હૈદરાબાદ અનેક લોકો નેત્રદાતાઓના અભાવે અંધત્વના અંધકારમાં જીવવા મજબૂર છે. આ માટે સમાજને નેત્રદાન માટે જાગૃત અને પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે તે ખૂબ જ જરૂરી છે. WHO અનુસાર, અંધત્વના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. જેમાં કોર્નિયલ રોગ મોતિયા અને ગ્લુકોમા જેવા રોગો મુખ્ય છે. હાલમાં 25 ઓગસ્ટથી 8 સપ્ટેમ્બર સુધી રાષ્ટ્રીય નેત્રદાન પખવાડિયા (National eye donation fortnight) ની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે. નેત્રદાનને મહાદાન કહેવામાં આવે છે, કારણ કે, આ એક દાનથી તમે અંધ વ્યક્તિના જીવનમાં પ્રકાશ લાવી શકો છો. નેત્રદાનના મહત્વ વિશે જનજાગૃતિ કેળવવા અને મૃત્યુ પછી લોકોને તેમની આંખોનું દાન કરવા પ્રોત્સાહિત કરવાના (encourage eye donation) ઉદ્દેશ્ય સાથે દર વર્ષે રાષ્ટ્રીય નેત્રદાન પખવાડિયાની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. રાષ્ટ્રીય નેત્રદાન પખવાડિયા તરીકે આ મહત્વપૂર્ણ અભિયાન આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય ,ભારત સરકાર (Ministry of Health and Family Welfare, India) દ્વારા વર્ષ 1985 માં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ વર્ષે અમે 37મો નેત્રદાન પખવાડિયું ઉજવી (37th national eye donation fortnight) રહ્યા છીએ.
આ પણ વાંચો યુવાનોને હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધુ છે, જાણો કારણ
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન નોંધપાત્ર રીતે, ભારતમાં, લગભગ 70 લાખ લોકો ઓછામાં ઓછી એક આંખમાં કોર્નિયલ અંધત્વથી પીડાય છે. તેમાંથી 10 લાખ લોકો બંને આંખોથી અંધ છે. વિકાસશીલ દેશોમાં અંધત્વ એ મુખ્ય જાહેર આરોગ્ય સમસ્યાઓમાંની એક છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન મુજબ, મોતિયા અને ગ્લુકોમા પછી, કોર્નિયલ રોગ એ દ્રષ્ટિની ખોટ અને અંધત્વના મુખ્ય કારણોમાંનું એક છે. વિશ્વની લગભગ પાંચ ટકા વસ્તી કોર્નિયલ રોગોને કારણે અંધ છે. 2021 માં, આંખની ઇજાને કારણે એક વર્ષમાં અંધત્વના 20,000 થી વધુ નવા કેસ નોંધાયા છે.
અંગદાન પર આરોગ્ય પ્રધાન કેન્દ્રીય આરોગ્ય પ્રધાન મનસુખ માંડવિયાએ શનિવારે જણાવ્યું હતું કે, અંગદાનનો મુદ્દો આપણી સામાન્ય સમૃદ્ધિની પરંપરા સાથે અતૂટ રીતે જોડાયેલો છે. ભારતમાં અંગદાનની વર્તમાન સ્થિતિ અંગે ચર્ચા કરવા અને આગળના પડકારોનો ઉકેલ શોધવા માટે સ્વસ્થ સબલ ભારત પરિષદનું વર્ચ્યુઅલ રીતે ઉદ્ઘાટન કર્યા પછી એક સભાને સંબોધતા મંત્રીએ કહ્યું, આ આપણી સાંસ્કૃતિક પરંપરામાં છે કે, આપણે તેના વિશે વિચારીએ છીએ, નહીં. ફક્ત આપણા પોતાના પણ અન્યના પણ, અને અંગ દાનનો મુદ્દો આ દૃષ્ટિકોણ સાથે જટિલ રીતે જોડાયેલો છે. માંડવીયા કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રીએ માનવતાના ધોરણે લોકોને તેમના અંગોનું દાન કરવા માટે આગળ આવવા પ્રોત્સાહિત કરવા જન ભાગીદારી અથવા લોક ચળવળ પર ભાર મૂક્યો હતો.
આ પણ વાંચો દિલ્હીમાં વધ્યો ડર: મંકીપોક્સના છઠ્ઠા દર્દીની પુષ્ટિ થઈ
આંકડાઓ શું કહે છે નેશનલ બ્લાઈન્ડનેસ એન્ડ વિઝ્યુઅલ ઈમ્પેયરમેન્ટ સર્વે 2019ના ડેટા અનુસાર, ભારતમાં લગભગ 70 લાખ લોકો આંખની વિવિધ ખામીઓને કારણે આંશિક અને સંપૂર્ણ અંધત્વથી પીડાઈ રહ્યા છે. આમાંથી 2 લાખથી વધુ વ્યક્તિઓને તેમની સામાન્ય, સ્વસ્થ દ્રષ્ટિ પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે દર વર્ષે એક અથવા બંને આંખોમાં કોર્નિયલ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ સર્જરીની જરૂર પડે છે. જો કે, તબીબી નિષ્ણાતો એ હકીકત વિશે શોક વ્યક્ત કરે છે કે, આંખના દાનના અભાવને કારણે, વાર્ષિક 55,000 જેટલા કોર્નિયા ટ્રાન્સપ્લાન્ટ માટે ઉપલબ્ધ છે. જેના કારણે 1.5 લાખથી વધુ લોકો, જેઓ સર્જિકલ પ્રક્રિયાઓ દ્વારા સંપૂર્ણ રીતે સાજા થઈ શકે છે, તેઓ આજીવન અંધત્વનો શિકાર બને છે. ડોકટરોના જણાવ્યા મુજબ, 50 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોમાં વિટામિન Aની ઉણપ, ચેપ, કુપોષણ અને અન્ય ઘણી સમસ્યાઓ જેવા અન્ય કારણો છે જે અંધત્વ તરફ દોરી શકે છે.
નેત્રદાન કેવી રીતે અને શું છે આંખનું પ્રત્યારોપણ સામાન્ય રીતે વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી થાય છે પરંતુ કોઈપણ વ્યક્તિ તેની ઉંમર, લિંગ અને રક્ત જૂથને ધ્યાનમાં લીધા વિના તેઓ જીવિત હોય ત્યારે તેમની આંખોનું દાન કરવા માટે પોતાને નોંધણી કરાવી શકે છે. નોંધાયેલ આંખ દાતા બનવા માટે આંખ બેંકનો સંપર્ક કરી શકાય છે. નેત્રદાન અંગે લોકોમાં હજુ પણ એટલી જાગૃતિ નથી. લોકોને લાગે છે કે, આ પ્રક્રિયામાં આખી આંખ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે, જ્યારે એવું નથી. અંધ લોકોમાં માત્ર દાન કરાયેલી આંખોમાંથી કોર્નિયા ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવામાં આવે છે. કોર્નિયલ અંધત્વ આંખના આગળના ભાગ, કોર્નિયાને આવરી લેતી પેશીઓને નુકસાનને કારણે થાય છે. આ પ્રક્રિયામાં મૃત્યુના એક કલાકની અંદર કોર્નિયાને દૂર કરવું આવશ્યક છે. તેને દૂર કરવામાં માત્ર 10 થી 15 મિનિટનો સમય લાગે છે અને તેનાથી ચહેરા પર કોઈ નિશાન કે, રંગ નથી પડતો. દાન કરાયેલ વ્યક્તિની આંખો બે કોર્નિયલ અંધ લોકોની દૃષ્ટિ બચાવી શકે છે.
