લંડન : સામાન્ય એન્ટીડિપ્રેસન્ટ્સ ઘણા વપરાશકર્તાઓને ભાવનાત્મક રૂપે 'નિષ્ક્રિય' અનુભવી શકે છે, એક અભ્યાસ અનુસાર જે દવાઓ કેવી રીતે કાર્ય કરે છે અને તેની સંભવિત આડઅસરો વિશે નવી સમજ આપે છે. ન્યુરોસાયકોફાર્માકોલોજી જર્નલમાં સોમવારે પ્રકાશિત થયેલ સંશોધન દર્શાવે છે કે, દવાઓ મજબૂતીકરણના શિક્ષણને અસર કરે છે, એક મહત્વપૂર્ણ વર્તણૂકીય પ્રક્રિયા જે આપણને આપણા પર્યાવરણમાંથી શીખવા દે છે.
મગજમાં ચેતા કોષો : એન્ટીડિપ્રેસન્ટ્સનો વ્યાપકપણે ઉપયોગ થતો વર્ગ, ખાસ કરીને સતત અથવા ગંભીર કિસ્સાઓમાં, પસંદગીયુક્ત સેરોટોનિન રીપ્ટેક ઇન્હિબિટર્સ (SSRIs) છે. આ દવાઓ સેરોટોનિનને લક્ષ્ય બનાવે છે, એક રસાયણ જે મગજમાં ચેતા કોષો વચ્ચે સંદેશા વહન કરે છે અને તેને 'આનંદ કેમિકલ' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. સંશોધકોએ જણાવ્યું હતું કે, SSRIs ની વ્યાપકપણે નોંધાયેલી આડઅસરોમાંની એક 'બ્લન્ટિંગ' છે, જ્યાં દર્દીઓ ભાવનાત્મક રીતે નિસ્તેજ અનુભવે છે અને તેઓને પહેલા જેવી આનંદદાયક વસ્તુઓ મળતી નથી, તેમ સંશોધકોએ જણાવ્યું હતું.
આ પણ વાંચો : અભ્યાસ દર્શાવે છે કે શા માટે ડાયેટરી નાઈટ્રેટ કસરત દરમિયાન સ્નાયુઓનું બળ વધારે છે
SSRI એન્ટીડિપ્રેસન્ટ્સની સામાન્ય આડઅસર છે : સહકિયાને કહ્યું કે, SSRI લેનારા 40-60 ટકા દર્દીઓ આ આડઅસર અનુભવે હોવાનું માનવામાં આવે છે તેઓએ જણાવ્યું હતું. યુકેમાં યુનિવર્સિટી ઓફ કેમ્બ્રિજના અભ્યાસના વરિષ્ઠ લેખક પ્રોફેસર બાર્બરા સાહકિયને જણાવ્યું હતું કે, "ભાવનાત્મક બ્લન્ટિંગ એ SSRI એન્ટીડિપ્રેસન્ટ્સની સામાન્ય આડઅસર છે." "એક રીતે, તેઓ કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તે આંશિક રીતે હોઈ શકે છે - તેઓ ડિપ્રેશનનો અનુભવ કરતા લોકો અનુભવતા કેટલાક ભાવનાત્મક પીડાને દૂર કરે છે, પરંતુ, કમનસીબે, એવું લાગે છે કે તેઓ થોડો આનંદ પણ છીનવી લે છે." અભ્યાસ દર્શાવે છે કે, આ એટલા માટે છે કારણ કે લોકો પુરસ્કારો પ્રત્યે ઓછા સંવેદનશીલ બને છે, જે મહત્વપૂર્ણ પ્રતિસાદ આપે છે. SSRI ના આજ સુધીના મોટાભાગના અભ્યાસોએ માત્ર તેમના ટૂંકા ગાળાના ઉપયોગની તપાસ કરી છે, પરંતુ, ડિપ્રેશનમાં ક્લિનિકલ ઉપયોગ માટે આ દવાઓ લાંબા સમય સુધી, લાંબા સમય સુધી લેવામાં આવે છે.
