની સાથે જ વિશ્વ પણ એક પરિવાર છે એવો ખ્યાલ આવ્યો. તેથી, યુનાઈટેડ નેશન્સે વર્ષ 1994 ને કુટુંબનું આંતરરાષ્ટ્રીય વર્ષ તરીકે જાહેર કર્યું છે. ત્યારથી, 15 મે આંતરરાષ્ટ્રીય કુટુંબ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
કુટુંબ દિવસનો હેતુ શું છે: 15 મે 1994ના રોજ પ્રથમ વખત આ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. કુટુંબ વ્યવસ્થા એ સામાજિક સમરસતા અને સમાજનું સૌથી મહત્વનું તત્વ છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર 1996 થી આ દિવસ માટે વાર્ષિક થીમ રજૂ કરે છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્રના સેક્રેટરી જનરલે જાહેર નીતિ નિર્માતાઓને કુટુંબ નિયોજનમાં અવરોધો દૂર કરવા હાકલ કરી છે. માતાપિતાની કાર્યસ્થિતિ તેમને તેમના કુટુંબમાં ગતિશીલ ભૂમિકા ભજવવા માટે પ્રભાવિત કરે છે. પરિવારના સ્તરે બાળકોના પોષણ પર જરૂરિયાતો-આધારિત નીતિઓ વિકસાવવા માટે કામ કરતા નીતિ ઘડવૈયાઓ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય કુટુંબ દિવસ એ એક ફોકસ છે. નિષ્ક્રિય કુટુંબ વ્યવસ્થા કાર્યશીલ સમાજનું નિર્માણ કરી શકતી નથી.
આંતરરાષ્ટ્રીય પરિવાર દિવસનું પ્રતિક: આંતરરાષ્ટ્રીય પરિવાર દિવસના પ્રતિકમાં લાલ રંગની એક છબી સાથે લીલા વર્તુળનો સમાવેશ થાય છે. જે ચિત્રમાં હ્યદય અને ઘરના જેવા દેખાય છે. આ સુચવે છે કે પરિવારો સમાજનું કેન્દ્ર છે અને તમામ વયના લોકોને તે સ્થિરતા અને મદદ આપે છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય કુટુંબ દિવસ 2023ની થીમ: આ વર્ષે આંતરરાષ્ટ્રીય કુટુંબ દિવસ "Demographic Trends And Families" થીમ પર ઉજવવામાં આવશે.
બદલાતી ભારતીય કુટુંબ વ્યવસ્થા: ભારતમાં પણ ન્યુક્લિયર ફેમિલી સિસ્ટમ પ્રચલિત છે. પરંતુ યુનાઇટેડ નેશન્સ વર્લ્ડ રિપોર્ટ ઓન વુમન 2019 અનુસાર, ભારતમાં એકલ-માતા પરિવારોની ટકાવારી વધી રહી છે. જેમ જેમ ન્યુક્લિયર ફેમિલી સિસ્ટમનો આધાર વધ્યો છે, તેમ એકલ પરિવારોની ટકાવારી પણ વધી છે. દેશમાં વધતા છૂટાછેડાના દર સાથે, સિંગલ મધર્સની ટકાવારી પણ વધી છે. 25-54 વર્ષની વયની અડધાથી વધુ સિંગલ મહિલાઓ કામ કરે છે. આ સમસ્યાઓ પારિવારિક મુશ્કેલીઓ અથવા જરૂરિયાતોને કારણે ઊભી થઈ શકે છે. અવિવાહિત પુરૂષો કરતાં પરિણીત પુરુષોની વધુ ટકાવારી શ્રમ દળમાં ભાગ લે છે. આ રિપોર્ટ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે, લગ્ન તેમની સહભાગિતાને અસર કરતા નથી.
આ પણ વાંચો:
