નવી દિલ્હી: ભારતીય ફિલ્મ સંગીત અને હિન્દી સિનેમાના ગીતોને (Pyarelal Indian Film Music Composer Birthday) યાદગાર બનાવવા માટે સફળ સંગીતકારોની વાત થઈ ત્યારે લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ (Laxmikant Pyarelal Music Composer) સંગીતકારનું નામ ખૂબ જ આદર અને પ્રેમથી લેવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે લક્ષ્મીકાંતને પ્યારેલાલનો ટેકો મળતા જ બંનેએ સંગીતની દુનિયામાં પોતાનો ધ્વજ લહેરાવીને પોતાની પ્રતિભા સાબિત કરી દીધી. તેમણે પોતાની મનમોહક લોક ધૂનોથી ઘણા દાયકાઓ સુધી લોકોના દિલો પર રાજ કર્યું અને આજે પણ જ્યારે તેમનું કોઈ ગીત વગાડવામાં આવે છે ત્યારે લોકો નિઃસહાય થઈને ગુંજવા મજબૂર થઈ જાય છે.
આ પણ વાંચો: વિરૂષ્કાએ ખરીદી 8 એકર જમીન, કિંમત જાણીને આંખ ચાર થઈ જશે
સંગીત સાથે જોડાયેલી કેટલીક માહિતી: લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલની જોડીનું મહત્ત્વનું પાત્ર પ્યારેલાલનો જન્મદિવસ (Music Composer Pyarelal Birthday) 3જી સપ્ટેમ્બરે છે. તેમના જન્મદિવસ પર ETV ભારત તેમના જીવન અને સંગીત સાથે જોડાયેલી કેટલીક માહિતી શેર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, જે તમને ગમશે.
વાયોલિન વગાડવાનું કૌશલ્ય: પ્યારેલાલનો જન્મ 3 સપ્ટેમ્બર 1940ના રોજ ઉત્તર પ્રદેશના ગોરખપુર જિલ્લામાં થયો હતો. કહેવાય છે કે પ્યારેલાલનું પૂરું નામ પ્યારેલાલ રામપ્રસાદ શર્મા હતું. તેમનું બાળપણ ખૂબ જ સંઘર્ષભર્યું હતું, કારણ કે નાની ઉંમરે તેમની માતાનું અવસાન થયું હતું. તેમના પિતા પંડિત રામપ્રસાદ ટ્રમ્પેટ વગાડતા હતા અને ઈચ્છતા હતા કે પ્યારેલાલ વાયોલિન શીખે. આથી તેણે પિતાની સલાહ માનીને વાયોલિન વગાડવાનું શરૂ કર્યું. તેણે 8 વર્ષની ઉંમરે વાયોલિન શીખવાનું શરૂ કર્યું અને તે દિવસમાં 8 થી 12 કલાક પ્રેક્ટિસ કરતો હતો. તેણે એન્થોની ગોન્સાલ્વિસ નામના ગોવાના સંગીતકાર પાસેથી વાયોલિન વગાડવાનું કૌશલ્ય શીખ્યું હતું. પ્યારેલાલે તે દિવસોમાં સાતમા ધોરણના અભ્યાસ માટે એક નાઇટ સ્કૂલમાં એડમિશન લીધું હતું, પરંતુ માસિક ફી ચૂકવી ન શકવાને કારણે તેણે શાળા છોડી દેવી પડી હતી. આ મુશ્કેલ સંજોગો પણ તેમના આત્માને ઢીલા કરી શક્યા નહીં. તેમની મહેનતના કારણે પ્યારેલાલને મુંબઈમાં 'રણજીત સ્ટુડિયો'નું બિરુદ મળ્યું હતુ.
લતા મંગેશકરે 500 રૂપિયાનું ઈનામ આપ્યું: ફિલ્મ સંગીત સાથે જોડાયેલા લોકો જણાવે છે કે એકવાર તેમના પિતા તેમને પ્યારેલાલ સાથે લતા મંગેશકરના ઘરે લઈ ગયા હતા. ત્યાં પ્યારેલાલે લતાજીની સામે વાયોલિન વગાડ્યું. તેમની કલાત્મકતા અને સમર્પણથી ખુશ થઈને લતા મંગેશકરે પ્યારેલાલને 500 રૂપિયાનું ઈનામ આપ્યું, જે તે દિવસોમાં ઘણી મોટી રકમ હતી. આનાથી તેનો ઉત્સાહ વધ્યો.
આવી જ જોડી હતી (લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલ વિશેની હકીકતો): પ્યારેલાલ દસ વર્ષની ઉંમરે લક્ષ્મીકાંતને મળ્યા હતા. એવું કહેવાય છે કે તે સમયે બાળકો સંગીત શીખવા માટે મંગેશકર પરિવાર દ્વારા સંચાલિત બાળકોની એકેડમી સુરીલ કલા કેન્દ્રમાં આવતા હતા. જ્યાં લક્ષ્મીકાંત અને પ્યારેલાલ સરખી ઉંમર અને આર્થિક સ્થિતિને કારણે સારા મિત્રો બની ગયા હતા. લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલ મ્યુઝિક કમ્પોઝર સાથે મળીને પહેલીવાર 1963માં આવેલી ફિલ્મ પારસમણીને તેમના સંગીતથી સજાવ્યું હતું, જેનાં તમામ ગીતો ખૂબ જ લોકપ્રિય થયાં હતાં. ફિલ્મ 'હસ્ત હુઆ નૂરાની ચેહરા' અને 'વો જબ યાદ આયે, બહુ યાદ આયે'ના ગીતો કોણ ભૂલી શકે. લતા મંગેશકર અને મોહમ્મદ રફી જેવા મોટા ગાયકોએ તેમના મોટાભાગના ગીતો લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલ સાથે ગાયા હતા.
1 લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલને 7 વખત બેસ્ટ સંગીત નિર્દેશકનો ફિલ્મફેર એવોર્ડ મળ્યો હતો. તેમને દોસ્તી, મિલન, જીને કી રાહ, અમર અકબર એન્થોની, સત્યમ શિવમ સુંદરમ, સરગમ અને કર્જ જેવી ફિલ્મો માટે બેસ્ટ સંગીત નિર્દેશકનો આ એવોર્ડ મળ્યો હતો. તેમની જોડીની ખાસ ઓળખ માટે આટલું જ પૂરતું છે.
2 દિગ્દર્શક તરીકે, યશ ચોપરાએ તેમના મોટા ભાઈ બી.આર. ચોપરાની બી.આર. તેણે ફિલ્મ્સના બેનર હેઠળ ઘણી મ્યુઝિકલ હિટ ફિલ્મો આપી છે. પરંતુ આ પછી, 1973 માં, યશ ચોપરા બીઆર ચોપરાના બેનરમાંથી બહાર આવ્યા અને "યશ રાજ ફિલ્મ્સ" ની સ્થાપના કરી, ત્યારબાદ યશ ચોપરાએ નિર્માતા અને નિર્દેશક તરીકે તેમની પ્રથમ ફિલ્મ 'દાગ' માટે પ્રખ્યાત સ્ટાર્સની પસંદગી કરવી પડી. આવી સ્થિતિમાં લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલને યશરાજ ફિલ્મ્સ માટે પ્રથમ સંગીત નિર્દેશકની તક મળી. આ સાથે યશ ચોપરાએ તેમના મનપસંદ ગીતકાર સાહિર લુધિયાનવીને ગીત લખવાની તક આપી. મ્યુઝિકલ હિટ 'દાગ'ની જોરદાર સફળતા બાદ યશ ચોપરા લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ તેમની આગામી ફિલ્મ 'કભી કભી' માટે સંગીત આપે તેવું ઇચ્છતા હતા, પરંતુ લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ ખય્યામને આ તક આપતા અન્ય કોઈ ફિલ્મમાં કામ કરી રહ્યા હતા. અને તે પણ સાબિત થયું. એક મહાન ફિલ્મ બની. તે પછી તેઓ ક્યારેય સાથે કામ કરી શક્યા નહીં.
3 લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલની જોડી 1973માં રાજ કપૂરની 'બોબી' સાથે 'દાગ' માટે બેસ્ટ સંગીત નિર્દેશક માટે નામાંકિત થઈ હતી. દુર્ભાગ્યે, આ બંને ફિલ્મો માટે ઉત્તમ સંગીત હોવા છતાં, આમાંથી કોઈ પણ ફિલ્મ બેસ્ટ સંગીત નિર્દેશકનો એવોર્ડ જીતી શકી નથી. ફિલ્મફેર પસંદગી સમિતિએ શંકર-જયકિશનને ફિલ્મ 'બેમાન'ના સંગીત માટે આ સન્માન આપ્યું હતું. પ્રાણ આ નિર્ણયથી નારાજ હતા. તેમણે કહ્યું કે 1973માં સર્વશ્રેષ્ઠ સંગીતકારનો એવોર્ડ સંગીતકાર ગુલામ મોહમ્મદને મળવો જોઈએ, જેમણે ફિલ્મ પાકીઝાની રચના કરી હતી.
