- આજે વિશ્વ હાયપરટેન્શન ડે
- સાયલન્ટ કિલર તરીકે ઓણખવામાં આવે છે આ બિમારીને
- લોકોને આ વિશે જાગૃતિ નથી
હૈદરાબાદ: હાયપરટેન્શન અથવા હાઈ બ્લડ પ્રેશર (બી.પી.) એ એક યુગની જેમ સ્વાસ્થ્યનો મોટો મુદ્દો બની જાય છે અને સ્ટ્રોક, હાર્ટ એટેક અને કિડનીના રોગો જેવી બીજી જટિલ પરિસ્થિતિઓ પણ થઈ શકે છે. તેમ છતાં, વિશ્વના મોટાભાગના લોકો “હાયપરટેન્શન” શબ્દથી પરિચિત છે, તેઓ પરિસ્થિતિ વિશે સંપૂર્ણ રીતે જાગૃત નથી અથવા તેને માપવાની સાચી રીત જાણતા નથી.
હાયપર ટેન્સન સાયલન્ટ કિલર
તેથી, આ વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે, દર વર્ષે 17 મેના રોજ, વર્લ્ડ હાયપરટેન્શન લીગ (ડબ્લ્યુએચએલ) વર્લ્ડ હાયપરટેન્શન ડેનું આયોજન કરે છે. આ વર્ષની થીમ છે "તમારા બ્લડ પ્રેશરને સચોટ રીતે માપવા, તેને નિયંત્રિત કરો, લાંબું જીવો."વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) ના આંકડા (2019) અનુસાર, વિશ્વભરમાં અંદાજે 1.13 અબજ લોકો હાયપરટેન્શન ધરાવે છે, મોટા ભાગના (બે તૃતીયાંશ) નીચા- મધ્યમ આવકવાળા દેશોમાં રહે છે. 2015 માં, 4 પુરુષોમાંથી 1 અને 5 મહિલાઓમાં 1 માં હાયપરટેન્શન હતું. આ સ્થિતિમાં કોઈ ચેતવણીનાં ચિહ્નો અથવા લક્ષણો નથી, તેથી લોકો સામાન્ય રીતે અજાણ હોય છે તેઓને આ સ્થિતિ હોઇ શકે છે, તેથી જ તેને "સાયલન્ટ કિલર" તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તેથી, બ્લડ પ્રેશરની નિયમિત દેખરેખ રાખવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
હાઈપર ટેન્શન શું છે ?
”ડબલ્યુએચઓ સમજાવે છે કે, “બ્લડ પ્રેશર એ શરીરની ધમનીઓની દિવાલો, શરીરની મુખ્ય રક્ત વાહિનીઓ સામે રક્ત ફરતા દ્વારા દબાણયુક્ત બળ છે. બ્લડ પ્રેશર ખૂબ વધારે હોય ત્યારે હાયપરટેન્શન થાય છે, બ્લડ પ્રેશરને માપવા માટે એવા ઉપકરણો ઉપલબ્ધ છે, જે તમને બે રીંડીગ આપશે. એક સિસ્ટોલિક છે "જ્યારે હૃદય સંકુચિત થાય છે અથવા ધબકારા આવે છે ત્યારે રક્ત વાહિનીઓમાં દબાણ" અને બીજું ડાયસ્ટોલિક છે "જ્યારે હૃદય ધબકારા વચ્ચે રહે છે ત્યારે વાહિનીઓનું દબાણ" છે.
આ પણ વાંચો : ભારતમાં પોષણક્ષમ આહાર: એક દૂરનું ધ્યેય!
ડૉક્ટરની સલાહ લો
તદુપરાંત, ડબ્લ્યુએચઓ જણાવે છે કે હાયપરટેન્શન નિદાન થાય છે જો, જ્યારે જુદા જુદા દિવસોમાં બે વાર માપવામાં આવે છે, ત્યારે બંને રીડિંગ્સ પર સિસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર ≥140 એમએમએચજી છે અને / અથવા બંને રીડિંગ્સ પર ડાયસ્ટોલિક બ્લડ પ્રેશર ≥90 એમએમએચજી છે. એકવાર તમારું નિદાન થઈ જાય, પછી તમે કઈ દવા અથવા સારવારની જરૂર છે તે જાણવા માટે તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લઈ શકો છો.
