અમદાવાદ: 2022 માં, (YEAR ENDER 2022) મહિલા એવી હસ્તીઓમાં સામેલ છે, (WOMEN WHO MADE HISTORY) આ વર્ષે જેમણે પોતપોતાના ક્ષેત્રમાં સફળતાના નવા રેકોર્ડ બનાવ્યા છે. (YEAR ENDER 2022) તેમાંથી કેટલીક રાજનીતિ સાથે સંબંધિત છે તો કેટલીક વ્યક્તિત્વ અન્ય ક્ષેત્રો સાથે સંબંધિત છે. (look back 2022) ચાલો તેમના પર એક નજર કરીએ.
શાંતિશ્રી ધુલીપુડી જેએનયુની પ્રથમ મહિલા વાઇસ ચાન્સેલર બની: શાંતિશ્રી ધુલીપુડી પંડિત (Shantishri Dhulipudi Pandit) જેએનયુની પ્રથમ મહિલા વાઇસ ચાન્સેલર બની છે. તેમની નિમણૂક બાદ ડાબેરી સંગઠનોએ વિરોધ કર્યો હતો. તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ રામ નાથ કોવિંદ દ્વારા તેમને કુલપતિ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમનો કાર્યકાળ પાંચ વર્ષનો છે. તે સાવિત્રીબાઈ ફૂલે પુણે યુનિવર્સિટીમાં પ્રોફેસર રહી ચૂકી છે. તેમણે જવાહરલાલ નેહરુ યુનિવર્સિટીમાંથી એમફીલ અને પીએચડીની ડિગ્રીઓ મેળવી છે.
બુકર પ્રાઈઝ મેળવનાર લેખિકા ગીતાંજલિ શ્રી: પહેલીવાર ઈન્ટરનેશનલ (Gitanjali Shri) બુકર પ્રાઈઝ માટે કોઈ હિન્દી લેખકની પસંદગી થઈ હતી. તેણીનું નામ ગીતાંજલિ શ્રી છે. તેમના પુસ્તકનું નામ 'રેત સમાધિ' છે. તે 2018 માં પ્રકાશિત થયું હતું. 2022 માં, આ પુસ્તક પેંગ્વિન ઇન્ડિયા દ્વારા અંગ્રેજીમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું. તેનો અનુવાદ ડેઝી રોકવેલ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. આ અનુવાદિત પુસ્તક માટે ગીતાંજલિને પ્રતિષ્ઠિત બુકર પુરસ્કાર મળ્યો છે. ગીતાંજલિ શ્રીનો જન્મ ઉત્તર પ્રદેશના મૈનપુરી જિલ્લામાં થયો હતો.
પ્રથમ આદિવાસી મહિલા એરહોસ્ટેસ: ગોપિકા ગોવિંદ (Gopika Govind) એર હોસ્ટેસ બનનાર પ્રથમ આદિવાસી મહિલા છે. તે કેરળના કન્નુરની રહેવાસી છે. તે એક ગરીબ પરિવારમાંથી આવે છે. તેણે કહ્યું કે કોર્સ કરવો તેના માટે ખૂબ જ મુશ્કેલ હતો કારણ કે તેની પાસે એટલા પૈસા નહોતા. તેથી જ તેને ઘણી વાર લાગ્યું કે તે તેનું સપનું પૂરું કરી શકશે નહીં. આમ છતાં તેણે હિંમત હારી નહીં. સરકારી યોજનાઓનો લાભ લઈને તેણે પોતાનો અભ્યાસ ચાલુ રાખ્યો.
ભારતીય સેનાની પ્રથમ મહિલા ફાઈટર પાઈલટ: કેપ્ટન અભિલાષા બરાક (Captain Abhilasha Barak) ફાઈટર એરક્રાફ્ટ ઉડાવનાર ભારતીય સેનાની પ્રથમ મહિલા પાઈલટ બની. કેપ્ટન અભિલાષા બરાકે આર્મીના આર્મી એર ડિફેન્સ કોર્પ્સમાંથી કોર્સ પૂર્ણ કરીને આ ગૌરવ પ્રાપ્ત કર્યું છે. વર્ષ 2018 માં, અવની ચતુર્વેદીએ ભારતીય વાયુસેનામાંથી પ્રથમ લડાયક મહિલા પાઇલટ બનવાનું ગૌરવ મેળવ્યું હતું, જ્યારે અભિલાષા આર્મીમાંથી પાઇલટ બની હતી.
સેબીના પ્રથમ મહિલા અધ્યક્ષ: માધાબી પુરી બુચ (Madhabi Puri Buch) ભારતના સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડના અધ્યક્ષ બનનાર પ્રથમ મહિલા બન્યા છે. સેબીના ચેરમેનની નિમણૂક ફાઇનાન્શિયલ સેક્ટર રેગ્યુલેટરી એપોઇન્ટમેન્ટ્સ સર્ચ કમિટી દ્વારા કરવામાં આવે છે. સમિતિ તેના સૂચન કેબિનેટને મોકલે છે. આ સમિતિનું નેતૃત્વ કેબિનેટ સચિવ કરે છે. માધાબીએ 1989માં આઈસીઆઈસીઆઈ બેંક સાથે કરિયરની શરૂઆત કરી હતી. ICICI બેંકના MD અને CEO રહી ચૂક્યા છે.
