વલસાડઃ ધરમપુર ખાતે રાજવી સમયથી બનેલી લાઇબ્રેરી આજકાલ વિદ્યાર્થીઓ માટે મહત્વની સાબિત થઇ રહી છે. ધરમપુરના રાજવી મહારાણા નારણદેવજી દ્વારા આ લાયબ્રેરીનો પ્રારંભ કરવામાં આવ્યો હતો 1860 થી 1891 દરમ્યાન આ લાઇબ્રેરી રાજવીઓના હસ્તક હતી તે બાદ આ લાઇબ્રેરીનું કામકાજ નગરપાલિકા પાસે આવ્યું હતું.
જેને જુના મકાન ને તબદીલ કરી નવપલ્લિત કરતા આખરે આ લાઈબ્રેરીને હાલ નવું મકાન ફાળવવામાં આવ્યું છે. જોકે લાઇબ્રેરીની શરૂઆત તારીખ 1/10/1886 થી શરૂ કરવામાં આવી હતી હાલમાં આ લાઇબ્રેરીમાં અતિમહત્વના કહી શકાય એવા 11 હજાર 230 જેટલા પુસ્તકો હાજર છે. જેમાં ગુજરાતી અંગ્રેજી અને હિન્દી માધ્યમના વાચકોને ભૂખને સંતોષે તેવા અતિ મહત્વના પુસ્તકો આ લાઇબ્રેરીમાં મોજુદ છે. અહીં આવનારા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા પણ ખૂબ જ મોટા પ્રમાણમાં છે. સ્થાનિક વિદ્યાર્થીઓએ જણાવ્યું કે, વાંસદા અને ધરમપુર જેવા અંતરિયાળ ગામોના વિદ્યાર્થીઓ માટે આ લાઇબ્રેરી ખૂબ જ મહત્વની સાબિત થઇ રહી છે.
હાલમાં જ્યારે સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓનો યુગ ચાલી રહ્યો છે ત્યારે જનરલ નોલેજને લગતા જ્ઞાન મેળવવા આ લાયબ્રેરીમાં વિદ્યાર્થીઓનો ઘસારો જોવા મળી રહ્યો છે. રાજા રજવાડા સમયની આ લાઇબ્રેરીમાં રાજવી સમયના પણ અંગ્રેજી માધ્યમના કેટલાક અનોખા પુસ્તકો અહીં સામેલ છે જે અન્ય કોઈપણ સ્થળે જોવા મળી શકે નહીં.
ધરમપુર ખાતે આવેલી આ લાઇબ્રેરીમાં મહત્વના પુસ્તકો સામેલ કરાયા છે. રાજયના આ પુસ્તકો જે ખૂબ જૂજ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે તેને સાચવવા માટે હાલ ગુજરાત સરકાર પણ કટિબદ્ધ બની છે અને આ લાઇબ્રેરીમાંથી અઢીસોથી વધુ પુસ્તકો ને સાચવવા માટે વિશેષ પ્રક્રિયામાંથી પસાર કરાવવામા આવ્યા હતા અને તે માટે આ અત્યંત જુના પુસ્તકોને ખૂબ જ સાવચેતી પૂર્વક મહત્વના ગણવામાં આવતી મહેસાણા લઈ જવાયા હતા. જોકે રાજવી સમયથી ગ્રામ્ય કક્ષાએ શિક્ષણને વધુ પ્રાધાન્ય આપવા માટે શરૂ કરવામાં આવેલી લાઇબ્રેરી આજે પણ તેમનો હેતુ સિધ્ધ કરી રહી છે.
