ન્યૂઝ ડેસ્ક: કવિ-પત્રકાર, શાયર જનાબ ખલીલ ધનતેજવીનું આજે રવિવારે નિધન થયું છે. સારવાર દરમિયાન શ્વાસની તકલીફ થતા 82 વર્ષની ઉંમરે તેમનું નિધન થયું છે. ખલીલ ધનતેજવીની અનેક ગઝલો, કવિતાઓ, શાયરી કેટલાય લોકોને કંઠસ્થ છે. આજે તેમના નિધનના પગલે કલા સાહિત્યપ્રેમીઓ ઉંડા આઘાતમાં છે અને સાહિત્ય જગતને ન પૂરાય તેવી ખોટ પડી છે.
મૂળ વડોદરાના ધનતેજના વતની ખલીલ ધનતેજવીનું સાચું નામ ઈસ્માઈલ મકરાણી હતું. ફક્ત ચાર ચોપડી ભણેલા ખલીલ સાબ વડોદરામાં તેજસ્વી પત્રકાર તરીકે પણ કામગીરી કરી ચૂક્યા છે. વર્ષ 2004માં તેમને કવિ કલાપી પુરસ્કાર, વર્ષ 2013માં વલી ગુજરાતી ગઝલ પુરસ્કાર અને વર્ષ 2019માં તેમને નરસિંહ મહેતા પુરસ્કાર પ્રાપ્ત થયો હતો.
ગુજરાતી અને ઉર્દુ ભાષાના જાણિતા કવિ ખલીલ ધનતેજવીનું 82 વર્ષની વયેે વડોદરામાં નિધન થયું છે. આજે રવિવારની બપોરે તેમના નિવાસ્થાનેથી જનાજો નીકળ્યો હતો અને તેમની દફનવિધિ કરવામાં આવી હતી. ખલીલ ધનતેજવીનો જન્મ વડોદરા જિલ્લાના ધનતેજ ગામમાં 12 ડિસેમ્બર 1938ના રોજ થયો હતો. જ્યાં તેઓએ ચાર ધોરણ સુધીનો અભ્યાસ કર્યો હતો. ખલીલ ધનતેજવીએ તેમની એક કવિતામાં લખ્યું છે કે, 'ખાલી ગઝલ જો હોય તો ફટકારી મારીએ આ તો હ્રદયની વાત છે, હાંફી જવાય છે'.
2019માં તેમને નરસિંહ મહેતા પુરસ્કાર મળ્યો હતો
ખલીલ ધનતેજવી સાહિત્યની સાથે સાથે પત્રકારત્વ, પ્રિન્ટિંગ પ્રેસ અને ફિલ્મ નિર્માણ સાથે સંકળાયેલા હતા. તેમને 2004માં કલાપી પુરસ્કાર અને 2013માં વલી ગુજરાતી ગઝલ પુરસ્કાર પ્રાપ્ત થયો હતો. આ ઉપરાંત 2019માં તેમને નરસિંહ મહેતા પુરસ્કાર પ્રાપ્ત થયો હતો
વાંચોઃ સાહિત્યકાર ખલીલ ધનતેજવીને નરસિંહ મહેતા એવોર્ડથી સન્માનિત કરાયા
લેખક, સંપાદક અને તંત્રી રહી ચૂક્યા હતા
ખલીલ ધનતેજવી ગુજરાતી ગઝલની ટોચનું નામ છે. ગઝલ લેખન અને રજૂઆત બન્નેમાં તેમણે મહારથ હાંસલ કરી છે. તેઓ લેખક, સંપાદક અને તંત્રી રહી ચૂક્યા હતા. ફિલ્મો લખી હતી અને નિર્દેશિત પણ કરી હતી. તેમની વિવિધ કૃતિઓને અનેક એવોર્ડથી સન્માનિત કરાઈ હતી. કરોડો ચાહકોના હૃદયમાં તેમણે સ્થાન મેળવ્યું હતું. આ પુસ્તક તેમની જીવનકથા છે. તેમાં ખેતરના શેઢેથી ગઝલના શિખર સુધી અને ફિલ્મના પરદા સુધી પહોંચવાની રોમાંચક ગાથા છે.
