એક્યુપંક્ચરને વૈકલ્પિક (Acupuncture therapy )દવાઓની સૌથી લોકપ્રિય પદ્ધતિઓમાંની એક ગણવામાં આવે છે. જેમાં દવાઓ, સોયની મદદથી લોકોના દર્દ અને અન્ય સમસ્યાઓને દૂર કરવાના પ્રયાસો કરવામાં આવે છે. આ પ્રાચીન ચીની ચિકિત્સા પ્રણાલીમાં(Ancient Chinese medical System), આપણા શરીરમાં વહેતા જીવન ઊર્જાના પ્રવાહને સુધારવાનું કામ શરીરના એક્યુપંક્ચર બિંદુઓ પર સોય મૂકીને કરવામાં આવે છે. જે ચીની ભાષામાં "કી" અને "ચી" ઉર્જા તરીકે ઓળખાય છે. સામાન્ય રીતે લોકો એવું વિચારે છે કે એક્યુપંક્ચર માત્ર લોકોની પીડાને દૂર કરવામાં મદદરૂપ સાબિત થઈ શકે છે, પરંતુ આ પદ્ધતિને અપનાવવાથી લોકો અન્ય અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓ અને બીમારીઓથી પણ રાહત મેળવી શકે છે. ખાસ કરીને જો આપણે સ્થૂળતા વિશે વાત કરીએ તો નિષ્ણાતો માને છે કે એક્યુપંકચરની મદદથી વજન ઘટાડવામાં ઘણી મદદ મળી શકે છે.
એક્યુપંક્ચર શું છે
દેહરાદૂન સ્થિત એક્યુપંક્ચર ચિકિત્સક(Acupuncture therapist based in Dehradun) વિશાલ ગોયલ જણાવે છે કે આ તબીબી પદ્ધતિમાં વ્યક્તિના શરીરના જ્ઞાનતંતુઓ અને સ્નાયુઓને એક્યુપંક્ચર પોઈન્ટને પંચર કરીને એટલે કે તેમાં સોય નાખીને ઉત્તેજિત કરવામાં આવે છે, જેથી પીડા અને અન્ય સમસ્યાઓથી રાહત મળી શકે. તે સમજાવે છે કે આપણા શરીરમાં કુલ 365 એનર્જી પોઈન્ટ છે. સારવારની પ્રક્રિયામાં, જ્યારે પીડા અથવા કોઈ સમસ્યા હોય, ત્યારે ચિકિત્સક અસરગ્રસ્ત વિસ્તાર સાથે સંબંધિત શરીરના એક્યુપંક્ચર બિંદુઓ પર સોયને પ્રિકીંગ કરીને સારવાર કરે છે.
તે સમજાવે છે કે આ વૈકલ્પિક દવા પદ્ધતિ શરીરમાં ઉર્જાનું સ્તર જાળવવા માટે ખૂબ જ અસરકારક સાબિત થાય છે. આટલું જ નહીં, આ થેરાપીમાં વિવિધ પ્રક્રિયાઓ પણ શરીરમાંથી ઝેર દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. આ સાથે, એક્યુપંક્ચર શરીરમાં લોહીના પ્રવાહ અને પરિભ્રમણને પણ સુધારે છે.
વિશાલ ગોયલ જણાવે છે કે સામાન્ય રીતે લોકોમાં એવી ગેરસમજ હોય છે કે આ પ્રક્રિયા ખૂબ જ પીડાદાયક હોઈ શકે છે, પરંતુ સત્ય એ છે કે આ પદ્ધતિમાં ખૂબ જ પાતળી સોયનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, આવી સ્થિતિમાં લોકો સામાન્ય રીતે ત્વચામાં સોય નાખવાથી વધુ પીડા અનુભવે છે. નુકસાન નથી. આ પ્રક્રિયામાં, માત્ર સોયને ચૂંટી કાઢવામાં આવતી નથી, પરંતુ પીડિતની નસ અથવા સ્નાયુમાં લોહીનો પ્રવાહ પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે સોયને ચામડીમાંથી પણ ખસેડવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે આ સારવાર પદ્ધતિ સારવાર શરૂ કર્યાના 2 થી 3 અઠવાડિયા પછી અસર બતાવવાનું શરૂ કરે છે.
વજન ઘટાડવા માટે એક્યુપંક્ચરના ફાયદા
વિશાલ ગોયલ કહે છે કે આજના સમયમાં ખાવાની ખોટી આદતો અને ખોટી જીવનશૈલીના કારણે મોટા ભાગના લોકોમાં સ્થૂળતા જેવી સમસ્યા સામાન્ય રીતે જોવા મળે છે. આવી સ્થિતિમાં, એક્યુપંક્ચર પદ્ધતિની મદદથી, તે માત્ર શરીરમાંથી ઝેરી તત્વોને બહાર કાઢવામાં મદદ કરે છે, પરંતુ તે શરીરના ચયાપચયને પણ સારી સ્થિતિમાં રાખી શકે છે. આ પદ્ધતિ વ્યક્તિના શરીરમાં હોર્મોન્સના સ્તરને નિયંત્રિત અને સંતુલિત કરવામાં મદદ કરે છે અને તેની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં પણ મદદ કરે છે.
