- અમદાવાદ આવેલા ટ્વિન-ઓટર્સ સી-પ્લેનનું વજન 3,377 કિલો છે
- 15.77 મી (51 ફૂટ) લાંબુ અને મહત્તમ 5,670 કિલો વજન સાથે ઊડી શકે છે
- સી-પ્લેનના પાયલટની કામગીરી વધુ પડકારજનક હોય છે
- બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં મિત્ર રાષ્ટ્રો અને ધરી રાષ્ટ્રોએ સી-પ્લેનનો બહોળો ઉપયોગ કર્યો હતો
અમદાવાદઃ સી-પ્લેન માલદીવ્સથી અમદાવાદના સાબરમતી રિવરફ્રન્ટ પર આવી પહોંચ્યું છે, જે અમદાવાદ પહોંચતા લોકોમાં ભારે કૂતુહલતા જોવા મળી હતી. અમદાવાદના સાબરમતી નદીના બ્રિજ પર સી-પ્લેન જોવા માટે લોકોની ભારે ભીડ ઊમટી હતી. બ્રિજ પર પોલીસ બંદોબસ્ત ગોઠવાયો હતો. આવો જાણીએ શું વિશેષતા છે સી-પ્લેનમાં....
અમદાવાદ–કેવડિયા વચ્ચે ઉડનારા સી-પ્લેનની સંભવિત સમય સારણી આ મુજબ છેઃ
સી-પ્લેન 19 પેસેન્જરની ક્ષમતા ધરાવે છે
અમદાવાદ આવેલા આ ટ્વિન-ઓટર્સ સી-પ્લેનનું વજન 3,377 કિલો છે, જ્યારે સી-પ્લેનની બળતણની ટાંકીની ક્ષમતા 1419 લિટરની છે, તે મહત્તમ 5,670 કિલો વજન સાથે ઊડી શકે છે. સી-પ્લેન 15.77 મીટર (51 ફૂટ) લાંબુ અને 5.94 મીટર (19 ફુટ) ઊંચું છે. કેપ્ટન અજય ચૌહાણના જણાવ્યા મુજબ, સી-પ્લેન PT6A-34 પ્રકારના સિંગલ સ્ટેજ ફ્રી ટર્બાઈનવાળા બે એન્જિન ધરાવે છે. ઉડાન વખતે સી-પ્લેનમાં પ્રતિ કલાક 272 કિલો બળતણની ખપત થાય છે. સી-પ્લેનની ડાબી બાજુ 1.27 બાય 1.45 મીટરનો દરવાજો છે. સી-પ્લેન 19 પેસેન્જરની ક્ષમતા ધરાવે છે. સી-પ્લેન સામાન્ય પેસેન્જર પ્લેનથી તદ્દન જૂદા પડે છે. પરંપરાગત પેસેન્જર પ્લેન સંપૂર્ણ કમ્પ્યુટર કંટ્રોલ સિસ્ટમ ધરાવે છે. જેથી સામાન્ય પેસેન્જર પ્લેનના પાયલોટ માટે લેન્ડિંગ અને ટેક ઓફ એ મુખ્ય કામગીરી રહે છે.
સી પ્લેનમાં કોમ્પ્યુટર કન્ટ્રોલ હોતા નથી
આ અંગે કેપ્ટન અજય ચૌહાણે જણાવ્યું કે, સી-પ્લેનમાં કમ્પ્યુટર કંટ્રોલ્સ હોતા નથી. વળી તે લો અલ્ટિટ્યૂડ પર (ઓછી ઊંચાઈ પર) ઊડે છે, જ્યાં પાઇલટના હાથમાં જ તમામ નિયંત્રણ હોય છે. એરોપ્લેન જમીનની સ્થિર સપાટી પર લેન્ડિંગ અને ટેક ઓફ કરે છે, જ્યારે સી-પ્લેનનું ટેક ઓફ અને લેન્ડિંગ તરલ અને ગતિશીલ એવી જળ સપાટી પર થાય છે. આથી સી-પ્લેનના પાયલોટની કામગીરી વધુ પડકારજનક હોય છે.
હેનરી ફેબરે 1910માં સૌપ્રથમ વખત સી પ્લેન ઊડાવ્યું હતું
સી-પ્લેનની શોધનો શ્રેય ફ્રાન્સના હેનરી ફેબરને જાય છે. 1910માં તેમણે 50 હોર્સપાવર વાળુ સી-પ્લેન ઊડાવ્યું હતું. બ્રિટિશ કંપની સુપરમરીને ઈંગ્લેન્ડ અને ફ્રાન્સ વચ્ચે ઈ.સ.1919માં સૌપ્રથમ ફ્લાઈંગ બોટ સર્વિસ શરૂ કરી હતી. 1930માં અમેરિકા અને યુરોપ વચ્ચે વાહન વ્યવહારના એક માધ્યમ તરીકે સી-પ્લેનનો બહોળો ઉપયોગ થવા લાગ્યો હતો. જેમણે સાઉથ અમેરિકા, આફ્રિકા, અને એશિયા વચ્ચે વાહન વ્યવહારના નવા દ્વાર ખોલી આપ્યા. સી-પ્લેનના કારણે 1931માં ઈંગ્લેન્ડથી ટપાલ ઓસ્ટ્રેલિયા 16 દિવસમાં પહોંચવા લાગી હતી. સી-પ્લેન તેની ડિઝાઈન અને સ્ટ્રક્ચરને કારણે અત્યંત વધુ ઝડપ કે વધુ ઊંચાઇ પ્રાપ્ત કરી શકતું નથી. સી-પ્લેન જ્યાં જળાશયો ઉપલબ્ધ નથી, તેવા જમીની વિસ્તારોમાં બિન-ઉપયોગી છે, તેથી તેનો ઉપયોગ પણ મર્યાદિત છે.
બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં સી-પ્લેનનો ઉપયોગ થયો હતો
બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન મિત્ર રાષ્ટ્રોએ પ્રશાંત મહાસાગરના દુરદરાજના ટાપુઓ સુધી પહોંચવા સી-પ્લેનનો ખૂબ ઉપયોગ કર્યો હતો. બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન જ ધરી રાષ્ટ્રોમાંના જર્મનીએ Blohm & Voss BV-238 નામનું સૌથી ભારે અને મોટું સી-પ્લેન ઊડાવ્યું હતું. આમ બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં સી-પ્લેનનો બહોળો ઉપયોગ થયો હતો. સી-પ્લેનનો સૌથી મોટો ફાયદો એ હતો કે, તેના માટે એરપોર્ટની જરૂર ન હતી અને યુદ્ધ દરમિયાન નવા એરપોર્ટ બનાવવાનો ખર્ચો પણ બચતો હતો. જો કે, બીજા વિશ્વયુદ્ધ બાદ પેસેન્જર પ્લેન અને તે માટેના એરપોર્ટમાં રોકાણ વધતા સી-પ્લેનનું ચલણ ઘટતુ ગયું હતું. ત્યારબાદની નવી શોધ-તકનીકો અને એડવેન્ચર ટૂરિઝમ વધતા સી-પ્લેનને ફરી સાંપ્રત બન્યું છે. ગુજરાત સરકારના પ્રયાસોથી આપણે ગુજરાતીઓ પણ હવે ટૂંક સમયમાં સી-પ્લેનની મજા માણતા થઈ જઈશું.
