હૈદરાબાદ: 17 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ એશિયા કપની ફાઈનલ ભારત અને શ્રીલંકા વચ્ચે કોલંબોમાં રમાઈ હતી. શ્રીલંકાના બેટ્સમેનો ફાસ્ટ બોલર મોહમ્મદ સિરાજના જાદુ સામે સરી પડ્યા અને ટીમ 50 રનમાં સમેટાઈ ગઈ. છ બેટ્સમેન માત્ર 12 રન બનાવીને પેવેલિયન પરત ફર્યા હતા. ક્રિકેટના ઈતિહાસમાં આ સ્કોર પછી આંગળીના વેઢે ગણી શકાય તેટલી વખત કોઈ ટીમ પુનરાગમન કરી શકી છે અને આવી સ્થિતિ પછી કોઈ ટીમે મેચ જીતી હોવાની વાર્તાઓ પણ ઓછી છે. અત્યાર સુધી 12 ODI વર્લ્ડ કપ રમાઈ ચૂક્યા છે અને આ વર્લ્ડ કપમાં માત્ર એક જ વાર બન્યું છે પરંતુ તે મેચનો કોઈ વીડિયો ઉપલબ્ધ નથી.
આવી તક 40 વર્ષ પહેલા આવી હતી: 20 માર્ચ 1983ના રોજ ક્રિકેટ જગતમાં ત્રીજા વર્લ્ડ કપનો માહોલ હતો, જે આખરે ભારતે જીત્યો હતો. ટીમે માત્ર વેસ્ટ ઈન્ડિઝના વર્ચસ્વને જ પડકાર્યો ન હતો પરંતુ વર્લ્ડ કપ જીતની હેટ્રિક ફટકારવાનું તેમનું સપનું પણ ચકનાચૂર કરી દીધું હતું. ટનબ્રિજ વેલ્સ ખાતે કપિલ દેવ દ્વારા રમાયેલી ઈનિંગ્સ રમતના ઈતિહાસની શ્રેષ્ઠ ઈનિંગ્સમાંની એક છે. પરંતુ વિડંબના એ છે કે આ ઇનિંગ્સ વિશે ફક્ત વાર્તાઓ જ કહી શકાય અને તેના કોઈ વિડિયો પુરાવા નથી.
યાદગાર ઇનિંગ્સની કહાની: વર્લ્ડ કપ 1983ની 20મી મેચ ભારત અને ઝિમ્બાબ્વે વચ્ચે રમાઈ હતી. કેપ્ટન કપિલ દેવે ટોસ જીતીને પ્રથમ બેટિંગ કરવાનું પસંદ કર્યું અને ભારતના ઓપનર સુનીલ ગાવસ્કર અને ક્રિસ શ્રીકાંતે ઇનિંગ્સની શરૂઆત કરી. પરંતુ આ પછી જે થયું તે ઈતિહાસના પાનામાં નોંધાયેલું છે.
- જ્યારે કેપ્ટન સ્નાન કરી રહ્યો હતો ત્યારે અડધી ટીમ પેવેલિયન પરત ફરી હતી. કપિલ દેવ છઠ્ઠા નંબર પર બેટિંગ કરતા હતા. એટલા માટે ટોસ જીત્યા બાદ કપિલ દેવ નહાવા ગયા પરંતુ તેમણે કલ્પના પણ નહોતી કરી કે જ્યારે તેઓ સ્નાન કરી રહ્યા હતા ત્યારે ટીમનો અડધો ભાગ પેવેલિયનમાં પરત ફર્યો હશે.
- સુનીલ ગાવસ્કર પહેલી જ ઓવરમાં ખાતું ખોલાવ્યા વિના જ આઉટ થઈ ગયો હતો અને ત્યાર બાદ ક્રિસ શ્રીકાંત ખાતું ખોલાવ્યા વિના જ પેવેલિયન પરત ફર્યો હતો. બંને ઓપનર સસ્તામાં આઉટ થયા બાદ જવાબદારી મોહિન્દર અમરનાથ અને સંદીપ પાટીલના ખભા પર આવી ગઈ હતી. બંનેએ પોતપોતાનું ખાતું ખોલાવ્યું હતું પરંતુ થોડી જ વારમાં 'જીમી' અમરનાથ 5 રન બનાવીને આઉટ થયો હતો અને સંદીપ પાટીલ એક રન બનાવીને આઉટ થયો હતો.