જો કે, માત્ર એક્યુપંકચરની મદદથી વજન ઘટાડવું સંપૂર્ણપણે શક્ય નથી. વિશાલ ગોયલ સમજાવે છે કે એક્યુપંક્ચર આ પદ્ધતિ અપનાવતી વખતે ચિકિત્સક દ્વારા સૂચવવામાં આવેલા આહાર અને જીવનશૈલી માર્ગદર્શિકાને અનુસરીને વજન ઘટાડવામાં ખૂબ જ સકારાત્મક અસર દર્શાવે છે. તે સમજાવે છે કે જેઓ એક્યુપંક્ચર પદ્ધતિ અપનાવે છે તેમના માટે સ્થૂળતામાંથી રાહત મેળવવા માટે તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, આ પ્રક્રિયા દરમિયાન તેઓએ તેલયુક્ત અને વધુ મસાલેદાર ખોરાકના સેવનથી બચવું જોઈએ. આ સિવાય જંક ફૂડ, પ્રોસેસ્ડ ચીઝ અને અન્ય પ્રકારના આહારથી દૂર રહેવું જરૂરી છે જેમાં ચરબીનું પ્રમાણ જરૂરી કરતાં વધુ હોય. આ સિવાય નિયમિત સમયે અને સંતુલિત માત્રામાં ખોરાક ખાવાથી અને નિયમિત કસરત કે ચાલવાથી પણ આ પ્રક્રિયાની અસર વધુ સારી બને છે.
એક્યુપંકચરના ફાયદા અને ગેરફાયદા
વિશાલ ગોયલ સમજાવે છે કે જો કોઈ પ્રશિક્ષિત વ્યક્તિ દ્વારા યોગ્ય રીતે કરવામાં આવે તો આ ઉપચાર એકદમ સલામત છે. આ સિવાય તેની આડઅસર ઘણી ઓછી છે અને તેને અન્ય કોઈપણ સારવાર ઉપચારની સાથે અપનાવી શકાય છે.
પરંતુ જો આપણે આ ઉપચારના ગેરફાયદા વિશે વાત કરીએ, તો પછી ત્વચામાં સોય નાખવાની પ્રક્રિયા દરમિયાન, સામાન્ય રીતે પીડિતને રક્તસ્રાવ અથવા થોડો દુખાવો થવાની સમસ્યા થઈ શકે છે. તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે એક્યુપંક્ચર થેરાપી હંમેશા પ્રશિક્ષિત ચિકિત્સક દ્વારા જ કરાવવી જોઈએ, કારણ કે ખોટી જગ્યાએ સોયને ચૂંટવાથી શરીરમાં અન્ય પ્રકારની સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે. હૃદયરોગના દર્દીઓ ખાસ કરીને પેસમેકર ધરાવતા હોય અથવા સગર્ભા સ્ત્રીઓએ આ સારવાર પદ્ધતિ અપનાવવી જોઈએ નહીં.
વિશાલ ગોયલ જણાવે છે કે એક્યુપંક્ચરની મદદથી વજન ઘટાડવા ઉપરાંત, ક્રોનિક માથાનો દુખાવો, માઇગ્રેન, કમરનો દુખાવો, ગરદનનો દુખાવો, સંધિવા, ઉલટી, નિંદ્રા, માસિક સ્રાવ દરમિયાન દુખાવો અને ચિંતા, ડિપ્રેશન અથવા તણાવ જેવી ભાવનાત્મક વિકૃતિઓમાં પણ તે રાહત આપે છે.
એક્યુપંક્ચર અને એક્યુપ્રેશર વચ્ચેનો તફાવત
વિશાલ ગોયલ જણાવે છે કે સામાન્ય રીતે લોકો આ બે પદ્ધતિઓ વચ્ચે મૂંઝવણ અનુભવે છે. જો કે આ બંને ચીની દવાઓનું પરિણામ છે, પરંતુ આ બંને કરવાની રીત અલગ છે. એક્યુપંક્ચરમાં, જ્યાં એક્યુપંક્ચર પોઈન્ટને બારીક સોય વડે પંચર કરવામાં આવે છે, એક્યુપ્રેશરમાં અંગૂઠા અને આંગળીઓની મદદથી શરીરના અમુક બિંદુઓને દબાવવામાં આવે છે.
આ બંને પદ્ધતિઓ વૈકલ્પિક દવાની શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવી છે, પરંતુ એક્યુપંકચરને તબીબી વિજ્ઞાન ગણવામાં આવે છે અને આ પદ્ધતિની સારવાર માટે સરકાર પાસેથી લાયસન્સ લેવું જરૂરી છે. આ જ એક્યુપ્રેશરમાં એક વખત પ્રેશર પોઈન્ટની જાણકારી મેળવ્યા બાદ વ્યક્તિ પોતે પોતાના પ્રેશર પોઈન્ટને દબાવીને સમસ્યામાં રાહત મેળવી શકે છે.
આ પણ વાંચોઃ Resistant Starch Benefit for Health : આંતરડાના સ્વાસ્થ્ય માટે કયા પ્રકારના ફાઈબર ખોરાકમાં હોવા જોઇએ?
આ પણ વાંચોઃ Fitness Plan According to Your Age : ઉંમર પ્રમાણે ફિટનેસ પ્લાન બનાવો અને રહો વધુ સ્વસ્થ