જ્ઞાનાત્મક પરીક્ષણોના સ્યુટ : કેમ્બ્રિજ ખાતેના સંશોધકોએ યુનિવર્સિટી ઓફ કોપનહેગન, ડેનમાર્કના સહયોગમાં સ્વસ્થ સ્વયંસેવકોની ભરતી કરી હતી જેમને એસ્કેટાલોપ્રામનું સંચાલન કરવામાં આવ્યું હતું, એક SSRI જે શ્રેષ્ઠ રીતે સહન કરવામાં આવે છે, તેમાંથી એક તરીકે જાણીતું છે. તેઓએ જ્ઞાનાત્મક પરીક્ષણોના સ્યુટ પર તેમના પ્રભાવ પર દવાની અસરનું મૂલ્યાંકન કર્યું. કુલ મળીને, 66 સ્વયંસેવકોએ પ્રયોગમાં ભાગ લીધો હતો, જેમાંથી 32ને એસ્કેટાલોપ્રામ આપવામાં આવ્યા હતા જ્યારે અન્ય 34ને પ્લેસબો આપવામાં આવ્યા હતા.
એક્ઝિક્યુટિવ ફંક્શન : સ્વયંસેવકોએ ઓછામાં ઓછા 21 દિવસ માટે દવા અથવા પ્લાસિબો લીધો અને સ્વ-રિપોર્ટ પ્રશ્નાવલિનો એક વ્યાપક સમૂહ પૂર્ણ કર્યો અને શિક્ષણ, નિષેધ, એક્ઝિક્યુટિવ ફંક્શન, મજબૂતીકરણની વર્તણૂક અને નિર્ણય લેવા સહિતના જ્ઞાનાત્મક કાર્યોનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે શ્રેણીબદ્ધ પરીક્ષણો આપવામાં આવ્યા. જ્યારે ધ્યાન અને યાદશક્તિ જેવી 'ઠંડા' સમજશક્તિની વાત આવે ત્યારે ટીમને કોઈ નોંધપાત્ર જૂથ તફાવતો મળ્યાં નથી. 'હોટ' સમજશક્તિના મોટાભાગના પરીક્ષણોમાં કોઈ તફાવત ન હતો - જ્ઞાનાત્મક કાર્યો કે જેમાં આપણી લાગણીઓ સામેલ છે.
આ પણ વાંચો : dark circles and eye bags : ડાર્ક સર્કલ અને આઇબેગ્સથી છુટકારો મેળવવા માટે આ ઘરેલું ઉપચાર અજમાવો
કેમ્બ્રિજ યુનિવર્સિટી : જો કે ચાવીરૂપ તારણ એ હતું કે પ્લેસબો પરની સરખામણીમાં એસ્કેટાલોપ્રામ જૂથ માટે બે કાર્યો પર મજબૂતીકરણની સંવેદનશીલતા ઓછી હતી, સંશોધકોએ જણાવ્યું હતું. તેઓએ જણાવ્યું હતું કે, મજબૂતીકરણ શિક્ષણ એ છે કે આપણે આપણી ક્રિયાઓ અને પર્યાવરણમાંથી પ્રતિસાદમાંથી કેવી રીતે શીખીએ છીએ. કેમ્બ્રિજ યુનિવર્સિટીના સંયુક્ત પ્રથમ લેખક ક્રિસ્ટેલ લેંગલીએ જણાવ્યું હતું કે, "અમારા તારણો મજબૂતીકરણ શિક્ષણમાં સેરોટોનિનની ભૂમિકા માટે મહત્વપૂર્ણ પુરાવા પ્રદાન કરે છે." "અમે રિવોર્ડ લર્નિંગ દરમિયાન મગજને કેવી રીતે અસર કરે છે તે સમજવા માટે ન્યુરોઇમેજિંગ ડેટાના અભ્યાસ સાથે આ કાર્યને અનુસરી રહ્યા છીએ," લેંગલીએ જણાવ્યું હતું.