વડાપ્રધાન મોદીએ ટ્વિટ કરી આપી શ્રદ્ધાંજલિ
ગુજરાતના પ્રખ્યાત કવિ, લેખક અને ગઝલકાર ખલીલ ધનતેજવીના અવસાનથી દુઃખ અનુભવું છું. ગુજરાતી ગઝલને રસપ્રદ બનાવવામાં તેમનું યોગદાન હંમેશા યાદગાર રહેશે. શોકગ્રસ્ત પરિવાર અને એમના વિશાળ ગઝલપ્રેમી ચાહકવર્ગને સાંત્વના..! ઓમ શાંતિ...!!!
-
ગુજરાતના પ્રખ્યાત કવિ, લેખક અને ગઝલકાર ખલીલ ધનતેજવીના અવસાનથી દુઃખ અનુભવું છું. ગુજરાતી ગઝલને રસપ્રદ
— Narendra Modi (@narendramodi) April 4, 2021 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="
બનાવવામાં તેમનું યોગદાન હંમેશા યાદગાર રહેશે. શોકગ્રસ્ત પરિવાર અને એમના વિશાળ ગઝલપ્રેમી ચાહકવર્ગને સાંત્વના..! ઓમ શાંતિ...!!!
">ગુજરાતના પ્રખ્યાત કવિ, લેખક અને ગઝલકાર ખલીલ ધનતેજવીના અવસાનથી દુઃખ અનુભવું છું. ગુજરાતી ગઝલને રસપ્રદ
— Narendra Modi (@narendramodi) April 4, 2021
બનાવવામાં તેમનું યોગદાન હંમેશા યાદગાર રહેશે. શોકગ્રસ્ત પરિવાર અને એમના વિશાળ ગઝલપ્રેમી ચાહકવર્ગને સાંત્વના..! ઓમ શાંતિ...!!!ગુજરાતના પ્રખ્યાત કવિ, લેખક અને ગઝલકાર ખલીલ ધનતેજવીના અવસાનથી દુઃખ અનુભવું છું. ગુજરાતી ગઝલને રસપ્રદ
— Narendra Modi (@narendramodi) April 4, 2021
બનાવવામાં તેમનું યોગદાન હંમેશા યાદગાર રહેશે. શોકગ્રસ્ત પરિવાર અને એમના વિશાળ ગઝલપ્રેમી ચાહકવર્ગને સાંત્વના..! ઓમ શાંતિ...!!!
આ રચનાઓને કારણે ખલીલ ધનતેજવી અમર થઈ ગયા...
કોઈ સંબંધ, કોઈ સગપણ આપણી વચ્ચે નથી,
આમ શરમાવાનું કારણ આપણી વચ્ચે નથી.
આપણે ઊંટો પલાણીને જવું છે ક્યાં હવે ?
ક્યાંય ખોબા જેવડું રણ આપણી વચ્ચે નથી.
શ્વાસ પણ લેવા ન પામે આ અબોલા આપણા,
મૌન તૂટે એવી મૂંઝવણ આપણી વચ્ચે નથી.
આ અડોઅડ એકસાથે બેસવાનો અર્થ શો ?
કોઈ વસ્તુ વેરણછેરણ આપણી વચ્ચે નથી.
મિત્રતા તો આપણી વચ્ચે હતી, છે ને હશે,
માત્ર 'હુંપદ'નું નિવારણ આપણી વચ્ચે નથી.
આપણે શા માટે કહીએ કોઈને ખોટુંખરું?
આયનાનું ધારાધોરણ આપણી વચ્ચે નથી.
મારું ના હોવું ખટકશે, કોક દિ' કહેશે કોઈ :
આજ તો ધનતેજવી પણ આપણી વચ્ચે નથી.
-ખલીલ ધનતેજવી
ને પછી એવું થયું કે રાત વરસાદી હતી,
ને પછી રસ્તા માં એક પલળેલી શેહઝાદી હતી...