આ. હરપ્રીત, ધ્રુવ પર પહોંચનારી પ્રથમ મહિલા: હરપ્રીત ચાંડી (Harpreet Chandy) દક્ષિણ ધ્રુવ પર પહોંચનારી ભારતીય મૂળની પ્રથમ મહિલા છે. તે બ્રિટિશ આર્મીમાં ઓફિસર છે. તેણી 32 વર્ષની છે. એન્ટાર્કટિકા (દક્ષિણ ધ્રુવ) એ પૃથ્વી પરનું સૌથી ઠંડું, સૌથી ઊંચું, સૌથી સૂકું સ્થળ છે. તે 'પોલર પ્રીત' તરીકે ઓળખાય છે. તેણે આ યાત્રા 40 દિવસમાં પૂરી કરી. આ પ્રવાસમાં તેણે 700 માઈલ (1,127 કિમી)નો પ્રવાસ કર્યો.
દ્રૌપદી મુર્મુ બન્યા રાષ્ટ્રપતિ: 25 જુલાઈ 2022ની (Draupadi Murmu) તારીખ સુવર્ણ અક્ષરોમાં લખેલી હતી જ્યારે એક આદિવાસી મહિલાએ દેશના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે શપથ લીધા હતા. દરેક દેશવાસી માટે એ ગર્વની વાત છે કે ઓડિશાના એક પછાત ગામમાંથી બહાર આવીને તે દેશનો સર્વોચ્ચ પદ બની ગયો છે. 20 જૂન, 1958ના રોજ ઓડિશામાં એક સાધારણ સંથાલ આદિવાસી પરિવારમાં જન્મેલી દ્રૌપદી મુર્મુએ દેશના સર્વોચ્ચ પદના શપથ લઈને સાબિત કર્યું કે સંજોગો ગમે તે હોય, જીવનમાં ઊંચાઈ હાંસલ કરી શકાય છે. જે સંજોગોમાં તે અહીં સુધી પહોંચી, તેનો રસ્તો સરળ ન હતો, તે તે પોતે સ્વીકારે છે. શપથ લીધા બાદ તેમણે પોતાના પહેલા સંબોધનમાં પણ આ વાતનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. મુર્મુએ કહ્યું કે 'રાષ્ટ્રપતિ પદ સુધી પહોંચવું એ મારી વ્યક્તિગત સિદ્ધિ નથી, તે ભારતના દરેક ગરીબ વ્યક્તિની સિદ્ધિ છે. મારી ચૂંટણી એ વાતનો પુરાવો છે કે ભારતમાં ગરીબો સપના જોઈ શકે છે અને પૂરા પણ કરી શકે છે.
મહિલા ક્રિકેટર ઝુલનની નિવૃત્તિ: ભારતીય ફાસ્ટ બોલર ઝુલન ગોસ્વામીએ (Jhulan Goswami) 25 સપ્ટેમ્બર 2022ના રોજ રમતમાંથી નિવૃત્તિની જાહેરાત કરી હતી. ઝુલન ગોસ્વામી, 'ચકડા એક્સપ્રેસ' તરીકે પ્રખ્યાત છે, તે વિશ્વની સૌથી ઝડપી અને સૌથી વધુ વિકેટ લેનારી બોલર છે. 6 જાન્યુઆરી 2002ના રોજ પોતાની કારકિર્દીની શરૂઆત કરનાર ઝુલને તેની 19 વર્ષની ક્રિકેટ કારકિર્દીમાં કુલ 284 આંતરરાષ્ટ્રીય મેચ રમી હતી. તેણે 355 વિકેટ લીધી હતી. મહિલા વર્લ્ડ કપમાં સૌથી વધુ 43 વિકેટ લેવાનો રેકોર્ડ તેના નામે છે. આ સાથે તેણે 1924 રન પણ બનાવ્યા છે જેમાં 3 અડધી સદી સામેલ છે.
ડોર્નિયર એરક્રાફ્ટમાં સવાર મહિલા અધિકારીઓએ ઈતિહાસ રચ્યો: ભારતીય નૌકાદળની પાંચ મહિલાઓએ ઈતિહાસ રચ્યો જ્યારે તેઓએ ઉત્તર અરબી સમુદ્રમાં સૌપ્રથમ સોલો મેરીટાઇમ રિકોનિસન્સ અને સર્વેલન્સ મિશન પૂર્ણ કર્યું. તે ડોર્નિયર એરક્રાફ્ટમાં સવાર હતી. એરક્રાફ્ટનું નેતૃત્વ લેફ્ટનન્ટ સેનાપતિ આંચલ શર્માએ કર્યું હતું, જેમાં લેફ્ટનન્ટ શિવાંગી અને લેફ્ટનન્ટ અપૂર્વ ગીતે સહ-પાઈલટ, વ્યૂહાત્મક અને સેન્સર ઓફિસર લેફ્ટનન્ટ પૂજા પાંડા અને સબ લેફ્ટનન્ટ પૂજા શેખાવત હતા.
સંગીતના યુગનો અંત: ભારત રત્ન અને સ્વરા કોકિલા લતા મંગેશકરનું (Lata Mangeshkar) 6 ફેબ્રુઆરી 2022ના રોજ અવસાન થયું. મુંબઈના શિવાજી પાર્કમાં સરકારી સન્માન સાથે તેમના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવ્યા હતા. પીઢ ગાયિકા બ્રીચ કેન્ડીને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવી હતી, જ્યાં તેમણે 92 વર્ષની વયે અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા. લતા મંગેશકરના નિધન પર બે દિવસનો રાષ્ટ્રીય શોક જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. તેમની અંતિમ યાત્રામાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સહિત અનેક હસ્તીઓએ ભાગ લીધો હતો. સંગીત ક્ષેત્રે તેમનું યોગદાન અમૂલ્ય છે.