- તે દિવસે ઝિમ્બાબ્વેના બોલરો પીટર રોસન અને કેવિન કુરેને તબાહી મચાવી હતી. કપિલ દેવ સ્નાન કરી રહ્યા હતા ત્યાં સુધીમાં અડધી ટીમ પેવેલિયન પરત ફરી ચૂકી હતી.
કપિલ દેવ અને રોજર બિન્ની વચ્ચેની ભાગીદારીઃ 17 રનમાં 5 વિકેટ પડી ગયા બાદ કપિલ દેવે ઓલરાઉન્ડર રોજર બિન્ની સાથે સાવધાનીપૂર્વક રમવાનું શરૂ કર્યું. બંનેએ છઠ્ઠી વિકેટ માટે 60 રન જોડ્યા જે બાદ રોજર બિન્ની વિકેટની સામે ફસાઈ ગયો. બીસીસીઆઈના વર્તમાન પ્રમુખ બિન્નીએ 22 રન બનાવ્યા હતા. આ સમયે ભારતનો સ્કોર 6 વિકેટે 77 રન હતો. ટીમની હાલત ત્યારે ખરાબ થઈ જ્યારે ઓલરાઉન્ડર રવિ શાસ્ત્રીએ માત્ર એક રન બનાવ્યા બાદ પોતાના સુકાનીને છોડી દીધો અને ભારત સાત વિકેટે 78 રન પર ચિંતાજનક સ્થિતિમાં હતું.
ત્યારપછી કપિલની જાદુઈ ઈનિંગ્સ શરૂ થઈઃ આ સમયે એવું લાગી રહ્યું હતું કે ભારત 100 રન પણ બનાવી શકશે નહીં. જોકે, સુકાની કપિલ દેવના વિચારો અલગ હતા. કપિલ દેવે ફાસ્ટ બોલર મદન લાલ સાથે મળીને ટીમના સ્કોરને 100 રનની પાર પહોંચાડ્યો હતો. અગાઉની વનડે 60 ઓવરની હતી અને લંચ 35 ઓવર પછી લેવામાં આવતું હતું. લંચ સુધીમાં કપિલે તેની ફિફ્ટી પૂરી કરી હતી, જેમાં એક પણ બાઉન્ડ્રી નહોતી.
- કપિલ દેવે લંચ દરમિયાન માત્ર બે ગ્લાસ જ્યુસ પીધો અને ક્રિઝ પર પાછા ફર્યા. મદન લાલ 17 રન બનાવીને આઉટ થયો હતો પરંતુ તેણે પોતાના સુકાનીને ટેકો આપ્યો હતો અને ભારતના સ્કોરને 140 સુધી પહોંચાડ્યો હતો. આ પછી વિકેટ કીપર સૈયદ કિરમાણી કપિલ દેવ સાથે જોડાયો હતો. પહેલા મદનલાલ અને પછી કિરમાણીએ કપિલ માટે બીજી વાંસળી વગાડી હતી, જેમણે ત્યાં સુધીમાં આગળ વધ્યું હતું. કપિલ દેવે સૈયદ કિરમાણી સાથે મળીને 60 ઓવરમાં ટીમનો સ્કોર 266 રન સુધી પહોંચાડ્યો હતો. કિરમાણી 56 બોલમાં 24 રન બનાવીને અણનમ રહ્યો જ્યારે કપિલ દેવે 138 બોલમાં 175 રન બનાવ્યા અને અણનમ રહ્યા.
તે દિવસે મેદાન પર 'હરિકેન' આવ્યું: કપિલ દેવને 'હરિયાણા હરિકેન' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને તે દિવસે ક્રિકેટ જગતને ખબર પડી કે તેમને આ ઉપનામ શા માટે આપવામાં આવ્યું હતું. દર્શકો અથવા ખેલાડીઓ, જેઓ મેદાન પર હતા, તેમણે વાસ્તવમાં તોફાન જોયું. કપિલ દેવે 16 બાઉન્ડ્રી અને 6 સિક્સર ફટકારી હતી. પચાસમાં પહોંચ્યા પછી બ્લિટ્ઝક્રેગ શરૂ થઈ.