ને પછી એવું થયું કે બંને સપના માં મળ્યા,
એ રીતે બીજે તો ક્યાં મળવાની આઝાદી હતી...
ચંદ્ર ને પણ છત ઉપર ઉતરી જવા નું મન થયું,
ચાંદની રાતે અગાશી કેવી ઉન્માદી હતી...
હાર પેહરાવા જતા ઓચિંતી આંખ ઉઘડી ગઈ,
એ પછી સ્વપ્ના એ કીધું, રાત તકલાદી હતી.
આત્મ-હત્યા નો ગુનો દાખલ થયો દીવા ઉપર,
ને પછી જાણ્યું હવા પોતે જ ફરિયાદી હતી.
ને ખલીલ, એવું થયું, લયલા કશે પરણી ગઈ,
ને પછી બીજે દિવસ મજનૂ ની પણ શાદી હતી.
-ખલીલ ધનતેજવી
મારી નથી...
ડાળ મારી, પાંદડાં મારાં હવા મારી નથી,
ઝાડ કરતાં સ્હેજ પણ ઓછી વ્યથા મારી નથી.
કાલ પહેરેદારને પીંજરના પક્ષીએ કહ્યું,
જે દશા તારી થઈ છે એ દશા મારી નથી.
જેમાં સૌને પોતપોતાની છબિ દેખાય ના,
એ ગઝલ મારી નથી, એ વારતા મારી નથી.-ખલીલ ધનતેજવી
ઝેરનો તો પ્રશ્ન ક્યાં છે...
ઝેરનો પ્રશ્ન ક્યાં છે, ઝેર તો હું પી ગયો,
આ બધાને એ જ વાંધો છે કે હું જીવી ગયો.
હું કોઈ નું દિલ નથી, દર્પણ નથી, સપનું નથી,
તો પછી સમજાવ કે હું શી રીતે તૂટી ગયો.
કંઈક વખત એવું બન્યું કે છેક અંતિમ શ્વાસ પર,
મોત ને વાતોમાં વળગાડીને હું સરકી ગયો.
માછલીએ ભરસભામાં ચીસ પાડીને કહ્યું,
તે મને વીંધી છે, મારી આંખ તું ચૂકી ગયો.-ખલીલ ધનતેજવી
ચોર ચોકીદાર ભેગા થઈ ગા...
ચોર – ચોકીદાર ભેગા થઈ ગયા..
બે અલગ સંસ્કાર ભેગા થઇ ગયા.
કાફલો રઝળે છે રસ્તામા હજી..
રાહબર ઘરબાર ભેગા થઇ ગયા.
આંગળી ને આંગળી અડકી ગઇ..
વીજળીના તાર ભેગા થઇ ગયા.
આપણે ઘરના રહ્યા ન ઘાટ ના..
સાધુઓ સંસાર ભેગા થઇ ગયા.-ખલીલ ધનતેજવી
મનાવી લે મને હું સાવ નાના બાળ જેવો છું...
તું ડગ ભરવાની હિમ્મત કર, ઊતરતા ઢાળ જેવો છું,
મનાવી લે મને, હું સાવ નાના બાળ,જેવો છું.
આ દરિયાની ગહનતા માપવાનું સાવ છોડી દે,
તું મારામાં ઊતર,હું સાતમા પાતાળ જેવો છું.
મને માણીજો પારાવાર શીતળતાના સંદર્ભે,
હું કડવો છું પરંતુ લીમડાની ડાળ જેવો છું.
ઘોર અંધારામાં મધરાતે જે ભટકાયો હતો,
ભરબપોરે ગૂમ થયેલો મારો પડછાયો હતો.
હાથ તેં ઊંચો કર્યો હતો આવજો કહેવા અને,
લાલ પાલવ કોઈનો અધવચ્ચે લહેરાયો હતો.
એ ખરો ખોટો હતો, એ તો પછી સાબિત થયું,
એક જણ મૃત્યુ પછી લોકોને સમજાયો હતો.-ખલીલ ધનતેજવી