4 લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલે કિશોર કુમાર અને મોહમ્મદ રફી 379 ગીતો માટે 402 ગીતોની રચના કરી અને બંને વચ્ચે સંતુલન જાળવી રાખ્યું. ફિલ્મ 'આરાધના'ની સફળતા બાદ કિશોર કુમારની લહેર ચરમસીમાએ હતી. તેમ છતાં, લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલે મોહમ્મદ રફીને સૌથી વધુ ગુમાવ્યા. 1977માં લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલે 'અમર અકબર એન્થની' અને 'સરગમ' દ્વારા મોહમ્મદ રફીને તક આપીને શ્રેષ્ઠ ગીતો ગાયા હતા.
5 અમર અકબર એન્થોની ફિલ્મનું પ્રખ્યાત ગીત 'માય નેમ ઈઝ એન્થોની ગોન્સાલ્વિસ' તમને બધાને યાદ હશે. એવું કહેવાય છે કે આ ગીત પ્યારેલાલે તેમના માર્ગદર્શક એન્થોની ગોન્સાલ્વિસને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે રચ્યું હતું.
6 લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ, મુકેશ, મન્ના ડે, મહેન્દ્ર કપૂર, અમિત કુમાર, અલકા યાજ્ઞિક, ઉદિત નારાયણ, શૈલેન્દ્ર સિંહ, પી. સુશીલા, કે.જે. યેસુદાસ, એસ.પી. બાલાસુબ્રમણ્યમ, કે.એસ. ચિત્રા, એસ. જાનકી અને અનુરાધા પૌડવાલ સાથે પણ કામ કર્યું. જોકે, તેમણે કવિતા કૃષ્ણમૂર્તિ, મોહમ્મદ અઝીઝ, સુરેશ વાડકર, શબ્બીર કુમાર, સુખવિંદર સિંહ, વિનોદ રાઠોડ અને રૂપ કુમાર રાઠોડ જેવા અનેક નવોદિત કલાકારોને મોટા બ્રેક્સ આપીને ફિલ્મ જગતમાં નામ કમાવવાની તક આપી.
7 અમર અકબર એન્થોનીની 'હમકો તુમસે હો ગયા હૈ પ્યાર ક્યા કરે'માં લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ એ સમયના ત્રણેય મોટા ગાયકો, કિશોર કુમાર, મોહમ્મદ રફી, મુકેશ અને લતા મંગેશકર સાથે મળીને ગાનારા એકમાત્ર સંગીતકાર છે.
8 એક માહિતી અનુસાર, લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલે લગભગ 35 વર્ષ સુધી ભારતીય ફિલ્મ સંગીતમાં પોતાનો જુસ્સો જાળવી રાખ્યો. 1963 થી 1998 સુધી, તેમણે 160 ગાયક-ગાયકો અને 72 ગીતકારો દ્વારા 503 ફિલ્મોમાં કુલ 2845 ગીતોની રચના કરી. બોલિવૂડના સંગીતમાં લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલનું અમૂલ્ય યોગદાન આના પરથી સ્પષ્ટ થાય છે.
આ પણ વાંચો: અર્પિતા ખાનના ઘરે ગણપતિ પૂજામાં જોવા મળ્યા આ બોલીવૂડ સ્લેબ્સ
નિભા રહે હૈના દોસ્તી: 1998માં સંગીતની જોડીના ભાગીદાર લક્ષ્મીકાંતના મૃત્યુ પછી પ્યારેલાલ એકલા પડી ગયા અને ફિલ્મોમાં સંગીત આપવાનું લગભગ બંધ કરી દીધું. તેમની સાથે છેલ્લી ફિલ્મ 'દીવાના મસ્તાના' હતી. લક્ષ્મીકાંતના મૃત્યુ પછી, પ્યારેલાલે એકલાએ કેટલાક ગીતો રચ્યા, પરંતુ પ્યારેલાલે બધા ગીતો માટે હંમેશા 'લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ' નામનો ઉપયોગ કર્યો. જ્યારે પ્લેબેક સિંગર કુમાર સાનુ સંગીત દિગ્દર્શક બન્યા ત્યારે તેમણે તેમના માટે સંગીતની વ્યવસ્થા કરવા પ્યારેલાલનો સંપર્ક કર્યો. ફરાહ ખાનની ફિલ્મ 'ઓમ શાંતિ ઓમ'ના ગીત 'ધૂમ તાના'ના સંગીતમાં મદદ કરવા માટે પ્યારેલાલનો સંપર્ક કરવામાં આવ્યો હતો.