- 17 રનમાં અડધી ટીમ અને 78 રનમાં 7 વિકેટ ગુમાવ્યા બાદ એક સમય એવો આવ્યો જ્યારે ભારતીય ખેલાડીઓએ મેચ જોઈ ન હતી પરંતુ જ્યારે મેદાન પર 'હરિયાણા હરિકેન' ધૂમ મચાવ્યું અને ચોગ્ગા-છગ્ગાનો વરસાદ શરૂ થયો. ખેલાડીઓ ડ્રેસિંગ રૂમમાં તેમની બેઠકો પર બેઠા હતા અને દાવ પૂરો થયો ત્યાં સુધી કોઈ ખસ્યું ન હતું. કપિલ દેવે સૈયદ કિરમાણી સાથે મળીને છેલ્લી સાત ઓવરમાં 100 રન બનાવ્યા હતા જ્યારે હરિયાણા તરફથી રમતા કપિલ દેવે 50મી ઓવરમાં પોતાની સદી પૂરી કરી હતી અને ત્યાર બાદ છેલ્લી 10 ઓવરમાં 75 રન બનાવ્યા હતા.
વર્લ્ડકપના ઈતિહાસમાં સર્વશ્રેષ્ઠ ઈનિંગ્સઃ જો કે વર્લ્ડ કપના ઈતિહાસમાં માર્ટિન ગુપ્ટિલ અને ક્રિસ ગેલ જેવા બેટ્સમેનોએ પણ 200 રનનો આંકડો પાર કર્યો છે અને અન્ય ઘણા બેટ્સમેનોએ કપિલ દેવનો સ્કોર વટાવી દીધો છે, તેમ છતાં તેની ઈનિંગ્સ પ્રતિષ્ઠિત ટૂર્નામેન્ટના ઈતિહાસમાં સર્વશ્રેષ્ઠ છે. . છઠ્ઠા નંબર પર ઉતરેલા કપિલ દેવે અણનમ 175 રનની ધમાકેદાર ઇનિંગ રમીને ટીમને મુશ્કેલીમાંથી બહાર કાઢી હતી.
- વર્લ્ડ કપમાં ન્યૂઝીલેન્ડના કેપ્ટન રહેલા ગ્લેન ટર્નરના નામે સૌથી વધુ 171 રનનો રેકોર્ડ હતો. ટર્નરે 1975ના વર્લ્ડ કપમાં ઓપનિંગ કર્યું હતું અને પૂર્વ આફ્રિકા સામે 201 બોલમાં 171 રનની અણનમ ઇનિંગ રમી હતી, જેમાં 16 ચોગ્ગા અને 2 છગ્ગા ફટકાર્યા હતા. કપિલે ટર્નરનો રેકોર્ડ તોડ્યો હતો, જે આખરે વેસ્ટ ઈન્ડિઝના બેટ્સમેન વિવ રિચર્ડ્સ દ્વારા તોડવામાં આવ્યો હતો, જેણે 1987 વર્લ્ડ કપમાં 181 રન બનાવ્યા હતા.
આ ઇનિંગ્સનો કોઇ વીડિયો પુરાવો નથી: ભારતે ઝિમ્બાબ્વેને 31 રનથી હરાવ્યું અને કપિલ દેવને તેની શાનદાર ઇનિંગ્સ માટે મેન ઓફ ધ મેચ પસંદ કરવામાં આવ્યા. કપિલે એક વિકેટ પણ લીધી અને 11 ઓવરમાં 32 રન આપ્યા. તેણે એક કેચ પણ લીધો. સ્ટેડિયમમાં હાજર ખેલાડીઓ અને દર્શકો સૌથી નસીબદાર હતા કારણ કે તેઓએ પોતાની આંખોથી એક એવો રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો જે બાકીની દુનિયા ક્યારેય જોઈ શકશે નહીં. વાસ્તવમાં, 20 માર્ચ 1983ના રોજ બીબીસીની હડતાળ હતી અને આ મેચનું જીવંત પ્રસારણ થઈ શક્યું ન હતું. કપિલ દેવની ઈનિંગ્સ હંમેશા વહાલી રહેશે.
આ પણ વાંચો:
