ન્યુજ ડેસ્ક: રશિયા અને યુક્રેન (Russia Ukraine Conflict) વચ્ચે લાંબા સમયથી વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. આ વિવાદ વચ્ચે હવે રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને (President Vladimir Putin) એક મોટી જાહેરાત કરી હતી. રાષ્ટ્રપતિ પુતિને પૂર્વ યુક્રેનને અલગ દેશ તરીકે માન્યતા આપી હતી. રશિયા ડોનેટ્સ્ક અને લુગાન્સ્કને સ્વ-ઘોષિત પ્રજાસત્તાકને અલગ દેશો તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી છે. તેમજ પુતિનની આ જાહેરાત બાદ લોકોના મનમાં અનેક પ્રકારના સવાલો આવી રહ્યા છે.
અલગ દેશ કેવી રીતે બન્યો?
અલગ દેશની જાહેરાત બાદ લોકોના મનમાં એક પ્રશ્ન છે કે અલગ દેશ કેવી રીતે બન્યો? છેવટે, નવા દેશને માન્યતા કેવી રીતે મળે છે? તો જાણો આ સવાલોના જવાબ અને કહો કે કોઈ એક પ્રદેશને અલગ દેશ કેવી રીતે બનાવવામાં આવે છે અને તેની પ્રક્રિયા શું છે…
રશિયા-યુક્રેન વિવાદ
પુતિને લુહાન્સ્ક અને ડોનેસ્કની રચનાને અલગ દેશો તરીકે માન્યતા આપી હતી. લુહાન્સ્ક અને ડોનેસ્ક પૂર્વ યુક્રેનમાં છે. પુતિને કહ્યું કે, ડોનબાસમાં સ્થિતિ ઘણી ગંભીર છે. ડોનવાસ એ રશિયાના ઇતિહાસ સાથે સંકળાયેલ વિસ્તાર છે. આપણે ઈતિહાસ જાણવો જોઈએ. પુતિને વધુમાં કહ્યું કે, યુક્રેન અમારું જૂનું સાથી છે. પૂર્વી યુક્રેનને લઈને મારે મુશ્કેલ નિર્ણય લેવો પડ્યો હતો. અમે યુક્રેનને સામ્યવાદનું સત્ય બતાવવા તૈયાર છીએ. પુતિને કહ્યું કે રશિયાની સંસદ પાસે તમામ સત્તા છે.
અલગ દેશ કેવી રીતે બને છે?
જો આપણે અલગ દેશ બનાવવાની વાત કરીએ તો તે ખૂબ જ સરળ અને ખૂબ જ મુશ્કેલ પ્રક્રિયા છે. જો કે અલગ દેશ બનાવવા માટે કોઈ ખાસ નિયમ નથી, પરંતુ ધોરણોને પૂર્ણ કરીને અલગ દેશ બનાવવામાં આવે છે. આ પછી જ કોઈપણ પ્રદેશને અલગ દેશ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. 1933ના મોન્ટેવિડિયો સંમેલનમાં, દેશને સ્વીકારવાનો સિદ્ધાંત આપવામાં આવ્યો હતો. તેના નિયમોનું પાલન કરીને અલગ દેશ બનાવવાની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થાય છે.
આ પણ વાંચો: યુક્રેનમાં ઘૂસી રશિયન સેના, રાજધાની કિવમાં મિસાઈલ હુમલો, જાણો ક્યા વિસ્તાર બન્યા નિશાન
મૂળ દેશમાંથી અલગ થવાનો નિર્ણય બહુમતી દ્વારા લેવામાં આવ્યો છે
દેશનો વિસ્તાર, લોકો, સરકાર નક્કી કરવી જોઈએ. પાર્ટનર પાસે અન્ય દેશો સાથે સંબંધો સ્થાપિત કરવાની ક્ષમતા હોવી જોઈએ. તે પણ ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે કે મૂળ દેશમાંથી અલગ થવાનો નિર્ણય બહુમતી દ્વારા લેવામાં આવ્યો છે. આ સિવાય ત્યાં યોજાયેલ જનમત સંગ્રહ પણ આમાં મહત્વનો ભાગ ભજવે છે. નિર્દિષ્ટ વિસ્તારનો મોટો વર્ગ પોતાને દેશથી અલગ જાહેર કરી શકે છે. UN તરફથી અલગ દેશની માન્યતા અને તેને અન્ય દેશોથી અલગ દેશ તરીકે સ્વીકારવાથી પણ એક પ્રદેશ અલગ દેશ બને છે. યુક્રેનના મામલામાં સોવિયત સંઘ પાસે પણ ઘણા અધિકારો છે, જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે સોવિયત સંઘના દરેક રાજ્યને અલગ દેશ બનવાનો અધિકાર છે.
અન્ય દેશોની મહત્વની છે ભૂમિકા
માત્ર પોતાની ઘોષણા કરવાથી પ્રદેશ અલગ દેશ બની જતો નથી. દેશની માન્યતા અન્ય દેશો પર આધાર રાખે છે. કેટલા દેશો તેને એક સાર્વભૌમ રાષ્ટ્ર તરીકે જુએ છે અને તેના નાગરિકોને વિઝા આપે છે. આ સિવાય UN તરફથી માન્યતા મેળવવી પણ ખૂબ જ જરૂરી છે. હવે જો UN કોઈ દેશને માન્યતા આપે છે, તો તે મોટા પ્રમાણમાં અલગ દેશ માનવામાં આવે છે. UN અલગ દેશનો નિર્ણય ત્યાંના લોકોના અધિકારો અને તેમની ઈચ્છા, સરહદના આધારે લે છે. જેમ સોમાલીલેન્ડ 1991થી સોમાલિયામાં પોતાને એક અલગ દેશ ગણાવે છે, અન્ય કોઈ દેશ તેને માનતો નથી. સર્બિયાના કોસોવોએ પણ 2008માં પોતાને સ્વતંત્ર જાહેર કર્યા હતો. કેટલાક દેશો પણ આ વાતને માન્યતા આપે છે. આવી સ્થિતિમાં અન્ય દેશોથી અલગ દેશનો વિચાર કરવો જરૂરી છે.
આ પણ વાંચો: યુક્રેને કટોકટી કરી જાહેર
UN શું કરે છે?
સ્વ-નિર્ણયનો અધિકાર યુનાઇટેડ નેશન્સ ચાર્ટરમાં સામેલ છે. એટલે કે, વસ્તી નક્કી કરી શકે છે કે તે કેવી રીતે અને કોના નિયંત્રણ હેઠળ રહેવા માંગે છે. જો કે, આ કેટલું વ્યવહારુ શક્ય છે તે એક અલગ ચર્ચાનો વિષય છે. ઘણી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને UN નવા દેશને માન્યતા આપે છે. એકવાર UN દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત થયા પછી, તે દેશનું ચલણ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે માન્ય બને છે. આ પછી, અન્ય દેશો સાથે વ્યવહાર કરી શકાય છે. ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (આઈએમએફ), વર્લ્ડ બેંક જેવી સંસ્થાઓ પણ UN દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત દેશોને જ સભ્ય બનાવે છે.