How To Deal With High BP?
અમારા નિષ્ણાંત ડો.રાજેશ વુકલા, એમડી (જનરલ મેડિસિન), વીઆઈએનએન હોસ્પિટલ, હૈદરાબાદના કન્સલ્ટન્ટ ફિઝિશિયન કેટલીક રીતો સમજાવે છે જેના દ્વારા આપણે હાઈ બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યાનો સામનો કરી શકીએ છીએ.
દિનચર્યા: યોગ્ય નિત્યક્રમનું પાલન કરો. જાગો અને સમયસર સૂઈ જાઓ, નિયત સમયે તમારું ભોજન કરો, કામ કરો અને તંદુરસ્ત જીવનશૈલી રાખો.
- કોઈ કેફીન નહીં: તમારા કેફીનની માત્રામાં ઘટાડો. બને તેટલું ટાળવાનો પ્રયત્ન કરો. કેફીન તમારા બ્લડ પ્રેશરને વધારી શકે છે, જો કે, તે વ્યક્તિથી વ્યક્તિમાં બદલાઈ શકે છે, તેના શરીરમાં તેના સેવન માટે કેવી પ્રતિક્રિયા આપે છે.
- જંક નહીં: જંક ફૂડ ખાવાથી દૂર રહો કારણ કે તેમાં ખાંડ, કેલરી અને શુદ્ધ કાર્બ્સ ભરેલા છે, જે હાઈ બ્લડ પ્રેશર સંબંધિત મુદ્દાઓ સાથે સંકળાયેલા છે. સામાન્ય રીતે ઘરે રાંધેલા, સ્વસ્થ ભોજનની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
- વ્યાયામ: ધ્યાન, યોગ અને વોકિંગ એ ડૉ.રાજેશે ભલામણ કરેલી કસરતો છે. તાણનો સામનો કરવા માટે તમારા મનને શાંત કરવા અને આરામ કરવા માટે ધ્યાન ખૂબ જાણીતું છે. આ સિવાય કસરત એ તમારા બ્લડ પ્રેશરને દૂર કરવા તેમજ હૃદયની તંદુરસ્તીને જાળવવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે.
- સ્વસ્થ વજન: તમારું બોડી માસ ઇન્ડેક્સ (BMI) જાળવો, જે આદર્શ રીતે 23 (+ અથવા - 1) હોવું જોઈએ. વધારે વજન હોવાથી તમારા હૃદયના સ્વાસ્થ્યને અસર થઈ શકે છે. તેથી, તંદુરસ્ત વજન જાળવો.
- ઓછું સોડિયમ: તમારા સોડિયમનું સેવન ઓછુ કરો, ખાસ કરીને એવા ખોરાકમાં કે જ્યાં તેને સલાડ, ફળો વગેરેની જરૂર ન હોય ત્યાં વધારે મીઠું તમારા બ્લડ પ્રેશરના સ્તરને અસર કરી શકે છે.
- ધૂમ્રપાન / પીવું નહીં: તમારા આલ્કોહોલના સેવનને મર્યાદિત કરો અથવા તેને સંપૂર્ણપણે ટાળવાનો પ્રયાસ કરો. ઉપરાંત, ધૂમ્રપાન છોડી દો.
ડૉ. વુકલા કહે છે, “છેલ્લા ત્રણ દાયકામાં લોકો ઉચ્ચ સ્તરના તણાવમાં આવ્યા હતા. બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા એ કંઈક છે જે તમે સામાન્ય રીતે 50 વર્ષની વય પછી વ્યક્તિમાં જુઓ છો, પરંતુ આજે, ત્યાં વધુ યુવાનો તેનાથી પીડિત છે અને તેનું મુખ્ય કારણ તણાવ છે. તેથી, કોઈએ તણાવને કેવી રીતે સંચાલિત કરવું તે જાણવું જોઈએ.
બ્લડ પ્રેશરનું નિરીક્ષણ કરતી વખતે ટિપ્સ
તમારા બ્લડ પ્રેશરને સચોટ રીતે માપવા માટે અહીં કેટલીક ટીપ્સ આપી છે:
- જ્યારે ઉપકરણ તમારું બીપી માપી રહ્યું હોય ત્યારે વાતચીત કરશો નહીં
- તમારા હાથને ગાદી અથવા ઓશીકું વડે ટેકો આપો અથવા તમારા હાથને ટેબલ પર આરામ કરો કે તે તમારા હૃદયના સ્તરે છે.
- તમારા કપડા ઉપર નહીં પણ તમારા ઉઘાડા હાથની આસપાસ કફ મૂકો અને યોગ્ય કદના કફનો ઉપયોગ કરો
- તમારી પીઠ ટેકોવાળી અને પગ ફ્લોર પર આરામ કરી ખુરશી પર બેસો.
- પલાઠી ન વાળો.
- બીપી માપવા પહેલાં ખાલી મૂત્રાશય રાખો.
- થોડીક પ્રવૃત્તિ કર્યા પછી તરત જ બીપીને માપશો નહીં. તમારા શરીરને 10 મિનિટ માટે આરામ કરો અને પછી તેને માપવા.
કોરોના અને હાઈપરટેન્શ
જો તમે અસ્વસ્થતા અનુભવતા હો અને તમારા બીપી રીંડીગ સામાન્ય ન હોય તો તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો. ખાસ કરીને હાલમાં COVID-19 રોગચાળાના સમયમાં, હાયપરટેન્શનવાળા લોકોને વધારે સાવધ રહેવાની જરૂર છે. હાયપરટેન્શનને કોમોર્બિડિટી માનવામાં આવતું હોવાથી, આ સ્થિતિવાળા લોકોને COVID-19 ના ગંભીર ચેપનું જોખમ વધારે હોવાનું માનવામાં આવે છે. ડબલ્યુએચએલ નીચેની બાબતોને ધ્યાનમાં રાખવાની ભલામણ કરે છે
આ પણ વાંચો : ભારતમાં વધી રહ્યાં છે મ્યુકરમાઇકોસિસના કેસ
- સૂચવેલ પ્રમાણે તમારી બ્લડ પ્રેશરની દવાઓ લેવાનું ચાલુ રાખો.
- જો શક્ય હોય તો, ઘરે તમારા બ્લડ પ્રેશરનું માપન કરો. તે સામાન્ય કરતા થોડો ઓછો અથવા ઉંચો થઈ શકે છે, પરંતુ જો શક્ય હોય તો પ્રથમ તમારા ડૉક્ટર અથવા ક્લિનિક સાથે વાત કર્યા વિના તમારી સારવારમાં ફેરફાર ન કરો. યાદ રાખો: લો બ્લડ પ્રેશર નબળા હાઇડ્રેશનથી પરિણમી શકે છે.
- હાઇડ્રેટેડ રાખો. ઘણા લોકો, ખાસ કરીને વૃદ્ધ વયસ્કો, પૂરતા પ્રવાહીનું સેવન કરતા નથી. તમે નિયમિત ધોરણે પ્રવાહી પીતા હોવ તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે એક શેડ્યૂલ બનાવો.
- શારીરિક પ્રવૃત્તિ: કારણ કે આપણામાંના ઘણા વાયરસના સંસર્ગને ઘટાડવા માટે ઘરે વધુ સમય વિતાવશે, તેવી સંભાવના છે કે આપણે શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં પણ ઘટાડો કરીશું. એક સોલ્યુશન: ઘરની બહાર ફરવા જવાનું, જો સામાજિક અંતર જાળવવામાં આવે, તો તે મુશ્કેલ સમય દરમિયાન તંદુરસ્ત અને મનોબળ વધારવાની પ્રવૃત્તિ છે.
